«Εμείς έχουμε εξασφαλίσει την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, από εκεί και πέρα το τι θα κάνει ο κάθε φορέας είναι υπόθεση του κάθε φορέα». Αυτή ήταν η απάντηση που έδωσε ο Περιφερειάρχης κος Αρναουτάκης, στην ερώτηση που θέσαμε, ως Αντικαπιταλιστική Αριστερή Παρέμβαση στην Κρήτη, στη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου στις 2/7, που είχε ως μοναδικό θέμα τη διαχείριση των απορριμμάτων, για το αν εξασφαλίζεται με την εισήγηση της πλειοψηφίας ο δημόσιος χαρακτήρας της διαχείρισης απορριμμάτων στην Κρήτη.Ο πρώτος λόγος για τον οποίο είμαστε αντίθετοι στο προτεινόμενο σχέδιο αναθεώρησης του Περιφερειακού Σχεδιασμού Αναθεώρησης των Στερεών Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) είναι ότι μέσω αυτού προωθείται η ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης απορριμμάτων. Η τοποθέτηση του κυρίου Αρναουτάκη θεωρούμε ότι επιβεβαιώνει αυτή την εκτίμησή μας.
Όποιος μπει στον κόπο να μελετήσει το πολυσέλιδο σχέδιο δεν θα βρει πουθενά κάποια διατύπωση που να εξασφαλίζει το δημόσιο χαρακτήρα του εγχειρήματος.
Η διαχείριση απορριμμάτων αποτελεί παγκόσμια μετά το εμπόριο όπλων και ναρκωτικών τον πιο επικερδή τομέα της παγκόσμιας οικονομίας. Δεν είναι τυχαίο ότι σε χώρες όπως η Ιταλία η Μαφία έχει αναμειχθεί έντονα στον συγκεκριμένο τομέα. Το εμπόριο των σκουπιδιών είναι διεθνές και ιδιαίτερα επικερδές. Δεν είναι τυχαίο ότι μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα και στην Ελλάδα έχουν δηλώσει ανάλογο ενδιαφέρον. Δεν είναι τυχαίο ότι οι Περιφέρειες σε όλη τη χώρα την προωθούν. Η ιδιωτικοποίηση δεν θα φέρει καλύτερη ποιότητα ζωής γιατί τον ιδιώτη επιχειρηματία τον ενδιαφέρει το κέρδος και μόνο.
Το προτεινόμενο μέγεθος των μονάδων διαχείρισης που θα κατασκευαστούν εγείρει ερωτηματικά. Είναι πολύ μεγαλύτερες από τις ανάγκες του νησιού και είναι ακριβές. Στηρίζεται σε έναν αυθαίρετο υπολογισμό που θεωρεί ότι τα επόμενα επτά χρόνια ο αριθμός των απορριμμάτων θα αυξηθεί. Σύμφωνα με στοιχεία, ο αριθμός των απορριμμάτων λόγω της κρίσης και την πτώση της κατανάλωσης έχει μειωθεί. Σε σχετική επισήμανσή μας στο Περιφερειακό Συμβούλιο πήραμε από τους εισηγητές την εξίσου αυθαίρετη απάντηση ότι υπολογίζουν στην αύξηση του τουρισμού. Αλήθεια με πόσο ακριβή τρόπο και με ποια μέθοδο μπορεί κανείς να υπολογίσει το μέγεθος του τουρισμού σε επτά χρόνια, και μάλιστα μέσα σε συνθήκες διεθνούς οικονομικής κρίσης; Η εξέλιξη αυτή πολύ απλά θα σημάνει υψηλά δημοτικά τέλη ανεξάρτητα από την ποσότητα των σκουπιδιών που θα συλλέγονται. Μήπως αυτό γίνεται αποκλειστικά για να προσελκύσουν επενδυτές, οι οποίοι θα έχουν εξασφαλισμένα υψηλά κέρδη, ανεξάρτητα από την ποσότητα των απορριμμάτων που διαχειρίζονται;
Η ιδιαιτερότητα της Κρήτης έγκειται στο γεγονός ότι όλο αυτό το σχέδιο υλοποιείται φέροντας το μανδύα του πρωτοποριακού σχεδίου που αποφεύγει την καύση και προωθεί την ανακύκλωση. Όμως αυτό είναι πλαστό. Το ποσοστό των ανακυκλωμένων απορριμμάτων παραμένει αρκετά χαμηλό, μόλις στο 35% του συνόλου των παραγόμενων αποβλήτων. Επίσης οι σταθμοί διαλογής στην πηγή και κομποστοποίησης που είναι απαραίτητοι για την ανακύκλωση είναι λίγοι. Η πλειονότητα των σκουπιδιών θα πηγαίνει στους νέους ΧΥΤΥ που θα προκύψουν κύρια από την μετατροπή των ήδη υπαρχόντων ΧΥΤΑ. Είναι γνωστό ότι οι ΧΥΤΥ μολύνουν τον υδροφόρο ορίζοντα και δεν πρόκειται για καμία φιλική προς το περιβάλλον λύση. Είναι γνωστό ότι σε περιοχές που έχουν εγκατασταθεί ΧΥΤΥ οι θάνατοι από καρκίνο έχουν πολλαπλασιαστεί και η ποιότητα ζωής των κατοίκων στις γύρω περιοχές έχει πέσει κατακόρυφα.
Εξίσου σημαντικό είναι ότι η μονάδα προεπεξεργασίας στο Ηράκλειο θα συνεχίσει να λειτουργεί και να δέχεται ετησίως 75.000 τόνους απορριμμάτων ανά έτος. Στη συγκεκριμένη μονάδα παράγεται το SRF που είναι ένα προϊόν που προκύπτει από την επεξεργασία πλαστικών και οργανικών υλικών και χρησιμοποιείται ως καύσιμη ύλη για την παραγωγή ενέργειας. Αυτό σημαίνει ότι η λύση της καύσης δεν έχει αποφευχθεί και παραμένει ανοιχτή. Στην απόφαση μάλιστα του Περιφερειακού Συμβουλίου γίνεται λόγος για θετικές τιμές του SRF στη διεθνή αγορά. Στόχος είναι η πώληση του. Η καύση μολύνει την αέρα και ο αέρας δεν γνωρίζει περιοχές και σύνορα. Πολύ περισσότερο όταν μπαίνεις σε λογικές διαχείρισης των σκουπιδιών με όρους αγοράς σημάνει ότι αν αύριο οι τιμές του SRF είναι ακόμη πιο «θετικές» θα προκρίνεται η παραγωγή του έναντι οποιασδήποτε άλλης λύσης.
Ακόμη όμως και με το να προκριθεί η ανακύκλωση. Τι μας εξασφαλίζει ότι θα λειτουργήσει κάτω από αυτούς τους όρους; Στη ΔΕΔΙΣΑ Χανίων 72 συμβασιούχοι υπάλληλοι κινδυνεύουν να χάσουν τη δουλειά τους. Ο αριθμός αυτός ισοδυναμεί σχεδόν με το 50% του προσωπικού. Και φυσικά η ανακύκλωση από μόνη της δεν εξασφαλίζει το δημόσιο χαρακτήρα του εγχειρήματος. Η Δημοτική επιχείρηση χάρισε πέρσι 1,7εκ και φέτος 2,5 σε εργολάβους για την περαίωση των εργασιών. Λόγος φυσικά δε γίνεται για αξιοπρεπείς μισθούς και για εργασιακά δικαιώματα Πριν από λίγο καιρό υπήρξε θανατηφόρο εργατικό ατύχημα στη συγκεκριμένη επιχείρηση που πέρασε στα ψιλά.. Αυτές είναι οι θέσεις εργασίας που κόπτεται η πλειοψηφία του ΠΣ Κρήτης ότι θα δημιουργήσει με το νέο ΠΕΣΔΑ; Το πιθανότερο είναι ότι θα δημιουργήσει θέσης κερδοσκοπίας για τους εργολάβους.
Δημιουργεί απορία το γεγονός πώς παρατάξεις της αντιπολίτευσης βρήκαν ότι ο νέος ΠΕΣΔΑ βρίσκεται σε θετική κατεύθυνση, όπως έκανε η «Μια Κρήτη» (ΔΗΜΑΡ- οικολόγοι) ή ότι υπάρχουν θετικά στοιχεία αλλά χρειάζονται τροποποιήσεις όπως πρότεινε η Ριζοσπαστική Συνεργασία Κρήτης (ΣΥΡΙΖΑ).
Μια λύση η οποία θα βασίζεται στην ανακύκλωση, την κομποστοποίηση και τη διαλογή στην πηγή, σίγουρα είναι η πιο φιλική προς το περιβάλλον λύση. Όμως από μόνη της δεν είναι αρκετή. Για να είναι συμφέρουσα και αποδοτική χρειάζεται να γίνουν αλλαγές στην παραγωγή σκουπιδιών. Σε μια ανταγωνιστική οικονομία όπως είναι μια καπιταλιστική οικονομία το μάρκετινγκ παίζει καθοριστικό ρόλο. Σε αυτό πρωτεύοντα ρόλο έχει η συσκευασία του προϊόντος για την αποτελεσματική προώθησή του. Αν δεν υπάρξει δραστική αλλαγή σε αυτόν τον τομέα κάθε λύση είναι μισή. Οι βιομήχανοι και οι μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ είναι αυτοί οι οποίοι παράγουν το μεγαλύτερο αριθμό σκουπιδιών και όχι ο κάθε εργαζόμενος και το κάθε νοικοκυριό ξεχωριστά. Το δόγμα «ο ρυπαίνων πληρώνει», το οποίο ισχυρίζονται ότι θα εφαρμόσουν οι εισηγητές της απόφασης του ΠΣ, αποκρύπτει αυτή την πτυχή του ζητήματος. Για να υπάρξει μείωση των παραγόμενων απορριμμάτων πρέπει να μπει χέρι στη βιομηχανία και στον τρόπο διακίνησης των εμπορευμάτων. Ο υπολογισμός των δημοτικών τελών πρέπει να γίνει με βάση το πόσα απορρίμματα παράγει κανείς και με εκτίμηση του τι σκουπίδια δημιουργούν τα προϊόντα που παράγει ή διακινεί. Οι βιομήχανοι και οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ πρέπει να πληρώσουν και όχι οι εργαζόμενοι.
Χωρίς τον άμεσο έλεγχο της όλης διαδικασίας από τους εργαζόμενους στους Δήμους που σε συνεννόηση με τους κατοίκους μιας περιοχής θα καθορίζουν τη λειτουργία μιας ενιαίας δημόσιας υπηρεσίας καθαριότητας και αποκομιδής των απορριμμάτων καμία λύση δεν μπορεί να είναι επί μακρόν βιώσιμη.
Σεραφείμ Ρίζος
Περιφερειακός Σύμβουλος
εκλεγμένος με την Αντικαπιταλιστική Αριστερή Παρέμβαση στην Κρήτη
