[dropcap class=”kp-dropcap”]Το[/dropcap] 2014 είναι ίσως η σημαντικότερη χρονιά της πολιτικής «ζωής» του Εβο Μοράλες: πέραν του ότι ανανέωσε για τρίτη – και τελευταία – φορά την πενταετή προεδρική του θητεία, πέτυχε ένα «μικρό» θαύμα: η οικονομία της Βολιβίας αναπτύχθηκε τόσο ώστε ο 54χρονος πρόεδρος μπορεί να επαίρεται πως ηγείται της ταχύτερα αναπτυσσόμενης οικονομίας της Νότιας Αμερικής.
«Δείξαμε σε ολόκληρο τον κόσμο ότι μπορείς να συνδυάσεις τη σοσιαλιστική πολιτική με τη μακροοικονομική ισορροπία» δηλώνει ο Υπουργός Οικονομικών Λουίς Αρσε. Και εξηγεί: «Χρησιμοποιούμε τους φυσικούς πόρους για να αυξήσουμε την παραγωγή και μετά διανέμουμε μεγάλο μέρος των κερδών στην κοινωνία. Διατηρούμε τη μακροοικονομική σταθερότητα και αυξάνουμε το βιοτικό επίπεδο των φτωχών. Άνθρωποι που δεν είχαν ποτέ χρήματα, τώρα έχουν. Και αγοράζουν προϊόντα και υπηρεσίες».
Λεφτά και παροχές στους αδύναμους
«Ο συνδυασμός της αύξησης της παραγωγής, των κρατικοποιήσεων και των συνετών μακροοικονομικών και αναδιανεμητικών πολιτικών επιτρέπει άνοδο μισθών, αλλά και δυνατότητα παροχών σε ηλικιωμένους, μαθητές και εγκύους. Όλα αυτά έχουν πυροδοτήσει μεγάλη αύξηση της κατανάλωσης» σχολιάζει σχετικό άρθρο των «Financial Times».
Όντως,τα εμπορικά κέντρα και τα εστιατόρια έχουν κατακλύσει τη Βολιβία, η οποία είναι μία από τις πιο φτωχές χώρες της Λατινικής Αμερικής.Οι εταιρείες λιανικής ανθούν, οι πωλήσεις των σουπερμάρκετ εκτοξεύθηκαν από 55 εκατ. ευρώ πριν από τον Μοράλες σε 350 εκατ. ευρώ μέσα στο 2013, ενώ την περίοδο 2005-2013 τα εστιατόρια σημείωσαν αύξηση 686% στον τζίρο τους.
Εξίσου επιτυχημένη αποδείχθηκε και η πολιτική του κατά των ναρκωτικών, καθώς έθεσε υπό έλεγχο την παραγωγή κόκας επιτρέποντας τη χρήση φύλλων για ιατρικούς και κοινωνικούς (ως απλό αφέψημα) σκοπούς, δίχως να καταφύγει στη «λύση» της στρατιωτικοποίησης ολόκληρων επαρχιών.Άλλωστε ήξερε πώς ακριβώς να χειριστεί τους καλλιεργητές, καθώς στα νιάτα του υπήρξε και ο ίδιος ιδιοκτήτης φυτείας κόκας, δηλαδή «κοκαλέρο», όπως τους αποκαλούν στη χώρα του.
Συμβιβασμός με τους λευκούς μεγιστάνες
Ωστόσο η δεκαετής αυτή πολιτική πορεία του δεν υπήρξε στρωμένη με ροδοπέταλα, καθώς είχε να αντιμετωπίσει και τους πολέμιους του σοσιαλιστικού του οράματος: κατ’ αρχάς έπρεπε το 2008 να επιβιώσει πολιτικά από ένα δημοψήφισμα που διεξήχθη εναντίον του από την πλούσια, λευκή ελίτ στις ανατολικές επαρχίες της χώρας.
Ο Μοράλες βγήκε αλώβητος από τη δοκιμασία αυτή και προχώρησε άμεσα στην υιοθέτηση ενός νέου συντάγματος, με το οποίο ενισχύθηκαν τα δικαιώματα για τους αυτόχθονες πληθυσμούς, καθώς το βολιβιανό κράτος πλέον ορίζεται ως«πολυεθνικό», με ίσα δικαιώματα για τις 36 αναγνωρισμένες κοινότητες που το αποτελούν.
Στη δεύτερη θητεία του ο Μοράλες τα έβαλε με τους εύπορους επιχειρηματίες της Σάντα Κρουζ, μιας πόλης με άφθονο πετρέλαιο στην Ανατολική Βολιβία.Τελικά οι τοπικοί μεγιστάνες συνεργάστηκαν με το κράτος, διατηρώντας λιγότερα αλλά αρκετά από τα κέρδη τους.Έτσι όμως απελευθερώθηκαν κονδύλια για τη συνεχιζόμενη μάχη κατά της φτώχειας.
Ο Μοράλες έχει δηλώσει ότι ως το 2020 ο στόχος του είναι να ολοκληρώσει το πρόγραμμα αναδιανομής του πλούτου σε φτωχές οικογένειες, αλλά και το φιλόδοξο σχέδιό του να κρατικοποιήσει όλες τις επιχειρήσεις και τους φυσικούς πόρους που στο παρελθόν ανήκαν στον λαό.
Όπως και να ‘χει, η οικονομική ιστορία της Βολιβίας έχει ξαναγραφτεί επί το δικαιότερον.
Τα επιτεύγματα:
1.Λιγότεροι φτωχοί
Το ποσοστό όσων ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας στη χώρα υποχώρησε μέσα σε μία δεκαετία κατά 18 μονάδες (από 63,1% το 2004 σε 45% το 2014), καθιστώντας έτσι τη Βολιβία τη χώρα με τη μεγαλύτερη σχετική μείωση σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική.
2.Τριπλάσιο ΑΕΠ
Το ΑΕΠ της Βολιβίας έχει τριπλασιαστεί από το 2005, φθάνοντας τα 24 δισ. ευρώ το 2014 και παρουσιάζοντας ρυθμό ανάπτυξης της τάξεως του 6,95%. Οι κρατικές δαπάνες αυξήθηκαν, με τα ενεργειακά έσοδα να έχουν τριπλασιαστεί από το 2005 και τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας να αγγίζουν τα 10 δισ. ευρώ.
3.Μισθοί και ανεργία
Η ανεργία μειώθηκε και οι μισθοί αυξήθηκαν, με την κυβέρνηση Μοράλες να ανεβάζει προ μηνών τον κατώτατο μηνιαίο μισθό κατά 20%, από 140 ευρώ σε 170 ευρώ. Η Βολιβία βρίσκεται στην πρώτη θέση των χωρών της Λατινικής Αμερικής σε ό,τι αφορά τη μεταφορά κρατικών εσόδων προς τις πιο ευπαθείς κοινωνικές ομάδες (φτωχά νοικοκυριά, ηλικιωμένοι).
4.Ελάχιστοι αναλφάβητοι
Το 2005 το ποσοστό του αναλφαβητισμού έφθανε το 16%. Χάρη όμως στο πρόγραμμα «Yes I Can»,η UNESCO ανακήρυξε το καλοκαίρι τη Βολιβία χώρα «ελεύθερη αναλφαβητισμού», με ποσοστό αναλφάβητων 3,8%, δηλαδή κάτω από το όριο του 4% που έχει θέσει ο ΟΗΕ. Σχεδόν 800.000 Βολιβιανοί έχουν επωφεληθεί από το πρόγραμμα.
Του Κωνσταντίνου Τσάβαλου / ΤΟ ΒΗΜΑ