Οι Κρητικοί είναι κουζουλοί, τους αρέσουν οι μαντινάδες, έχουν μουστάκι, πίνουν ρακές από το πρωί έως το βράδυ και δύσκολα αποχωρίζονται το νησί τους. Ελάτε, πείτε την αλήθεια, πόσες φορές δεν τα έχετε ακούσει αυτά;
Ήρθε, λοιπόν, η ώρα να κάνουμε καταγραφή των χαρακτηριστικών των Κρητικών, να δούμε τις αλήθειες και τους μύθους και να δούμε τελικά είναι σωστή η εντύπωση που δημιουργείται εκτός Κρήτης.
1. Ο τοπικισμός
Οι Κρητικοί αγαπούν λίγο παραπάνω από τους υπόλοιπους τον τόπο τους. Βασικά, τον αγαπούν πολύ παραπάνω. Τόσο που σου φαίνεται υπερβολικό να ακούς πως “σαν την Κρήτη, πουθενά”. Ναι, η Κρήτη έχει μαγικά μέρη, έχει άλλη αύρα, έχει άλλο τρόπο ζωής, αλλά ως εκεί. Τώρα που το σκέφτομαι τα ίδια έχω ακούσει από Ναξιώτες, Θεσσαλονικιούς, Κεφαλονίτες. Άρα, οκ. Πάντως, οι Κρητικοί έχουν ένα κλικ (μη σου πω και δύο) παραπάνω τον τοπικισμό μέσα τους. Και δύσκολα αποχωρίζονται το νησί τους. Πολύ δύσκολα.
2. Τα όπλα
Όταν οδηγείς σε κάτι απομονωμένα χωριά της Κρήτης και βλέπεις ‘γαζωμένες’ τις πινακίδες, ε τότε μάλλον κάποιος πιστολέρο έκανε εξάσκηση στη σκοποβολή. Προσωπικά δεν έχω δει κάποιον Κρητικό με το όπλο στο ζωνάρι, αλλά έχω ακούσει πολλούς να αφήνουν να εννοηθεί πως υπάρχει ένα όπλο στο σπίτι για… παν ενδεχόμενο. Και σε αυτές τις περιπτώσεις κοιτάζω να μην είμαι εγώ το παν ενδεχόμενο.
Έχω ακούσει κατά καιρούς διάφορες ιστορίες για θανατηφόρα δυστυχήματα που προέρχονται από αυτό το ηλίθιο έθιμο της μπαλωθιάς. Για ματωμένους γάμους και ματωμένα γλέντια. Ευτυχώς το φαινόμενο έχει περιοριστεί σε κάποια ορεινά και απομονωμένα χωριά. Εκεί όπου έχουν περιοριστεί οι τσάμπα μάγκες που αμαυρώνουν την εικόνα του νησιού. Στα δύο χρόνια στην Κρήτη μόνο ένα βράδυ άκουσα τις λεγόμενες ‘μπαλωθιές’ σε κοντινό σπίτι. Ήταν γενέθλια, είχε γλέντι, ήμουν στο μπαλκόνι και στον πρώτο κρότο βρέθηκα κάτω από τα σκεπάσματα.
3. Οι μαντινάδες
Οκ, δεν περπατάς στο δρόμο κι ακούς τους Κρητικούς να μονολογούν με μαντινάδες. Η αλήθεια είναι πως έχει δημιουργηθεί ένας μύθος γύρω από αυτό από τους “απ’ έξω από την Κρήτη”. Προφανώς και θα πέσει μια μαντινάδα ανάλογα την περίσταση, σαν παροιμία, αλλά όχι στην υπερβολή του. Η υπερβολή με μαντινάδες έρχεται μετά από καμιά 10αριά ρακές. Κι εκεί θα ακούσεις -έτοιμη την έχουν- την περίφημη μαντινάδα:
“Ανάθεμά τη τη ρακή ίντα ‘ναι αυτό που κάνει,
κι όταν την πίνω γίνεται το πάτωμα ταβάνι”.
4. Η φιλοξενία
Εδώ φτάνουμε σε σημείο εξαναγκασμού. Η Κρήτη φημίζεται για τη φιλοξενία της, δύσκολα να πας κάπου και να τη… γλιτώσεις. Μπορεί να πας για καφέ και να βρεθείς να τρως αντικριστό με πατάτες οφτές. Δεν έχω γυρίσει όλη την Ελλάδα, αλλά επιβεβαιώνω τα της φιλοξενίας στην Κρήτη. Σου ανοίγουν το σπίτι τους, δεν έχουν κόμπλεξ, αλλά όλο αυτό είναι λίγο πιεστικό. Καταντά κάπως αμήχανο για τον επισκέπτη. Αλλά δεν έχεις άλλη επιλογή γιατί τότε θα πρέπει να διαβάσεις την παράγραφο για τα όπλα…
5. Ο ΟΦΗ
Ο ΟΦΗ είναι η αγάπη των Κρητικών και δη των Ηρακλειωτών. Στους τοίχους συνθήματα για τον ΟΦΗ, στις καφετέριες συζητήσεις για τον ΟΦΗ, ο Νίκος Παπαδόπουλος και πολλοί ποδοσφαιριστές κάνουν τις βόλτες τους στο κέντρο, συσπείρωση τον τελευταίο καιρό μετά την πρωταθληματική πορεία στη Football League και την άνοδο, άναψαμε φωτιά και μεγαλώνει κλπ. Λογική η αγάπη για την ομάδα του τόπου σου, αν και στην Κρήτη έχει σημαντικό μερίδιο και ο Ηρόδοτος, ειδικά στην Αλικαρνασσό, ειδικά τώρα που ανέβηκε στη Γ’ Εθνική μετά από 30 τόσα χρόνια.
6. Η κόντρα ανάμεσα στα Χανιά και το Ηράκλειο
Υπάρχει ένας μύθος ότι η δημοτική αστυνομία ή η Τροχαία Ηρακλείου ή Χανίων γράφει πιο εύκολα τους οδηγούς από το… αντίπαλο στρατόπεδο. Οπως επίσης υπάρχουν διάφορα ρητά που διατηρούν την άτυπη κόντρα των δύο πλευρών. Οπως, για παράδειγμα, “το ομορφότερο πράγμα στα Χανιά είναι οι ταμπέλες για Ηράκλειο”, ή το ανάποδο (ανάλογα την περίσταση). Λάρισα-Βόλος, Αθήνα-Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο-Χανιά. Οι ‘αιώνιοι’ των ελληνικών πόλεων. Χαζομάρα; Προφανώς. Κουβέντα να γίνεται, μη φανταστείτε πως δεν μιλιούνται. Το καλό είναι πως ανάμεσα σε Χανιά και Ηράκλειο βρίσκεται το Ρέθυμνο και ναι, είναι η ομορφότερη περιοχή της Κρήτης και σίγουρα στο top-3 σε όλη την Ελλάδα. Οπότε φίλοι Ηρακλειώτες και Χανιώτες τσάμπα οι καυγάδες.
7. Το μουστάκι
Είναι το χαρακτηριστικό των Κρητικών; Είναι ΚΑΙ αυτό. Τα τελευταία χρόνια αποτελούσε είδος προς εξαφάνιση αν και τελευταία επανήλθε κυρίως λόγω μόδας. Στους δρόμους θα δεις πιτσιρικάδες με τρέντι μουστάκι ή, όπως το λέω εγώ, ‘φρενάρισμα’ πάνω από το χείλος. Σπάνια θα πετύχεις τον Κρητίκαρο με το παχύ μουστάκι, το τσιγκελωτό, το κίτρινο από τα τσιγάρα. Κάποιοι από τους ηλικιωμένους έχουν από δαύτο.
8. Η κρητική κουζίνα
Και τα λέμε και τα γράφουμε. Από τις καλύτερες. Τα πάντα όλα. Γαμοπίλαφο, ντολμαδάκια, πίτες, κρέατα, αντικριστό, άντε να βάλω και τους χοχλιούς για αυτούς που τρελαίνονται (με ανώμαλους δεν μιλάω!) Η κρητική κουζίνα έχει όλα τα καλά, τα χορταστικά, αυτά που θα σε κάνουν να επισκεφτείς πολλές φορές το νησί. Στην Κρήτη έχουν και καλό κρασί. Φυσικά έχουν και τη ρακή (ή ρακί, για να μην έχουμε γκρίνιες). Και τι δεν έχουν. Να είσαι διαιτολόγος και να ανοίξεις γραφείο στην Κρήτη. Δεν στο συνιστώ.