Στο πρόσφατο αναθεωρημένο ΕΣΕΚ (Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα) ορίστηκαν οι μακροπρόθεσμοι στόχοι της εγκατεστημένης ισχύος φωτοβολταϊκών σταθμών στην Ελλάδα. Ο στόχος έως το 2030 έχει τεθεί στα 13,5 GW εγκατεστημένης ισχύος και στα 8,5 GW έως το 2025.
Σύμφωνα με τις θέσεις του ΣΕΦ (Σύνδεσμος Εταιριών Φωτοβολταϊκών) για το αναθεωρημένο ΕΣΕΚ, ο στόχος του 2025 θα επιτευχθεί το Φθινόπωρο του 2024, ενώ τα έργα Φωτοβολταϊκών που έχουν ήδη εξασφαλίσει όρους σύνδεσης οδηγούν σε μια εκτιμώμενη εγκατεστημένη ισχύ περί τα 20 GW ως το 2030. Είναι ευκόλως εννοούμενο ότι η εξίσωση εγκατάστασης Φωτοβολταϊκών στην Ελλάδα έχει εκθετική μορφή (ραγδαία αύξηση) και εντός του 2024 αλλά και για το μέλλον. Μια εξίσωση, όμως, που δεν περιλαμβάνει την Κρήτη.
Για την Κρήτη, οι αιτήσεις για Φ/Β Πάρκα 400kW υποβλήθηκαν στις 25/10/2022 μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας του Διαχειριστή. Οι άδειες ξεκίνησαν να έρχονται το Καλοκαίρι του 2024 με απελπιστικά αργό ρυθμό. Μέσα σε αυτό τον λαβύρινθο, όπου οι επενδυτές αναμένουν τις άδειες, έρχεται και η αλλαγή στην σχετική νομοθεσία (βλ. Ν.5106/2024) όπου θα πρέπει να προλάβουν συγκεκριμένες χρονικές προθεσμίες ώστε να μην αναγκαστούν να συμμετάσχουν σε διαγωνιστική διαδικασία ώστε να λάβουν σταθερή τιμή της παραχθείσας ενέργειας. Με τους υφιστάμενους ρυθμούς , είναι πολύ πιθανό μεγάλο μέρος των πάρκων να οδηγηθούν σε αυτή την λύση. Με απλά λόγια, το business plan των επενδυτών αναιρέθηκε.
Όσον αφορά τα Φ/Β Συστήματα Αυτοπαραγωγής για επιχειρήσεις, από τον Ιούλιο του ΄22 (σε εφαρμογή του Ν.4951/2022) σταμάτησε η δυνατότητα στους ενδιαφερόμενους να καταθέτουν αιτήσεις Ενεργειακού Συμψηφισμού (Net Metering). Θα μπορούσαν να καταθέσουν ξανά αίτημα την ίδια ημέρα και ώρα με την διαγωνιστική διαδικασία Φ/Β πάρκων 400kW. Αιτήσεις ,βέβαια, οι οποίες μέχρι σήμερα δεν έχουν απαντηθεί αν και έχουν λάβει Βεβαίωση Πληρότητας από τον Διαχειριστή του Δικτύου.
Η Αυτοπαραγωγή στη Κρήτη αποτελεί ένα φλέγον ζήτημα. Με τον Ν.5037/2023 ο Ταυτοχρονισμένος Συμψηφισμός (Net Billing) πήρε την θέση του Ενεργειακού Συμψηφισμού (Net Metering). Οι Κρητικές επιχειρήσεις αδικήθηκαν σε τεράστιο βαθμό και έχασαν τεράστια ευκαιρία να θωρακιστούν ενεργειακά. Έπειτα από 1,5 χρόνο αναμονή μετά τη ψήφιση του νομοσχεδίου, στις 03/09/2024 υπογράφηκε η Υπουργική Απόφαση για την υλοποίηση του Net- Billing. Εν ολίγοις, ο απόλυτος παραλογισμός. Αξίζει να σημειωθεί ότι για την Κρήτη και το Net Metering με τον νόμο 4819/2021 δόθηκαν 40MW προς εγκατάσταση.
Όσον αφορά το Net Billing, δεν ορίζεται σε κάποιο νόμο η διαθέσιμη ισχύς προς εγκατάσταση. Επομένως, υποθέτουμε ότι οι πολίτες της Κρήτης δεν έχουν πλέον το δικαίωμα στην Αυτοπαραγωγή; Για ποια πράσινη μετάβαση και ίσα δικαιώματα συζητάμε μεταξύ των καταναλωτών και ιδιαιτέρως των Κρητικών; Οι Κρητικές επιχειρήσεις είναι εκτός ανταγωνισμού με τις αντίστοιχες της Ηπειρωτικής Ελλάδας από την στιγμή που δεν έχουν τη δυνατότητα να επωφεληθούν της Αυτοπαραγωγής, καθώς το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για περαιτέρω ανάπτυξή τους.
Η πράσινη ανάπτυξη πρέπει να γίνει με σκοπό το όφελος όλων των στρωμάτων της κοινωνίας. Ο κόσμος αδημονεί να βρεθούν λύσεις και θέλει να προχωρήσει στη κάλυψη των ενεργειακών του αναγκών μέσω της καθαρών και φτηνών μορφών ενέργειας. Δυστυχώς, όλα τα παραπάνω μας γεννούν εύλογα το ερώτημα αν όλο αυτό γίνεται εσκεμμένα και ο διαθέσιμος ηλεκτρικός χώρος της Κρήτης μπαίνει στον πάγο ώστε να δοθεί επιλεκτικά. Παρ όλα αυτά, ευελπιστούμε και αναμένουμε ότι η μεγάλη διασύνδεση της Κρήτης θα φέρει νέα δεδομένα στη κατανομή των τοπικών ενεργειακών πόρων.