Του Ειρηναίου Μαράκη
Τι κινήματα θέλουμε; Με ποιούς όρους, με ποιές ιδέες και με ποιά προοπτική παρεμβαίνουμε σε αυτά; Είναι το Αρκάδι εκείνο το κρίσιμο σημείο όπου μπορούν να μπουν οι βάσεις για κάτι πραγματικά νέο στο νησί μας ή είναι απλώς μια απόπειρα να οικοδομηθεί μια ψεύτικη ενότητα μεταξύ των Κρητικών που δεν υπολογίζει τις υπαρκτές διαφορές ανάμεσά μας; Αυτά σκεφτόμουν βλέποντας τις εικόνες και τα βίντεο, διαβάζοντας τις σχετικές ανταποκρίσεις, από το μαζικότατο παγκρήτιο συλλαλητήριο-πολιτιστική εκδήλωση ενάντια στα χημικά της Συρίας που πραγματοποιήθηκε στην Ιερά Μονή Αρκαδίου στο Ρέθυμνο. Και ξεκαθαρίζω, ήταν πολύ όμορφη, πρόσφερε συγκίνηση και ελπίδα όλη αυτή η προσπάθεια, δείχνοντας ότι ο απλός κόσμος έχει εδώ και καιρό σηκωθεί απ’ τους καναπέδες του και αντιστέκεται με κάθε τρόπο στη μνημονιακή και όχι μόνο λαίλαπα. Η συγκέντρωση που οργανώθηκε από τοπικές οργανώσεις και πρωτοβουλίες κατοίκων, πλήθος συλλόγων και δήμων του νησιού δεν μπορεί παρά να μας γεμίζει ελπίδες. Όμως υπάρχουν και κάποια κρατούμενα, που πρέπει να προσέξουμε πριν είναι αργά.
Ας ξεκινήσω από το πιο μικρό. Στη συγκέντρωση δεν υπήρχαν πανό φορέων, εργαζόμενων, δήμων και κοινοτήτων που να δίνουν το στίγμα όσων συμμετείχαν – αν κάνω λάθος διορθώστε με. Υπήρχαν βέβαια και κάποια πανό που πραγματικά ξεχώρισαν, όπως αυτό που δήλωνε ότι αν η Μεσόγειος ήταν τράπεζα θα είχε διασωθεί. Αλλά πέρα αυτού, όχι κάτι που να επιβεβαιώνει μια προσπάθεια συσπείρωσης των από κάτω ενάντια στα χημικά του πολέμου. Θα μου πείτε λεπτομέρειες αλλά η λεπτομέρειες κάνουν τη διαφορά. Και συνεχίζω με το δεύτερο κρατούμενο. Είχαμε μια συγκέντρωση όπου όλοι μαζί, εργαζόμενοι, η Εκκλησία της Κρήτης και εκπρόσωποι της καλλικράτειας Τοπικής Αυτοδιοίκησης καθώς και βουλευτές μαζεύτηκαν για να εκφράσουν την αντίθεση τους στο επιχειρούμενο οικολογικο έγκλημα. Γιατί είναι ένα ζήτημα που μας αφορά όλους. Είναι όμως έτσι; Και απαντάω, με τη βεβαιότητα ότι θα κάνω εχθρούς, ότι είναι οτιδήποτε άλλο εκτός από αυτό. Η αλήθεια είναι πως πίσω από το ενδιαφέρον για τα χημικά της Συρίας, και δεν αναφέρομαι στον απλό εργαζόμενο του νησιού, κρύβεται η υποκρισία. Αν οι διάφοροι φορείς έδειχναν πραγματικά ενδιαφέρον τότε θα είχαμε και τις αντίστοιχες δράσεις από την πλευρά των εκπροσώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των βουλευτών, για τα μικρά ή μεγάλα οικολογικά εγκλήματα στο νησί μας και που έχουν δει το φως της δημοσιότητας τα τελευταία χρόνια. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα αφορά την “επένδυση” της Ιεράς Μονής Τοπλού στο Κάβο Σίδερο και το γήπεδο γκολφ που ήθελαν να δημιουργήσουν εκεί. Ακόμα όμως και η τοπική οργάνωση του ΣΥΡΙΖΑ στη Σητεία άλλαξε στάση και δήλωσε υπέρ ενώ ο βουλευτής Λασιθίου, κ. Δερμιτζάκης ζητούσε να υπάρξουν κάποιες προυποθέσεις που έβαζε η τοπική κίνηση, και οι οποίες έπρεπε να γίνουν αποδεκτές. Δηλαδή, μιλούσε για διαχείριση του εγκλήματος και όχι για δράσεις ενάντια στην αποτροπή του, προσπαθώντας να αποφύγει τις συγκρούσεις με το Μοναστήρι, με διάφορους μεγαλόσχημους παράγοντες και τους ξένους επενδυτές-συνεργάτες της Μονής. Και η Αρχιεπισκοπή Κρήτης; Πως αντιμετώπισε το ίδιο ζήτημα; Δεν μπορούμε να ξεχάσουμε βέβαια τον Μητροπολίτη Ιεραπύτνης και Σητείας κ. Ευγένιο και πρόεδρο του Ιδρύματος “Παναγία η Ακρωτηριανή” που είχε υπογράψει τη σχετική σύμβαση (29 σελίδων, 27 άρθρων) με τον τότε εκπρόσωπο της Loyal wοrΙd κ. Σούλμαν. Θυμίζω, το καλοκαίρι του 1998. Αλλά υπάρχουν και άλλα πιο πρόσφατα και εξίσου σημαντικά ζητήματα που οι διάφοροι φορείς φοβούνται ακόμα και να αναφέρουν. Ένα από αυτά αναδείχθηκε και στο παγκρήτιο συλλαλητήριο και αφορούσε τον κατ’ όνομα ΧΥΤΑ Αμαρίου που έχει καταστρέψει την περιοχή πλησίον της Μονής Αρκαδίου δημιουργώντας ένα μόνιμο πρόβλημα στην περιοχή. Όπως αναφέρει και η σχετική ανακοίνωση του Παγκρήτιου Δικτύου Αγώνα κατά ΒΑΠΕ και άλλων φορέων “τα δύσοσμα, μαύρα ζουμιά που κυλούν ανεξέλεγκτα γύρω από την Μονή και μέσω του Αρκαδιώτικου φαραγγιού έφτασαν να ρυπάνουν την θαλάσσια περιοχή του Σταυρωμένου, 13 χιλιόμετρα μακριά. Τα νερά από πηγές και πηγάδια της ευρύτερης περιοχής είναι ακατάλληλα, εδώ και χρόνια, για ύδρευση και σε πολλές περιπτώσεις ακατάλληλα ακόμα και για άρδευση. Επειδή όμως, δεν έγιναν ποτέ οι απαραίτητες γεωτρήσεις για να διαπιστωθεί η κατάσταση του υδροφόρου ορίζοντα, οι αρμόδιοι φορείς «εικάζουν» ότι τα υπόγεια νερά δεν έχουν ρυπανθεί! Την ίδια εικασία έκανε (χωρίς έλεγχο των υπόγειων νερών) και η επιστημονική ομάδα που ανέλαβε να εντοπίσει τα προβλήματα του «ΧΥΤΑ» προτείνοντας ημίμετρα για εξυγίανση-κουκούλωμα της χωματερής προκειμένου αυτή να επεκταθεί ως «νέο κύτταρο». Οι πολίτες κλήθηκαν να πιστέψουν για άλλη μια φορά τις υποσχέσεις όσων ευθύνονται για την κατάσταση του «ΧΥΤΑ» και να αποδεχθούν την παράταση της λειτουργίας της χωματερής με το εκβιαστικό δίλημμα ότι το έργο είναι ώριμο και δεν πρέπει να χαθεί η χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ (που ωστόσο δεν έχει ακόμα εξασφαλισθεί!). Προφανώς, για τους εκπροσώπους της αυτοδιοίκησης οι «εύκολες» λύσεις έχουν μεγαλύτερη αξία από τους πολίτες, την ιστορία και τα μνημεία αυτού του τόπου. Οι δε χρηματοδοτήσεις, έχουν αναδειχθεί σε αυτοσκοπό, ανεξάρτητα από την ποιότητα ή την σκοπιμότητα των έργων, τις δυσμενείς επιπτώσεις τους στο περιβάλλον και την δημόσια υγεία.” Όταν λοιπόν, εκπρόσωποι και μέλη του κινήματος διεκδίκησαν να διαβάσουν από μικροφώνου την ανακοίνωσή τους κινήθηκαν ορισμένοι από την Οργανωτική Επιτροπή του συλλαλητηρίου για να επιβάλλουν λογοκρισία και να εμποδίσουν να διαβαστεί ένα κείμενο που καταγγέλει τους παράγοντες που είναι “που είναι οι ίδιοι υπεύθυνοι για μεγάλα περιβαλλοντικά εγκλήματα, που είναι στελέχη και παρατρεχάμενοι των προηγούμενων κυβερνήσεων και της τωρινής συγκυβέρνησης. Στυλοβάτες ενός πολιτικού συστήματος που ξεπούλησε τα πάντα σ αυτόν τον τόπο και βεβαίως, δεν αντέδρασε εγκαίρως στο πείραμα θανάτου που γίνεται αυτή την στιγμή στη Μεσόγειο όπως δεν αντιδρά ποτέ σε οτιδήποτε κι αν κάνουν οι σύμμαχοι – κατακτητές σε βάρος του τόπου μας.” Αλλά δεν τα κατάφεραν. Και μετά την ανάγνωση της ανακοίνωσης ο κόσμος καταχειροκρότησε τους εκπροσώπους των ΒΑΠΕ που δεν είναι μια ή δυο μικρές οργανώσεις αλλά μια σειρά φορέων και σωματείων εργαζομένων που πραγματικά ενδιαφέρονται να αντιμετωπιστούν τα ζητήματα. Σε αυτό ακριβώς το σημείο αποδείχτηκε ότι το Αρκάδι δεν είναι εκείνο το σημείο όπου όλοι οι Κρητικοι ενώθηκαν ενάντια στα χημικά του πολέμου αλλά το σημείο όπου οι διαφορές μεταξύ των εκπροσώπων του Κράτους και της Εκκλησίας έφτασαν να γίνουν δυσάρεστα διακριτές για τους “υπερασπιστές” της Κρήτης. Επιβεβαιώθηκε για άλλη μια φορά πως οι μέρες της παντοδυναμίας ορισμένων τοπικών παραγόντων, συνδικαλιστάδων και Δημάρχων έφτασε στο τέλος της.
Όμως σε αυτό το σημείο αξίζει να σχολιάσουμε και τον τρόπο που προσπάθησαν να διαδώσουν το μήνυμα του παγκρήτιου συλλαλητηρίου οι φορείς που το οργάνωσαν. Οι αφίσες με τα αγριοκάτσικα και τους ένοπλους Κρητικούς, οι αναφορές στο Αρκάδι και κατά συνέπεια στον ηρωικό αγώνα του, οι Κρητικοί και οι Κρητικοπούλες με τις παραδοσιακές στολές, οι μαντιναδολόγοι και τα διάφορα άλλα δεν είναι ο τρόπος για να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα. Όχι μόνο γιατί δημιουργούν ένα ψεύτικο κλίμα ενότητας μεταξύ αυτών που μέσω του Καλλικράτη και των μνημονίων έχουν οδηγήσει στην εξαθλίωση χιλιάδες κόσμου (και Κρητικών) και μεταξύ του φτωχού λαού, όχι μόνο γιατί αθωώνουν όσους αδιαφορούν για τα μεγάλα ζητήματα του νησιού, όχι μόνο γιατί δίνουν βήμα σε αυτούς που υπερασπίζονται τα μεγάλα συμφέροντα αλλά και γιατί απομακρύνουν από τους σκοπούς του κινήματος ενάντια στα χημικά. Ας είμαστε ξεκάθαροι, αν πραγματικά θέλουμε να σταματήσουμε το έγκλημα με την καταστροφή των χημικών χρειάζεται να αναγνωρίσουμε ότι η συγκεκριμένη διαδικασία είναι αποτέλεσμα των ιμπεριαλιστικών συμμαχιών της Ελλάδας με το ΝΑΤΟ. Άρα δεν μπορούμε να κρύβουμε σε πια κατεύθυνση πρέπει να κινηθούμε, η οποία δεν είναι άλλη από το να περάσουμε σε πιο σκληρά μέτρα όπως οι απεργίες και μάλιστα με διεθνιστικό ορίζοντα και προοπτική αφού το ζήτημα αφορά όλη την Μεσόγειο. Χρειάζεται επίσης, να ανοίγουμε και όλα τα άλλα ζητήματα της περιόδου, για να ξεσκεπάζουμε τους υποκριτές κάθε είδους, που επιχειρούν να αναβαπτιστούν στην κολυμπήθρα της λαϊκής οργής. Τι λέμε για τον Καλλικράτη και πως σχετίζεται με τις κεντρικές πολιτικές επιλογές της κυβέρνησης όσον αφορά το χρέος και τα δάνεια; Τι λέμε για την αγροτική παραγωγή που θυσιάζεται στον βωμό των συμφωνιών με μεσάζοντες; Πως αντιμετωπίζουμε το ζήτημα των απολύσεων; Ζητάμε άρση των απολύσεων ή περιμένουμε τον Θεό, που δεν υπάρχει κιόλας, για να μας βοηθήσει; Και κυρίως, αφήνουμε στην άκρη τις πατριωτικές αναφορές στο ανυπότακτο πνεύμα του Κρητικού, όλοι οι Έλληνες και όλος ο κόσμος είναι ανυπότακτοι και αγωνιστές – δεν υπάρχει κάποιο βιολογικό προνόμιο για την Κρήτη, παύουμε να αντιμετωπίζουμε τα ζητήματα λες και βρισκόμαστε στο 1866 και κοιτάμε μπροστά, διεθνιστικά και αλληλέγγυα. Και εδώ νομίζω πως απάντησα, όσο γίνεται πιο συνοπτικά στα ερωτήματα που έβαλα στην αρχή.
Αλλά δεν ξεχνώ και την Αριστερά, συγκεκριμένα τον ΣΥΡΙΖΑ, η οποία ήταν η βασικότερη συνιστώσα, που συνέβαλλε στην επιτυχή διοργάνωση του συλλαλητηρίου και η οποία δεν δούλεψε στην ανατρεπτική κατεύθυνση που περιγράφω παραπάνω αλλά προσπάθησε να συμβιβάσει αυτές τις αντιθέσεις. Κι αυτό δημιουργεί αρνητικό προηγούμενο για την Αριστερά. Εάν δεν βοηθάει τα κινήματα, τώρα που βράζει ο κόσμος να βγουν μπροστά και ξεγυμνώσουν την υποκρισία των αρχόντων πότε θα το κανει; Λεπτομέρειες, θα πείτε – πάλι, ναι, αλλά οι λεπτομέρειες κάνουν τη διαφορά.