Τα ξύλα του ορφανού

Συνέπεσαν στο διάστημα της δικής μου ζωής, οι πιο μεγάλες αλλαγές όλων των εποχών. Για καύσιμον ύλη π.χ. είχαμε μέχρι πριν μισό αιώνα μόνο τα ξύλα. Υπήρχε βέβαια και τότε το πετρέλαιο, μα δεν το χρησιμοποιούσαμε ως καύσιμο ύλη. Ούτε ακόμα λάμπες δεν είχαμε στα λαδοχώρια, μα φωτιζόμαστε με τα λυχναράκια και στις φάμπρικες (τα ελαιουργία) είχαμε «πολύφωτους λύχνους» με δύο ή και με τρία «γλωσσίδια».

Τα ξύλα ούτε στο χωριό μου τον Βουβά που έχει αξιόλογο λιόφυτο δεν επαρκούσανε. Τα ξύλα που βγάζαμε από κλαδεύματα και σπασίματα και, ειδικά για φουρνοξυλα, πηγαίναμε από το βουνό και βγάζαμε θάμνους, αγκαράθους και θυμάρια που εμείς τα θυμάρια τα λέμε «γαϊδορόθυμους». Στο Ασφένδου (το θερινό μας χωριό) πηγαίναμε από το Καλλικρατιανό δάσος απόσταση 1500 μέτρα και φέρναμε τα ξύλα και, ενώ τα κουτσούρια τα φέρναμε με τα γαϊδουράκια, τα λιανά τα φέρναμε με τη ράχη γιατί όπως αυτά είναι ογκώδη αν τα φορτώναμε στο γάιδαρο μπερδεύανε στα στενά δρομάκια. Πάρα πολλές φορές έφερα ξύλα με τη ράχη μου από εκεί.

Στον Βουβά μια γυναίκα, που είχε την ατυχία να χάσει γρήγορα τον άντρα της, έστειλε κάποια φορά το γιο της που θα ήτανε τότε περίπου 12 χρονών, να της φέρει αγκαράθους από το βουνό με τη σκαλίδα του και έκανε ένα «γαμαράκι» ξύλα και με τη ράχη τα έφερε. Το σπίτι τους ήτανε χτισμένο σε κατηφορικό έδαφος και η στέγη του από πίσω είναι ίσα με το έδαφος και το «ορφανό» (όπως συνήθως το αποκαλούσανε οι θείοι του) εσκέφτηκε να ρίξει από το δώμα τους αγκαράθους για να αποφύγει κάποιο δρόμο κρατώντας το γομάρι.

Όμως όταν τα άφηνε για να πέσουνε, κάτι μπερδεύτηκε απάνω του και έπεσε κι εκείνο κάτω από ύψος 4 μέτρα. Ευτυχώς έπεσε πάνω στα ξύλα και δεν σκοτώθηκε. Τώρα που εγώ καίω 4 μέρες τα ψιλά ξύλα από τις ελιές μου, θυμίζουμε και συγκρίνω. Οι ηλεκτρικές κουζίνες και τα πετρογκάζ αλλάξανε το καθεστώς. Μα και ότι αφορά την κοπρά. Εμάς, όταν ήμουνα παιδί, μας δίνανε δύο σακκιά και το γαϊδουράκι και πηγαίναμε στο βουνό που βόσκουνταν τα ζώα και γυρίζαμε και μαζεύαμε τις «Καβαλίνες» των γαϊδαριων, τις «βουτσές» των βοδιών και τις «βερβελίδες» από εκεί από τις «κοιμητές» των γιδοπρόβατα, που τις βρίσκαμε μαζεμένες.

Τώρα, κάποιες φορές, βάζουνε φωτιά στην κοπρά για να την ξεφορτωθούνε ή την πετούνε έξω το υπόστεγο και την παίρνει το νερό στα υπόστεγα. Ενώ τα λιπάσματα όλο και ακριβαίνουνε μα είναι ευκολότερη η χρήση τους και είχαμε συνηθίσει να εκτιμούμε τον κόπο μα όχι τα λεφτά, στα τελευταία χρόνια.

Μα ακόμα το νερό, στα πιο πολλά χωριά, δεν το είχαμε αρκετό. Στον Βουβά το φέρναμε, ανάλογα με την εποχή, από 700 μ. απόσταση. Τώρα σκέφτομαι ότι με το νερό που πλένομε τώρα τα φρούτα που θα φάμε, μας έφτανε μια φορά να περάσει μια μέρα όλη η οικογένεια. Οι γεωτρήσεις άλλαξαν καθεστώς.

Ειδικά για τα ψιλά ξύλα που τα καίμε τώρα για να απαλλάξομε το χωράφι, πολύ φοβούμαι ότι μας οδηγούνε σε κατάσταση που θα καταργήσομε τις ηλεκτρικές κουζίνες και τα πετρογκάζ και θα ξαναγυρίσομε να ψήνουμε τα φαγιά μας στην «παραστιά» και εκεί χρησιμοποιούνται ψιλά ξύλα.

Εγώ που είμαι τώρα υπέργηρος τον έζησα τον κόσμο από πολλές πλευρές. Μέχρι πριν από 50 χρόνια, ότι γινότανε με κόπο το κάναμε, ότι όμως ήθελα λεφτά έστω και λίγα δεν εγίνετο. Όταν οι κυβερνήσεις πήρανε δάνεια και τα σκορπήσανε κομματικά και λαθροθηρικά, χωρίς να σκεφτούνε την ανάπτυξη της χώρας, εφήμερα επιστέψαμε ότι γίναμε υστερόπλουτοι και γυρίσαμε σελίδα και αρχίσαμε ότι ήθελε λεφτά γινότανε από τους Αλβανούς. Ότι ήθελε δικό μας κόπο δεν γινότανε.

Όμως στο παιχνίδι της χίνας υπάρχουνε και πισωγυρίσματα. Και νομίζω ότι προς τα εκεί κατρακυλούμε, όπου θα ξαναστήσουμε παραστιές και θα ξαναψήνομε το φαΐ με ξύλα, και θα καταργήσομε τα λιπάσματα αφού θα μαζεύομε την κοπρά. Αν δεν στραφούμε προς το παρελθόν δεν έχομε μέλλον!