Διώρυγα του Σουέζ: Η θαλάσσια πύλη από και προς την Ευρώπη. Εγκαινιάστηκε το 1869 και είναι ένα στρατηγικό πέρασμα μήκους 195 χιλιομέτρων, μεταξύ της Ερυθράς Θάλασσας και της Μεσογείου. Καθημερινά, πάνω από 60 πλοία τη διασχίζουν, μεταφέροντας χιλιάδες τόνους, κάθε είδους εμπορευμάτων.
Το 12% του παγκόσμιου εμπορίου και το 30% του όγκου των εμπορευματοκιβωτίων μεταφέρονται μέσω αυτής της διώρυγας.
Για την ιστορία, ο αποκλεισμός του καναλιού τον Μάρτιο του 2021, λόγω της προσάραξης επί μέρες του πλοίου μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων «Ever Given», έδειξε πόσο σημαντική είναι η διώρυγα για το παγκόσμιο εμπόριο: Εκατοντάδες πλοία χρειάστηκε να κάνουν παράκαμψη και το παγκόσμιο εμπόριο διαταράχθηκε μαζικά.
Λόγω των τελευταίων πυραυλικών επιθέσεων από τους αντάρτες Χούθι της Υεμένης – σε μια κίνηση υποστήριξης των Παλαιστινίων στον πόλεμο με το Ισραήλ – μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες αλλάζουν τα δρομολόγια Ασίας-Ευρώπης και προτιμούν να στέλνουν τα πλοία τους μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας στο νότιο άκρο της Αφρικής. Μια εναλλακτική θαλάσσια διαδρομή που μπορεί να διαρκεί περίπου τρεις με τέσσερις εβδομάδες περισσότερο.
«Το γεγονός ότι οι ναυτιλιακές εταιρείες κάνουν παράκαμψη 6.000 μιλίων γύρω από την Αφρική είναι απόδειξη της έκτακτης επικίνδυνης κατάστασης στην Ερυθρά Θάλασσα», δήλωσε ο ειδικός του παγκόσμιου εμπορίου Βίνσεντ Στάρμερ από το Ινστιτούτο του Κιέλου για την Παγκόσμια Οικονομία (IfW).
Οι επιθέσεις των Χούθι επιδεινώνουν «το παγκόσμιο πρόβλημα της εφοδιαστικής αλυσίδας, κάτι που η αδύναμη παγκόσμια οικονομία πραγματικά δεν χρειάζεται αυτή τη στιγμή», πρόσθεσε ο Χένιγκ Γκλουστάιν της Eurasia Group. «Εάν πολλά μεγάλα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων είχαν προγραμματισμένες παραδόσεις στην Ευρώπη, οι επικίνδυνες εξελίξεις στην Ερυθρά Θάλασσα θα μπορούσαν να προκαλέσουν βραχυπρόθεσμα μια αισθητή συμφόρηση στη μεταφορά εμπορευμάτων στο τέλος της χρονιάς και τον Ιανουάριο», προσθέτει.
Πρόσθετο κόστος
«Για ένα μέσο πλοίο που ταξιδεύει από την Ασία στην Ευρώπη, το ταξίδι θα μπορούσε να παραταθεί κατά έξι ημέρες», λέει ο Αντρέας Κριγκ, καθηγητής στο King’s College του Λονδίνου. Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτό θα μπορούσε να κοστίσει στις ναυτιλιακές εταιρείες από 300.000 έως 400.000 δολάρια, σε επιπλέον καύσιμα. Η μεγαλύτερη διαδρομή θα μπορούσε επίσης «να προκαλέσει μια μικρή αύξηση στην τιμή των αγαθών», λέει ο Πολ Τουρέ, επικεφαλής του γαλλικού ινστιτούτου ναυτιλιακού εμπορίου Isemar. Ωστόσο, αυτό θα γινόταν αντιληπτό μόνο σε λίγους μήνες.
Οι ειδικοί δεν περιμένουν βέβαια σημεία συμφόρησης στην παράδοση όπως πριν από δύο χρόνια με το πλοίο «Ever Given». Οι αλυσίδες εφοδιασμού έχουν πλέον ομαλοποιηθεί, λέει ο Βίνσεντ Στάρμερ.
Επιπλέον, δεν υπάρχουν πλέον lockdown που διαταράσσουν την παραγωγή. «Οι καταναλωτές δεν χρειάζεται να φοβούνται μεγάλα άλματα στις τιμές των αγαθών», εκτιμά ο γερμανός ειδικός. «Το κόστος μεταφοράς από την Ασία στην Ευρώπη αντιστοιχεί στο 2%, κατ’ ανώτατο όριο, της αξίας των εμπορευμάτων – ακόμη και για τα φθηνότερα είδη. «Όταν πρόκειται για ακριβά αγαθά, όπως τα ηλεκτρονικά, δεν έχουν καθόλου σημασία. Επομένως, μια μέτρια αύξηση του κόστους μεταφοράς δεν θα πρέπει να αυξήσει σημαντικά τον πληθωρισμό».
Ο περίπλους της Αφρικής ως εναλλακτική διαδρομή συνεπάγεται πρόσθετο κόστος καυσίμων και ναύλων για τις ναυτιλιακές εταιρείες. Σύμφωνα με την εταιρεία Hapag-Lloyd, αυτές οι πρόσθετες δαπάνες «θα ανέλθουν σε ένα διψήφιο ποσό εκατομμυρίων δολαρίων μέχρι το τέλος του έτους». Μέχρι στιγμής, η ναυτιλιακή εταιρεία πληρώνει η ίδια το επιπλέον κόστος. Αλλά αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί επί μακρόν.
Οι ειδικοί αναμένουν πάντως ότι τις επόμενες ημέρες οι περισσότερες ναυτιλιακές εταιρείες θα χαρακτηρίσουν τη Διώρυγα του Σουέζ ως μη πλωτή. «Ωστόσο, η διαδρομή μέσω της Ερυθράς Θάλασσας δεν έχει ακόμη ουσιαστικά αποκλειστεί», σύμφωνα με την Ένωση Γερμανών Εφοπλιστών (VDV). «Οι ναυτιλιακές εταιρείες αποφασίζουν επί του παρόντος σε ωριαία βάση εάν θα στείλουν το πλοίο τους μέσω συγκεκριμένων θαλάσσιων περιοχών ή όχι με βάση τις τρέχουσες αναφορές της κατάστασης», δήλωσε η Ιρίνα Χάσλερ, υπεύθυνη για θέματα ασφάλειας στη θάλασσα στη VDV.
Για να αποτραπούν οι επιθέσεις των Χούθι, οι ΗΠΑ και άλλες εννέα χώρες συγκρότησαν πολεμικό στολίσκο στην Ερυθρά και στον κόλπο του Άντεν, στο πλαίσιο της επιχείρησης «Prosperity Guardian» «Είναι θετικό μήνυμα για τις ναυτιλιακές εταιρείες ότι μπορεί να περιοριστεί ο κίνδυνος για τους ναυτικούς, τα πλοία και το φορτίο κατά τη διέλευση από την Ερυθρά Θάλασσα», λέει η Χέσλερ.
Πλήγμα για την Αίγυπτο
Η πρώτη που θα επηρεαστεί αρνητικά σε περίπτωση διακοπής του θαλάσσιου εμπορίου μέσω του Σουέζ, θα είναι η Αίγυπτος. Κατά το οικονομικό έτος 2022-2023, η Διώρυγα του Σουέζ έφερε περίπου 8,6 δισεκατομμύρια ευρώ στο αιγυπτιακό κράτος, καταγράφοντας ένα νέο ρεκόρ.
Αυτό αντιπροσωπεύει «αύξηση 35%» σε σύγκριση με τα 6,4 δισ. ευρώ που εισέρρευσαν στα κρατικά ταμεία το προηγούμενο οικονομικό έτος (Ιούλιος-Ιούνιος), δήλωσε ο πρόεδρος της Αρχής της Διώρυγας του Σουέζ (SCA), Ουσάμα Ραμπιέ. Αυτή η αύξηση οφείλεται στην εμβάθυνση σε τμήμα της διώρυγας, που διευκολύνει πλέον τη διέλευση μεγαλύτερων πλοίων και μειώνει τον χρόνο διέλευσης.
Στη διώρυγα απασχολούνται επτά εταιρείες και περίπου 15.000 εργαζόμενοι, που έχουν τον δικό τους κόσμο, με σχολεία και τα κέντρα αναψυχής του. Το απροσδόκητο κέρδος είναι τέτοιο για τη χώρα, που κάθε χρόνο η Αίγυπτος ανακοινώνει αύξηση του κόστους διέλευσης, από 10% έως 15%.