Καθώς η Google, η OpenAI και άλλες πλατφόρμες AI ενσωματώνουν συνοπτικές απαντήσεις στις μηχανές αναζήτησης, οι οργανισμοί ειδήσεων παγκοσμίως αντιμετωπίζουν δραματική πτώση επισκεψιμότητας και διαφημιστικών εσόδων, θέτοντας υπό αμφισβήτηση τη βιωσιμότητα του ψηφιακού δημοσιογραφικού μοντέλου.

Η εποχή όπου οι ειδησεογραφικοί ιστότοποι ζούσαν χάρη στα «μπλε links» στις μηχανές αναζήτησης φαίνεται πως φτάνει στο τέλος της. Με την εμφάνιση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης όπως το AI Overview της Google, το ChatGPT της OpenAI, το Claude της Anthropic και το Perplexity, ολοένα και περισσότεροι χρήστες λαμβάνουν τις πληροφορίες που χρειάζονται απευθείας από σύνοψη, χωρίς να κάνουν κλικ στις πηγές.

Το θέμα τέθηκε στο προσκήνιο στην εκπομπή Scoop του καναλιού France 24, με καλεσμένη την ερευνήτρια και δημοσιογράφο Klaudia Jaźwińska από το Tow Center for Digital Journalism. Η ίδια τόνισε ότι η γενετική τεχνητή νοημοσύνη δεν ανατρέπει μόνο τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αναζητούν πληροφορίες, αλλά απειλεί άμεσα το επιχειρηματικό μοντέλο των ειδησεογραφικών οργανισμών.

“Google Zero”: Η στιγμή όπου η Google σταματά να στέλνει επισκεψιμότητα

Ο όρος “Google Zero”, όπως τον περιγράφει η Jaźwińska, περιγράφει μια εφιαλτική προοπτική για τον δημοσιογραφικό κόσμο: το σημείο στο οποίο η Google θα σταματήσει εντελώς να στέλνει επισκέπτες σε τρίτες ιστοσελίδες. Η πλατφόρμα πλέον λειτουργεί ως “ο τελικός προορισμός” αντί για πύλη προς άλλες πηγές.

Με την κυκλοφορία του AI Overview, τα αποτελέσματα αναζήτησης εμφανίζονται όλο και πιο κάτω στη σελίδα, ενώ η απάντηση της μηχανής – βασισμένη σε σύνοψη περιεχομένου από διάφορους ιστότοπους – προβάλλεται στην κορυφή, χωρίς να συνοδεύεται από ουσιαστική αναγνώριση των πηγών.

Αυτό το φαινόμενο έχει οδηγήσει σε δραματική πτώση επισκεψιμότητας για πολλούς εκδότες, ιδιαίτερα για τους μικρότερους και λιγότερο καθιερωμένους, οι οποίοι ενδέχεται να μην εμφανιστούν καθόλου στις απαντήσεις της AI.

Κατάρρευση της επισκεψιμότητας και των εσόδων

Η τάση αυτή δεν είναι απλώς ανησυχητική, είναι υπαρξιακή. Στο Φεστιβάλ Δημιουργικότητας των Καννών, παρουσιάστηκαν δεδομένα που δείχνουν ότι η αναλογία επισκέψεων από Google προς σελίδες περιεχομένου έχει επιδεινωθεί ραγδαία: από 6:1 έχει φτάσει στο 18:1. Στην περίπτωση της OpenAI, οι αναλογίες εκτινάχθηκαν από 250:1 σε 1.500:1, ενώ για την Anthropic το χάσμα έφτασε σε δυσθεώρητα επίπεδα, από 6.000:1 σε 60.000:1.

Η Jaźwińska ανέφερε ότι ειδικά οι ανεξάρτητες ιστοσελίδες έχουν σημειώσει κατακόρυφη πτώση στην οργανική επισκεψιμότητα, σύμφωνα με στοιχεία του SimilarWeb. Η Wall Street Journal αποκάλυψε πως η Huffington Post είδε μείωση κατά 50% σε τρία χρόνια, ενώ η Washington Post ακολούθησε με αντίστοιχη πτώση.

Chatbots και αναξιόπιστο περιεχόμενο

Η ερευνήτρια προειδοποιεί ότι οι χρήστες δεν έχουν απλώς σταματήσει να κάνουν κλικ – αρχίζουν να εμπιστεύονται τυφλά τις συνοπτικές απαντήσεις. Το πρόβλημα, όπως υπογραμμίζει, είναι ότι αυτές οι απαντήσεις συχνά περιλαμβάνουν ανακρίβειες, “παραισθήσεις” και συνθετικούς συνδέσμους που παραπέμπουν σε πλαστές ή αντιγραμμένες πηγές.

Η Jaźwińska δημοσίευσε έρευνα τον Μάρτιο του 2025 όπου διαπιστώθηκε ότι τα chatbots συχνά δίνουν ανακριβείς απαντήσεις ή ακόμη και επινοούν απαντήσεις όταν δεν έχουν επαρκή δεδομένα. Σε πολλές περιπτώσεις δημιουργούν παραποιημένους ή ανύπαρκτους συνδέσμους, αλλοιώνοντας την εμπιστοσύνη στο οικοσύστημα της πληροφόρησης.

Νομική μάχη ή συμφωνίες;

Οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί σήμερα έχουν περιορισμένες επιλογές: είτε να προσφύγουν νομικά κατά των τεχνολογικών κολοσσών για παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων, είτε να συνάψουν εμπορικές συμφωνίες. Στις ΗΠΑ, αρκετές εταιρείες μέσων ενημέρωσης έχουν ήδη προσφύγει στα δικαστήρια, ενώ σε άλλες περιπτώσεις έχουν συναφθεί συμβόλαια αδειοδότησης με AI πλατφόρμες όπως η OpenAI.

Στη Γαλλία, η Le Monde έχει συνάψει συνεργασία με την OpenAI, ενώ το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP) συνεργάζεται με το Mistal, μια γαλλική πλατφόρμα AI.

Όμως τέτοιες συμφωνίες είναι εφικτές κυρίως για μεγάλους οργανισμούς. Οι μικρότερες ιστοσελίδες δεν έχουν τα οικονομικά μέσα για δικαστικές διεκδικήσεις ή σύνθετες διαπραγματεύσεις.

Η εναλλακτική των αποκλεισμών “ρομπότ”

Μια τρίτη επιλογή που αναδύεται είναι η χρήση του “Robot Exclusion Protocol”, δηλαδή της τεχνικής άρνησης πρόσβασης σε AI crawlers μέσω του αρχείου robots.txt. Ωστόσο, όπως σημειώνει η Jaźwińska, το πρωτόκολλο δεν έχει νομική ισχύ, και ορισμένες εταιρείες AI φαίνεται πως το παρακάμπτουν.

Η νέα μορφή SEO για την εποχή των chatbots

Το ερώτημα που αναδύεται πλέον είναι: πώς μπορούν οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί να προσαρμόσουν το περιεχόμενό τους ώστε να παραμένει ορατό και προσβάσιμο στην εποχή των AI chatbots; Καθώς οι μηχανές αναζήτησης και οι ψηφιακοί βοηθοί ενσωματώνουν νέες μεθόδους αναζήτησης, η παλιά τεχνογνωσία του SEO μοιάζει ανεπαρκής.

Πληροφορίες δείχνουν ότι περιεχόμενο από οργανισμούς που έχουν αδειοδοτηθεί επισήμως από πλατφόρμες AI, εμφανίζεται πιο ψηλά ή με μεγαλύτερη προτεραιότητα στις απαντήσεις.

Αμοιβαία εξάρτηση;

Η Jaźwińska επισημαίνει ότι οι ίδιες οι πλατφόρμες AI εξαρτώνται από την ύπαρξη φρέσκου, επαληθευμένου δημοσιογραφικού περιεχομένου για να διατηρήσουν τη χρηστικότητά τους. Εάν τα ΜΜΕ κλείσουν, το περιεχόμενο που καταναλώνουν οι χρήστες μέσω των bots θα είναι λιγότερο αξιόπιστο και λιγότερο χρήσιμο.

“Οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί πρέπει να απαιτήσουν μεγαλύτερο σεβασμό από τις εταιρείες AI. Η αναγνώριση της αξίας της ανθρώπινης δημοσιογραφίας είναι κρίσιμη για την ψηφιακή μας δημοκρατία”, σημειώνει κλείνοντας η Jaźwińska.

Η δημόσια συζήτηση συνεχίζεται, καθώς η τεχνολογική πρόοδος συγκρούεται με την ανάγκη βιωσιμότητας και ανεξαρτησίας της δημοσιογραφίας στην ψηφιακή εποχή.