Το φαινόμενο της αφρικανικής σκόνης είναι εξαιρετικά συνηθισμένο τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, εξαιτίας της κλιματικής κρίσης.
Ο Καθηγητής Πνευμονολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Νίκος Τζανάκης, περιγράφει στο iatropedia.gr πόσο κινδυνεύει η Υγεία μας και τι πρέπει να κάνουν οι ευπαθείς ομάδες για να αποφύγουν παροξυσμικά αναπνευστικά επεισόδια, που μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και στον θάνατο.
“Πλήττονται συνήθως οι άρρωστοι, οι οποίοι πάσχουν από χρόνιες βαριές αναπνευστικές παθήσεις, οι οποίες οδηγούν τους ανθρώπους αυτούς σε παροξύνσεις. Μια παρόξυνση δεν είναι άμοιρη επιπτώσεων. Κάποιος με ΧΑΠ πεθαίνει πάνω σε μια παρόξυνση της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας. Δεν ξέρουμε ποτέ που θα οδηγήσει μια τέτοια κατάσταση”, επισημαίνει.
Η καταιγίδα της αφρικανικής σκόνης είναι σύνηθες φαινόμενο στην νότια Ελλάδα και κυρίως στην Κρήτη, η οποία πλήττεται ξανά τα τελευταία 24ωρα.
Την εξέλιξή του φαινομένου παρακολουθεί στενά το δίκτυο ΣΧΕΔΙΑ της Περιφέρειας Κρήτης, το οποίο έχει αποφανθεί πως οι συγκεντρώσεις σωματιδίων σκόνης με διάμετρο 10 μικρά ή λιγότερα (PM10), την Τετάρτη (27/03) αλλά και σήμερα Πέμπτη (28/03) φαίνεται να υπερβαίνουν τα όρια ασφαλείας και συγκεκριμένα τα 50 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο (50 µg/m³).
Πάνω από 3,5 φορές αυξάνονται οι επισκέψεις στα νοσοκομεία
Μελέτη του Πανεπιστημίου Κρήτης που δημοσιεύθηκε στον διεθνή επιστημονικό τύπο το 2019, με τη συμμετοχή του Καθηγητή Τζανάκη, απέδειξε πως τα ακραία επεισόδια “καταιγίδας” αφρικανικής σκόνης μπορούν να προκαλέσουν σημαντική αύξηση στις εισαγωγές στα νοσοκομεία, αλλά και στις επισκέψεις ασθενών με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) με παροξύνσεις και δύσπνοιες στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ).
Η έρευνα διεξήχθη σε δείγμα 17 χιλιάδων επισκέψεων στα ΤΕΠ των Νοσοκομείων της Κρήτης, κατά τη διάρκεια τεσσάρων διαδοχικών “καταιγίδων” αφρικανικής σκόνης σωματιδίων (PM10) που συνέβησαν τον Μάρτιο του 2018.
“Αφορούσαν ασθενείς με αλλεργικά συμπτώματα, με παρόξυνση ΧΑΠ και δύσπνοια, που απευθύνθηκαν στο Παθολογικό, Πνευμονολογικό και Καρδιολογικό ΤΕΠ. Βρήκαμε ότι όταν η καταιγίδα αυτή της αφρικανικής σκόνης ξεπεράσει τα 500 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο σωματιδίων PM10, τότε οι επισκέψεις στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών που οφείλονται σε παρόξυνση ΧΑΠ αυξάνεται κατά 3,6 φορές”, αναφέρει ο Καθηγητής.
Αφρικανική σκόνη: Αυξημένη θνητότητα
Άλλες μελέτες στην Ισπανία, αλλά και η πιο πρόσφατη Ιταλική μελέτη του 2016, η οποία περιελάμβανε την παρακολούθηση ασθενών επί 10 χρόνια, απέδειξε πως οι καταιγίδες αυτές της αφρικανικής σκόνης μπορούν να οδηγήσουν και στον θάνατο.
“Κανείς δεν διασφαλίζει πως μια ΧΑΠ δεν θα οδηγήσει σε θάνατο”, εξηγεί ο επιστήμονας και προσθέτει.
“Αυτοί οι άνθρωποι καταλήγουν πάνω σε μια παρόξυνση, ακόμη κι αν μια παρόξυνση είναι λοιμώδους αιτιολογίας ή άλλης αιτιολογίας, μια από τις οποίες είναι και η ατμοσφαιρική ρύπανση, ή η σκόνη της Σαχάρας. Το φαινόμενο θέλει μερικές μέρες να εξελιχθεί ως πρόβλημα υγείας στους πολίτες. Από τη σημερινή εφημερία του Νοσοκομείου μας και στις επόμενες δύο με τρεις εφημερίες θα είναι πιο ευδιάκριτο το πρόβλημα στην έκτασή του”, επισημαίνει ο Νίκος Τζανάκης.
Παρόμοια ανησυχία διατύπωσε και η Ένωση Πνευμονολόγων Ελλάδος, η οποία έκανε λόγο για “τοξικό και επικίνδυνο μίγμα”.
«Η Αφρικανική σκόνη περιέχει μεταφερόμενα σωματίδια τα οποία δύναται να ενσωματωθούν με γύρη, βακτήρια και μύκητες δημιουργώντας ένα ιδιαίτερα τοξικό και επικίνδυνο μίγμα για τον ανθρώπινο οργανισμό και κυρίως για το αναπνευστικό σύστημα», ανέφερε συγκεκριμένα η πρόεδρος της Ένωσης Πνευμονολόγων Μάτα Τσικρικά.
Πλήττονται και οι υγιείς, κινδυνεύουν οι ευάλωτοι
Οι υψηλές συγκεντρώσεις σκόνης από τη Σαχάρα, απειλούν ηλικιωμένους και άτομα με υποκείμενα νοσήματα -κυρίως αναπνευστικά- και θα διαρκέσουν έως αύριο Παρασκευή (27/03/24), ενώ δεν αποκλείεται το φαινόμενο να επανέλθει.
Σε συνδυασμό μάλιστα με τις υψηλές θερμοκρασίες που αναμένεται να σημειωθούν σε πολλές περιοχές της χώρας και κυρίως στη Νότια Ελλάδα και την Κρήτη, οι πολίτες θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί.
Ο Καθηγητής Νίκος Τζανάκης, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, καθώς όπως λέει, η αφρικανική σκόνη επιδεινώνει την ποιότητα του αέρα και αυξάνει τα επίπεδα των σωματιδίων. Μπορεί μάλιστα να εισέλθει στους πνεύμονες μέσω της λειτουργίας της αναπνοής, αλλά και να περάσει στην κυκλοφορία του αίματος.
Περισσότερο ευάλωτοι είναι οι ηλικιωμένοι και όσοι υποφέρουν από σοβαρά χρόνια αναπνευστικά και καρδιολογικά νοσήματα (άσθμα, αναπνευστική και καρδιακή ανεπάρκεια, ΧΑΠ κ.α.).
Τα άτομα αυτά δεν αποκλείεται να υποστούν κρίσεις άσθματος, αναπνευστική δυσχέρεια, ακόμη και κάποιο καρδιολογικό επεισόδιο.
“Θα πρέπει να αποφεύγονται -αν είναι δυνατόν- οι αθλητικές δραστηριότητες σε υπαίθριους χώρους από τους υγιείς, ή ανεξαρτήτως κατάστασης υγείας, ή οι βαριές σωματικές και χειρωνακτικές εργασίες που απαιτούν αυξημένο αναπνευστικό ρυθμό. Οι δε άνθρωποι που πάσχουν από βαριές αναπνευστικές ή καρδιολογικές ασθένειες δεν πρέπει να έχουν πολύ μεγάλη έκθεση και να μην βγαίνουν σε εξωτερικούς χώρους. Αν είναι αδύνατον αυτό να γίνεται με μάσκα υψηλής προστασίας ΚΝ95 που χρησιμοποιούσαμε και στον κορονοϊό”, τονίζει.
Οι υγιείς δεν κινδυνεύουν άμεσα, αλλά υπάρχει περίπτωση να αντιμετωπίσουν παράπλευρες δυσκολίες.
“Οι υγιείς δεν κινδυνεύουν με κάτι, αλλά μπορεί μια τέτοια κατάσταση να διευκολύνει την έλευση μιας ίωσης. Και σε βαρύτερη μορφή. Αλλά και να πάθουν μια ίωση, γιατί το ανοσοποιητικό του αναπνευστικού συστήματος απασχολείται με αυτή τη σκόνη, με αποτέλεσμα να μειώνεται η απόδοσή του. Επομένως εμμέσως δεν κινδυνεύουν μεν αλλά μπορεί να έχουν κάποιες επιπτώσεις”, καταλήγει ο Καθηγητής.
Ο γιατρός τονίζει πως αν κάποιος πολίτης εμφανίσει αυξημένο βήχα, δυσφορία ή δύσπνοια και κάποιος ασθενής με ΧΑΠ εκδηλώσει έντονη επιδείνωση των συμπτωμάτων του, δηλωτικά παρόξυνσης, να επικοινωνήσει άμεσα με τον γιατρό του ή να επισκεφθεί νοσοκομείο.