Οριστικό τέλος στην έγκριση με νόμο δημοσίων ή ιδιωτικών έργων και επενδύσεων χωρίς Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων βάζει η υπερψήφιση από την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και η αποδοχή από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της τροπολογίας του ανεξάρτητου ευρωβουλευτή, Κρίτωνα Αρσένη, στο πλαίσιο της τελικής έγκρισης της νέας νομοθεσίας για τις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.
Η συγκεκριμένη απαγόρευση προστέθηκε στη νέα νομοθεσία μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ύστερα από σχετική πρόταση του Κρίτωνα Αρσένη, που υιοθετήθηκε διακομματικά τον Ιούλιο του 2013 από την Επιτροπή Περιβάλλοντος και τον Οκτώβριο 2013 από την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Υπενθυμίζεται ότι η συγκεκριμένη εξαίρεση έδινε τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να μην εφαρμόζουν την ευρωπαϊκή οδηγία 2011/92 για τις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, εάν ενέκριναν επενδύσεις μέσω Βουλής, με αποτέλεσμα πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένης της ελληνικής, να παρακάμπτουν την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Παράλληλα εγκρίθηκαν οι προτάσεις του Κρίτωνα Αρσένη για μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών σε όλα τα στάδια της κατάρτισης των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και περισσότερη διαφάνεια με την υποχρέωση ανάρτησης όλων των μελετών σε μία ειδική ιστοσελίδα σε κάθε χώρα.
Σχετικά με το ζήτημα του σχισθολιστικού αερίου (shale gas) και πετρελαίου, η νέα νομοθεσία κάνει υποχρεωτικό κατά τη διαδικασία αδειοδότησης για την έρευνα και εξόρυξή του, να λαμβάνεται υπόψη η μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα από τα χρησιμοποιούμενα χημικά, καθώς και οι επιπτώσεις στη δημόσια υγεία. Επιπλέον, υπάρχει ειδική πρόβλεψη για την κατάτμηση μεγάλων έργων σε μικρότερα, η οποία επιχειρούνταν πολλές φορές από επενδυτές ώστε να αποφύγουν την εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας.
Με τη νέα νομοθεσία κατά την αδειοδότηση ενός έργου θα λαμβάνονται επίσης υπόψη οι επιπτώσεις στην κλιματική αλλαγή, ενώ ο επενδυτής θα πρέπει να αποδεικνύει ότι κατέληξε στο σχεδιασμό κατασκευής του έργου αφού έλαβε υπόψη πολλά εναλλακτικά σχέδια και την επιβάρυνση που συνεπάγονται για το περιβάλλον. Υπάρχουν επίσης νέες διατάξεις που διασφαλίζουν τη παρακολούθηση της κατασκευής ενός έργου ακόμη και μετά την αδειοδότηση του όταν κρίνεται ότι έχει σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Επιπλέον, κατοχυρώνεται η αντικειμενικότητα των ειδικών που κρίνουν τη φερεγγυότητα των μελετών, ενώ προβλέπονται διοικητικές ποινές για εκείνους που παραβιάζουν τις διατάξεις της νομοθεσίας. Τέλος, ονοματίζονται τα απαραίτητα περιεχόμενα που πρέπει να υποβάλλονται μαζί με την αίτηση του υποψήφιου επενδυτή ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα των μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Ο ανεξάρτητος ευρωβουλευτής, Κρίτων Αρσένης, έκανε μετά τη λήξη της ψηφοφορίας τις ακόλουθες δηλώσεις:
“Σήμερα βάλαμε τέλος στο καταχρηστικό δικαίωμα κυβερνήσεων να αποφασίζουν έργα και επενδύσεις χωρίς διαφάνεια και περιβαλλοντική προστασία. Μπαίνει ένα ευρωπαϊκό φρένο στις fast-track διαδικασίες έγκρισης έργων και επενδύσεων χωρίς μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Κατοχυρώθηκε επίσης η διαφάνεια, με τη συμμετοχή των πολιτών σε όλα τα στάδια κατάρτισης των μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων αλλά και η διευκόλυνση της πρόσβασης των πολιτών στις μελέτες αυτές με τη σαφή υποχρέωση κάθε χώρα να διατηρεί μία συγκεκριμένη ιστοσελίδα στην οποία θα αναρτώνται οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων και ό,τι σχετίζεται με αυτές.
Επιπλέον, οι εταιρείες δεν θα μπορούν στο εξής να σπάνε ένα μεγάλο έργο σε μικρότερα παρακάμπτοντας τη νομοθεσία. Για την αδειοδότηση της έρευνας και εξόρυξης του σχιστολιθικού αερίου και πετρελαίου στο εξής θα λαμβάνεται υπόψη η μόλυνση του νερού από τα χημικά που χρησιμοποιούνται κατά την έρευνα και εξόρυξη, καθώς και οι τραγικές επιπτώσεις από αυτό στη δημόσια υγεία.
Η νέα νομοθεσία είναι μια νίκη για τους πολίτες, είναι μια νίκη που ενισχύει τη συμμετοχή των πολιτών και των τοπικών κοινωνιών στις αδειοδοτήσεις των επενδύσεων. Είναι μία νίκη για τη διαφάνεια και την ποιότητα της δημοκρατίας.”