Του Γιάννη Γρηγοριάδη
Είναι αξιοσημείωτο ότι στις ομόθυμες αντικυβερνητικές αντιδράσεις για το Περιβαλλοντικό ν/σχ που ψηφίζεται αυτές τις ημέρες, δεν διατυπώνεται καμία αναφορά και αποτίμηση για τις εκάστοτε κυβερνητικές περιβαλλοντικές πολιτικές των τελευταίων ιδιαίτερα χρόνων. Σαν το ν/σχ να «ενέσκηψε ως κεραυνός εν αιθρία», σ’ ένα παράδεισο περιβαλλοντικών ρυθμίσεων, αποτέλεσμα της πρόσφατης «αριστερής διακυβέρνησης». Δεν είναι όμως έτσι. Και εξηγώ αμέσως.
Όλες αυτές οι θεσμικές παρεμβάσεις, από το πρώτο μνημόνιο μέχρι το υπό ψήφιση ν/σχ, υπηρετούν απαρέγκλιτα τις κατευθύνσεις των Εργαλειοθηκών 1 & 2 του ΟΟΣΑ (OECD, Toolkits 1 & 2) και τις ειδικές εκθέσεις του για την Ελλάδα. Αντικείμενό τους η προώθηση της ανταγωνιστικότητας, της άρσης των διοικητικών εμποδίων για την επιχειρηματικότητα. Την εξειδίκευσή τους για την Ελλάδα ανέλαβε ο ΣΕΒ, ο οποίος από το καλοκαίρι του 2013 είχε ετοιμάσει τις σχετικές μελέτες για την αδειοδότηση των επιχειρήσεων και ιδιαίτερα την μελέτη για την Περιβαλλοντική αδειοδότηση (2013) και τον Χωρικό σχεδιασμό (2015). Ακολούθησε σειρά νόμων από τις κυβερνήσεις ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, αλλά και ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ-Οικολόγων για την «απλούστευση» των διαδικασιών αδειοδότησης έργων και δραστηριοτήτων.
Δεν προκαλεί, λοιπόν καμία έκπληξη που την πρόβλεψη του αρθ.16 του Ν.4014/20011, για ιδιώτες αξιολογητές των ΜΠΕ (Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων), προσπάθησε να υλοποιήσει τον Σεπτέμβριο του 2016 η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ-Οικολόγων φέρνοντας για διαβούλευση σχέδιο ΠΔ που τελικά δεν προωθήθηκε για θεσμοθέτηση. Αυτό υλοποιεί τώρα με το νομοσχέδιο η κυβέρνηση της ΝΔ ως απροσχημάτιστος πρεσβευτής του νεοφιλελευθερισμού.
Άλλο χαρακτηριστικό και σημαντικό θέμα, με τον Χωρικό σχεδιασμό που το ν/σχ θεσμοποιεί την «ευελιξία» του, με την ρητή διατύπωσή της, αφού όχι μόνο δεν αναιρέθηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση η πολιτική χωρικής απορρύθμισης (ΕΣΧΑΣΕ, ΕΣΧΑΔΑ, κ.λπ.) αλλά και με τα Ε.Χ.Σ. (Ειδικά Χωρικά Σχέδια) που θεσμοθέτησε και εφάρμοσε (ανάπλαση ΔΕΘ, κ.ά.) η αριστερή διακυβέρνηση, ανατρέπει την χωροταξική ιεράρχηση και τον τοπικό δημοκρατικό σχεδιασμό.
Ακόμη δεν είναι απλά φωτογραφική ρύθμιση για την τροποποίηση της αδειοδότησης της ΤΙΤΑΝ στη Θεσσαλονίκη για την καύση RDF/SRF, εδ. αα), παρ. β), αρ.4 του ν/σχ., έτσι ώστε να μην ακολουθηθεί η διαδικασία της γνωμοδότησης των υπηρεσιών και της διαβούλευσης, αλλά μια απλή γνωστοποίηση: «Σε κάθε περίπτωση, μη ουσιώδεις θεωρούνται τροποποιήσεις που έχουν θετικό αντίκτυπο και μειώνουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, όπως ενδεικτικά: η αλλαγή σε καύσιμο με λιγότερες εκπομπές αέριων ρύπων ή/και διοξειδίου του άνθρακα». Είναι συνέπεια και συνέχεια του Συμφώνου του Υπουργού Περιβάλλοντος και της Ένωσης Τσιμεντοβιομηχανιών για την προώθηση της καύσης RDF/SRF, που υπογράφηκε δύο ημέρες πριν τις εκλογές του Ιουλίου 2019, χωρίς να προσκομισθεί καμία επιστημονική, περιβαλλοντική τεκμηρίωση και χωρίς να προηγηθεί καμία διαβούλευση με τους επιστημονικούς και κοινωνικούς φορείς.
Τέλος, η ατολμία σύγκρουσης με την εξορυκτική βιομηχανία (Ελληνικός Χρυσός), η εγκατάλειψη θεσμικά αθωράκιστων των Προστατευόμενων Περιοχών και των Φορέων τους και οι πολιτικάντικες εμπνεύσεις για τις «οικιστικές πυκνώσεις», άφησαν ανοικτό τον δρόμο στη ΝΔ να εφαρμόσει απροκάλυπτα τη νεοφιλελεύθερη πολιτική της.
Έτσι εκτυλίσσεται διακομματικά και διαχρονικά η συνέχεια του κράτους, ανεξαρτήτως συγκυριακών αποχρώσεων, ψευδώνυμων και ψευδεπίγραφων διαφωνιών. Σημείο σύγκλησης η ανάπτυξη, χωρίς όρους και όρια, χωρίς κοινωνικό πρόσημο.
Η επόμενη ημέρα της ψήφισης του ν/σχ., δεν θα πρέπει να βρει την κοινωνία να περιμένει από το ΣτΕ και τους θεσμούς της ΕΕ να την δικαιώσουν, όσο και αν παραβιάζεται κατάφωρα το Σύνταγμα και οι σχετικές Οδηγίες της ΕΕ.
Την επόμενη ημέρα θα πρέπει τα κινήματα και οι περιβαλλοντικές συλλογικότητες να σταθούν απέναντι στα καταστροφικά για το περιβάλλον σχέδια που δρομολογούνται, με διαμορφωμένες και διατυπωμένες τις εναλλακτικές προτάσεις τους, γιατί είναι ο μόνος τρόπος να διασωθούν τα κοινά συμφέροντα και να διασφαλισθεί η κοινωνική αναπαραγωγή.