Ο ιστορικός δρόμου στο φαράγγι της Καντάνου ξανά στην επικαιρότητα. Όχι γιατί πρόκειται να υλοποιηθεί η “μελέτη ανάπλασης” που  μας υπόσχονταν το 2010 (“Χ.Ν.” 28/01/2010”), ο τότε νομάρχης Χανίων μαζί με το δήμαρχο Καντάνου. Λόγια πτερόεντα ήταν. Ούτε γιατί ο σημερινός δήμαρχος Καντάνου – Σελίνου ενδιαφέρθηκε για την συντήρηση και τη ανάδειξη του μνημείου. Αρκεί που το έγραψε στο προεκλογικό του φυλλάδιο.

Ο πετρόκτιστος δρόμο μήκους  6,64 χλμ, στο φαράγγι της Καντάνου, νεώτερο ιστορικό μνημείο, χαρακτηριστικό δείγμα προβιομηχανικής κατασκευής, είναι ξανά στην επικαιρότητα γιατί κινδυνεύει για μια ακόμη φορά.

Τα  “Λατομεία Σελίνου” ζητούν από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), την ακύρωση της απόφασης του Υπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού (ΥΠΠΟ/ΔΝΣΑΚ/50219/1085 /4-6-2010), με την οποία έχει κηρυχθεί  ο δρόμος σε νεώτερο ιστορικό μνημείο και η υπόθεση πρόκειται να συζητηθεί στις  20 Νοεμβρίου.

Στο σχετικό δικόγραφο που η εταιρεία έχει καταθέσει, πέρα από τα αίολα νομικά, ανιστόρητα και άκρως προσβλητικά “επιχειρήματα” κατά της ιστορίας του τόπου μας, αποκαλύπτεται με σαφήνεια ο πραγματικός της στόχος: Η επέκταση της λειτουργίας του νταμαριού στα 347 στρέμματα, δηλαδή στο σύνολο της λατομικής ζώνης, που περιλαμβάνει μέρος του ιστορικού δρόμου.

Η εταιρεία επικαλείται το συμβόλαιο μίσθωσης (2005) της  λατομικής περιοχής από την Περιφέρεια Κρήτης, σύμφωνα με το οποίο της δίνεται η δυνατότητα επέκτασης του λατομείου, υπό την προϋπόθεση  της κατάργησης του δρόμου. Ως να πρόκειται για οποιοδήποτε δρόμο και όχι ένα τέτοιο ιστορικό μνημείο.

Όμως,  στο ίδιο συμβόλαιο (σελίδα 9) ορίζεται ρητά ότι «το Δημόσιο δεν ευθύνεται αν εκ λόγων δημοσίας ωφελείας (τουριστικοί, αρχαιολογικοί κ.λ.π) ήθελε παρακωλυθεί η εκμετάλλευση του λατομείου.».

Επίσης, στην ίδια σελίδα του συμβολαίου αναγράφεται ότι «ο μισθωτής είναι υποχρεωμένος να εκμεταλλεύεται το λατομείο ορθολογικά, σύμφωνα με τους κανόνες της επιστήμης και της τέχνης, συμμορφούμενος με τις υποδείξεις του αρμόδιου επιθ/τη μεταλλείων και Δασικών Υπηρεσιών και με τις διατάξεις της θεωρημένης μελέτης προστασίας περιβάλλοντος (Ν. 998/79 άρθρο 45) του Υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ που φέρει αριθμ πρωτ. 106794/13.5.1198».

Όπως προκύπτει από την απόφαση κλεισίματος του λατομείου (α.π. ΕΜΝΕ/Φ11.3.34/1/2405/15-6-2009), από την Επιθεώρηση Μεταλλείων Νοτίου Ελλάδος: Η εταιρεία (που επικαλείται μεμονωμένα και κατά πως την βολεύει το συμβόλαιο μίσθωσης απαιτώντας να θυσιαστεί για χάρη της ένα μνημείο, κεφάλαιο της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου μας) έγραψε στα “παλιά της τα παπούτσια”, αδιαφορώντας προκλητικά, όλους τους πιο πάνω όρους του συμβολαίου.

Σύμφωνα με την απόφαση αυτή, η εταιρεία δεν τήρησε κανένα περιβαλλοντικό όρο λειτουργίας και προέβη σε  ασύδοτη και ανορθολογική υπερεκμετάλλευση των 59  αδειοδοτημένων στρεμμάτων, με συνέπεια την σχεδόν εξάντληση τους, και την ανεπανόρθωτη καταστροφή μεγάλου τμήματος του φαραγγιού της Καντάνου, με “πληγές” και στον ιστορικό δρόμο.

Την εξάντληση των λατομικών αποθεμάτων στα 59 στρ. την γνωρίζει πολύ καλά η εταιρεία, και ας γράφει άλλα  στην πρόσφατα εμφανιζόμενη ΜΠΕ επαναλειτουργίας του λατομείου. Γι αυτό άλλωστε και επιδιώκει την κατάργηση του ιστορικού δρόμου και την επέκταση του λατομείου στα 347 στρ.

Επίσης είναι γνωστό ότι η εταιρεία δεν έχει καταβάλει ούτε ένα ευρώ από τα, βεβαιωμένα έστω, ανταποδοτικά τέλη που χρωστά στο Δήμο.

Παρ’ όλα αυτά, η εταιρεία ξεδιάντροπα, με θράσος, επιχειρεί να παραχαράξει ακόμη και την ιστορία μας και να ακυρώσει ένα  ιστορικό μνημείο, βεβηλώνοντας  τη μνήμη των προγόνων μας που θυσιάστηκαν γι αυτά.

Θράσος που εν πολλοίς “πηγάζει” από αποφάσεις, που δεν υπηρετούν το δημόσιο συμφέρον, τον πολιτισμό, την ιστορία και δεν υπερασπίζονται το φυσικό περιβάλλον, αλλά εξυπηρετούν ιδιωτικά συμφέροντα.

Όπως αυτή που είχε πάρει το 2007 (α.π. 107) ο πρώην δήμαρχος Καντάνου με τους συμβούλους του, υπέρ της επέκτασης του λατομείου.

Όπως αυτές που πρόσφατα πήραν οι πλειοψηφίες των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων, του δήμου Καντάνου – Σελίνου και της επιτροπής περιβάλλοντος της Περιφέρειας Κρήτης αντίστοιχα, που αντί να ζητούν την κατάργηση της απαράδεκτης λατομικής ζώνης στο φαράγγι της Καντάνου,  ψήφισαν υπέρ της επαναλειτουργίας του λατομείου στα (σχεδόν εξαντλημένα) 59 στρ. για 15 χρόνια!

Νεκραναστένοντας έτσι το νταμάρι και ανοίγοντας την “Κερκόπορτα” της επέκτασης του στα 347 στρ. εάν η εταιρεία κερδίσει στο ΣΤΕ και ακυρώσει την ιστορικότητα του δρόμου.

Οι ιστορικές ευθύνες τους για την συνέχιση του εγκλήματος της καταστροφής, σ΄ αυτόν τον ιστορικό τόπο, είναι βαριές και δεν παραγράφονται.

Κωστής Πετράκης, κοινωνιολόγος

petrakiskostis@gmail.com