Του Γιάννη Αγγελάκη
Τα ντιμπέιτ ήταν βαρετά ακόμα και σε περιόδους ευημερίας. Ένας διαγωνισμός για το ποιος θα πει τη μεγαλύτερη εξυπνάδα για να κερδίσει τις εντυπώσεις ενός πολίτη – θεατή υπό ασφυκτικούς όρους επικοινωνίας, εκεί που δεν έχει σημασία τόσο οι πολιτικές που προτείνονται, ο πολιτικός λόγος που εκφέρεται, αλλά ποιος βρίσκεται μπροστά στην κάμερα και πώς γράφει στην οθόνη.
Τα ντιμπέιτ είναι χρήσιμα σε εκλογές απολιτίκ, εκεί όπου μετρά η επικοινωνία, που πρέπει να αναδειχθεί η οποιαδήποτε μικρή διαφορά στο ύφος, και όχι οι πολιτικές που εφαρμόζονται.
Άνθισαν τις περιόδους της ευημερίας στην Ελλάδα από το 1996 έως το 2009, τότε που ΠΑΣΟΚ και ΝΔ δεν είχαν ουσιαστικές διαφορές στις πολιτικές που πρότειναν και που οι πολίτες ψήφιζαν με μια ελαφρότητα, με την ίδια ελαφρότητα που αγόραζαν καινούργια κινητά ή πετούσαν λουλούδια στα μπουζούκια. Τότε που λεφτά υπήρχαν.
Σήμερα, που οι δύο μονομάχοι – τώρα ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ – έχουν αποδεχτεί τον μονόδρομο των μνημονίων, δεν έχουν ουσιαστικές διαφορές: το απολιτίκ επιστρέφει νικηφόρο ως η απουσία εναλλακτικής. Υπό αυτό το πρίσμα, τα ντιμπέιτ ως το μέσο ανάδειξης διαφορών ύφους και όχι ουσίας, είναι όχι απλά επιθυμητά αλλά και αναγκαία εργαλεία στο δρόμο προς τις εκλογές.
Δε θα μπορούσε να συμβεί ντιμπέιτ στις εκλογές του Ιανουαρίου, γιατί η πολιτική βρισκόταν στο προσκήνιο, η σύγκρουση ήταν στο πεδίο των ιδεών και των πολιτικών προτάσεων, και το παιχνίδι των εντυπώσεων θα ήταν ανούσιο. Τώρα όμως είναι αλλιώς. Η μνημονιακή συναίνεση νεκρανάστησε και τα ντιμπέιτ.
Τσίπρας και Μεϊμαράκης συγκρούστηκαν, προσπάθησαν να αναδείξουν διαφορές που δεν υπήρχαν, χαμογελούσαν και έκαναν γκριμάτσες, χειρονόμησαν, όλα με κάποια ελαφρότητα, σα σε ένα διαγωνισμό ομορφιάς όπου οι κριτές, λίγο πριν λάβουν την τελική τους απόφαση, ζητούν από τις διαγωνιζόμενες να απαντήσουν σε κάποια ερώτηση.
Το απολιτίκ, το παιχνίδι των ανούσιων εντυπώσεων, η επιστροφή της ελαφρότητας, αποδεικνύει την αδυναμία του πολιτικού συστήματος να δώσει κάποια λύση.
Εκ της απουσίας πρότασης επιλέγουν την επιστροφή σε μοντέλα επικοινωνίας τα οποία εκφράζουν εποχές μιας τεχνητής ευημερίας και νοοτροπίες που οδήγησαν στο αδιέξοδο που βρισκόμαστε τώρα.
Εποχές όπου δεν υπήρχε πολιτική πρόταση και οι πολίτες ήταν αποστασιοποιημένοι. Αλλά υπήρχαν χρήματα.
Και μπορεί και σήμερα οι πολίτες να αποστασιοποιούνται, εγκλωβισμένοι στο πολιτικό αδιέξοδο που δημιούργησε η συνθηκολόγηση του ΣΥΡΙΖΑ, όμως τα πράγματα έξω δεν έχουν καμία απολύτως ελαφρότητα.
Το καινούργιο απολιτίκ – όπως φανερώθηκε και στο χθεσινό ντιμπέιτ, στην ίδια την απόφαση για πραγματοποίησή τους – δε βρίσκεται σε σύγκρουση με το παλιό απολιτίκ. Είναι η εξέλιξή του. Δεν είναι επιλογή, είναι η απουσία εναλλακτικής. Έχει μία λογική διαχειριστική. Και δε μπορεί να δώσει λύση γιατί ποτέ δεν έδωσε κάποια λύση: είναι το αδιέξοδο.
Αυτό ήταν το μήνυμα του χθεσινού ντιμπέιτ:
Η λύση μπορεί να είναι μόνο πολιτική, όχι επικοινωνιακή.