Δεν είναι μυστικό ότι οι παραβατικές συμπεριφορές στα χωριά είναι συχνές. Πολλές φορές η παραβατική συμπεριφορά ταυτίζεται με το αντριλίκι έτσι ώστε όσο πιο παραβατικά φέρεται κάποιος τόσο πιο άντρας να λογίζεται.
Σε αυτό το πλαίσιο η παράνομη οπλοχρησία είναι στοιχείο ενός πολιτισμού που θεωρεί την ασέβεια του νόμου προτέρημα.
Το φονικό στα Ανώγεια έχει πολλές πτυχές.
Έχει την ανθρώπινη πτυχή, που είναι το δράμα που βιώνουν οι δύο οικογένειες, έχει την κοινωνιολογική, που αφορά τις σχέσεις που διαμορφώνονται σε κλειστές κοινωνίες και πώς μικρά, ασήμαντα θέματα μπορούν να γίνουν τεράστια, έχει όμως και την πολιτισμική πτυχή.
Και πολύ φοβόμαστε ότι αυτή η πολιτισμική πτυχή που αποτυπώνεται στα πρότυπα περί ανδρισμού έστειλε στον τάφο δύο ανθρώπους.
Η παραβατικότητα δεν περιορίζεται στην παράνομη οπλοχρησία αλλά και σε παράνομες συμπεριφορές. Οι πιο “άντρες” προχωρούν σε καταπατήσεις χωραφιών, σε απειλές, διαμορφώνουν ένα περιβάλλον όπου το δίκαιο είναι το δίκαιο του πιο ισχυρού. Και ο πιο ισχυρός είναι αυτός που οπλοφορεί, που είναι υπεράνω νόμου.
Η έλλειψη αστυνόμευσης ή η μη θέληση της αστυνομίας να αστυνομεύσει γιγαντώνει την αίσθηση ότι ο παραβατικός είναι πιο ισχυρός, ότι είναι υπεράνω νόμου.
Δίχως οι παραβατικές συμπεριφορές να έχουν συνέπειες, επικρατεί και ο νόμος της σιωπής. Τα χωριά μένουν βουβά ενώ βλέπουν να εξελίσσεται ένα δράμα. Στο τέλος όλοι μένουν έκπληκτοι με την καταστροφή κάθε φορά που συμβαίνει.
Δεν είμαστε εδώ να κουνήσουμε το δάκτυλο σε κανέναν και οπωσδήποτε προβλήματα έχει η κάθε κοινωνία όπως και η κάθε κοινωνία έχει και τα θετικά της.
Για τα θετικά των χωριών που παραμένουν ζωντανά (γιατί υπάρχουν πολλά που έχουν ρημάξει, και αυτό είναι ένα άλλο τεράστιο θέμα) μιλάμε και αναφερόμαστε πολύ συχνά.
Όμως, για τα αρνητικά στα χωριά αν και έχουμε μιλήσει ξανά και ξανά λίγα αλλάζουν.
Λίγα γίνονται ώστε το πρότυπο για τον νέο στο χωριό να μην είναι ο κουμπουροφόρος που πολύ εύκολα τραβάει το όπλο.
Και όσο δε γίνεται κάτι ώστε να αλλάξουν τα πράγματα, το φαινόμενο θα αναπαράγεται.
Και δεν είναι μόνο η αναπαραγωγή του φαινομένου που γκρούβει τα χωριά γιατί το φαινόμενο υποσκάπτει συνολικά την προοπτική ενός τόπου.
Γιατί, ποιος νέος άνθρωπος θα φύγει από την πόλη να πάει να κτίσει τη ζωή του σε χωριά δίχως υποδομές και υπηρεσίες;
Αλλά και ποιος νέος άνθρωπος θα δημιουργήσει σε χωριά όπου ο κάθε τραμπούκος μπορεί να μετατρέψει τη ζωή των υπολοίπων σε μία κόλαση δρώντας υπό καθεστώς μίας ιδιότυπης ασυλίας;
Όπου ο άντρας είναι αυτός που έχει το όπλο ζωσμένο στο παντελόνι;
Τώρα βεβαίως, προέχει η κοινωνία των Ανωγείων να διαφυλάξει τη συνοχή της διασφαλίζοντας ότι το φονικό δε θα γίνει βεντέτα. Γιατί τα Ανώγεια δεν είναι μόνο τα όπλα και τα λάθος πρότυπα περί ανδρισμού. Είναι και η ανθρωπιά, η προσφορά, η αλληλεγγύη. Το έχουν αποδείξει πολλές φορές στο παρελθόν. Τώρα, πρέπει το φονικό να το μετατρέψουν στην ύλη για τη βελτίωση της κοινωνίας. Και βελτιώνοντας την κοινωνία τους, να αποτελέσουν το παράδειγμα για όλη την Κρήτη.
Είναι στο χέρι τους. Να αφήσουν το όπλο από το χέρι και να το αποσυνδέσουν από τον ανδρισμό.