Πριν λίγες μέρες, η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία φρόντισε να μας ενημερώσει για τους κινδύνους από τα τζάκια. Με βαρυσήμαντη ανακοίνωση της, έκανε σαφές οτι το τζάκι “δεν είναι γραφικό αλλά πολύ επικίνδυνο για την υγεία”. Η καύση του ξύλου απελευθερώνει ουσίες στην ατμόσφαιρα που σχετίζονται με τον καρκίνο του πνεύμονα και άλλες παθήσεις του αναπνευστικού. Πολύ σωστά όλα αυτά.
Οι φίλοι που διαφωνούν, επισημαίνοντας οτι “και γιατί δεν έπαθαν τίποτα οι γιαγιάδες μας που από παλιά χρησιμοποιούσαν τζάκι;” δεν έχουν δίκιο. Πρώτον, γιατί ο αριθμός των τζακιών που ανάβουν τώρα στις γειτονιές μίας πόλης είναι υπερπολλαπλάσιος από την συγκεκριμένη και περιορισμένη καύση ξύλου που συνέβαινε στα χωριά. Και αυτό καθιστά την τωρινή κατάσταση πολύ πιο επικίνδυνη. Δεύτερον, οι άνθρωποι είχαν από παλιά αναπνευστικά προβλήματα ή εκδήλωναν καρκίνους. Όμως, δεν υπήρχε η δυνατότητα αυτό να καταγραφεί κάπως. Κάποιος που εκδήλωνε στην ηλικία των 50 καρκίνο του πνεύμονα αλλά έμενε σε ένα ορεινό χωριό της Κρήτης, στις αρχές του περασμένου αιώνα, εν πολλοίς έμενε αδιάγνωστος μέχρι και την ημέρα που θα πέθαινε.
Το πρόβλημα με αυτά που υποστηρίζει η Αντικαρκινική Εταιρεία είναι άλλο. Εν μέσω άγριας βαρυχειμωνιάς, πολύ σκληρής για την πλειοψηφία της κοινωνίας, επιλέγουν να μας πουν οτι το τζάκι κάνει κακό στην υγεία μας. Λες και οι περισσότεροι που χρησιμοποιούν τζάκι το κάνουν από “γούστο” και επειδή είναι “γραφικό”. Λες και έχουν να επιλέξουν οι άνεργοι, οι φτωχοί άνθρωποι της υπαίθρου και οι απολυμένοι ανάμεσα σε φυσικό αέριο, πετρέλαιο και τζάκι. Και επιλέγουν το τζάκι γιατί γουστάρουν την “φασούλα”.
Αν κάνεις τον κόπο και διαβάσεις την ανακοίνωση εκνευρίζεσαι. Λογική Μαρίας Αντουανέτας. Αφού οι φτωχοί πεινάνε επειδή δεν έχουν ψωμί, ας φάνε παντεσπάνι. Μαλάκες είναι και κάθονται και πεινάνε; Εξυπνακίστικο ύφος και λόγος απόμακρος και ψυχρός. Και αφού έχουν καλέσει τον κόσμο να μην ανάψει το τζάκι τι προτείνουν στη θέση του; Μάλλον να ψοφήσει από το κρύο.
Οι άνθρωποι που την έγραψαν πρέπει να είναι τελείως εκτός τόπου και χρόνου. Γιατροί, ψυχολόγοι, μηχανικοί και αρχιτέκτονες που απαρτίζουν το ΔΣ αυτής της εταιρείας αποδεικνύουν περίτρανα αυτό που έλεγαν οι παλιοί άνθρωποι σε όσους έφευγαν από το χωριό για να πάνε να σπουδάσουν: “πρόσεξε γιατί τα γράμματα σε μορφώνουν αλλά δεν σε κάνουν από μόνα τους καλό άνθρωπο”
Μέσα σε δέκα χρόνια σκληρής μνημονιακής φτωχοποίησης και εξαθλίωσης, η κοινωνία είδε τις τιμές στο πετρέλαιο να πηγαίνουν στα ύψη και τους μισθούς και τις συντάξεις στον πάτο. Πώς να ζεσταθείς πλέον τον χειμώνα όταν ζεις σε μία χώρα με ανθρωπιστική κρίση; Όταν σου λείπουν τα βασικά; Κάπως έτσι, ο κόσμος άρχισε να χρησιμοποιεί ξανά το τζάκι ή να ανάβει ξυλόσομπα. Μέχρι και μαγγάλια και ψησταριές επιστρατεύτηκαν με θύματα ακόμα και νέους ανθρώπους.
Είναι αλήθεια οτι η εισπνοή των προϊόντων από την καύση του ξύλου ευθύνεται για πολλά αναπνευστικά πρόβληματα. Όμως, αυτό που δολοφονεί τον κόσμο και σκορπάει τον καρκίνο είναι η πολιτική που εξαθλίωσε και μας εξανάγκασε να στραφούμε σε πιο ανθυγιεινές πρακτικές θέρμανσης. Δεν είναι ούτε το κακό μας το ριζικό, ούτε η “έλλειψη ενημέρωσης”, ούτε τα βίτσια για “αίσθηση θαλπωρής και νότες γραφικότητας” που γράφουν στην ανακοίνωση τους οι “Αντουανέτες” προσβάλοντας την νοημοσύνη μας.
Σε τελική ανάλυση, αν κάτι έπρεπε να κάνουν όλοι αυτοί οι τρομεροί επιστήμονες θα ήταν να αφήσουν τις παπαριές και να πουν στον κόσμο την αλήθεια:
- Οτι υπεύθυνος για τον καρκίνο, το άσθμα και τις πνευμονοπάθειες είναι ο νεοφιλελευθερισμός και οι πολιτικές που βάζουν τις ανάγκες της αγοράς πάνω από τις ανάγκες του κόσμου.
- Οτι υπεύθυνοι για το χάλι της ομίχλης από άνθρακα που σκεπάζει τις γειτονιές των πόλεων δεν είναι οι ίδιοι οι άνθρωποι αλλά πρωτίστως οι εγχώριες ελίτ που ξεπούλησαν τον τόπο και έβαλαν τους Δανειστές πάνω από την υγεία των καρκινοπαθών, των πνευμονοπαθών, των μικρών παιδιών και όλων των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού.
- Οτι η Υγεία δεν είναι ζήτημα τεχνικό που πρέπει να απασχολεί μόνο τους ειδικούς αλλά ζήτημα καθολικό και βαθιά πολιτικό που πρέπει να αφορά πρώτα και κυρία τον ίδιο τον απλό κόσμο.
Αν δεν αγωνιστούμε, καταρχάς, εμείς οι ίδιοι για την υγεία μας, πώς περιμένουμε να σωθούμε; Από τίποτα σκατόψυχους σαν και αυτούς της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας;
ΥΓ 1: Όλα τα παραπάνω αποτελούν το καλό σενάριο. Αν διαβάσει κανείς την ανακοίνωση βλέπει οτι υπάρχει και κακό σενάριο. Η Αντικαρκινή Εταιρεία να λειτουργεί σαν “επισημονικό άλλοθι” για μελλοντική κατασταλτική πολιτική εις βάρος όσων χρησιμοποιούν τζάκι. Οι τύποι καλούν την κυβέρνηση να κυνηγήσει τον κοσμάκη που προσπαθεί όπως όπως να ζεσταθεί, όπως ακριβώς κάνει με τον αντικαπνιστικό νόμο. Και γομάρια και ρουφιάνοι δηλαδή. Πόσο ξεφτίλα πια;
ΥΓ 2: Σε κάθε περίπτωση, ο Μπρεχτ πριν από πολλά χρόνια έγραφε το ποίημα του “Ομιλία ενός εργάτη σε ένα γιατρό”. Εκεί έλεγε τα εξής:
“Όταν σε σένα ερχόμαστε
Παραμερίζεις τα κουρέλια μας
Και ακροάσαι κάθε σπιθαμή απ’ το γυμνό κορμί μας.
Όσο για την αιτία της αρρώστιας μας
Μια ματιά να ‘χες ρίξει στα κουρέλια μας
Θα σου ‘λεγε περισσότερα. Είναι η ίδια αιτία που φθείρει
Το κορμί μας και τα ρούχα μας.
Ο πόνος που έχουμε στο ώμο μας προέρχεται
Προέρχεται λες από την υγρασία, απ’ αυτήν όμως
Προέρχεται και η κηλίδα στον τοίχο του σπιτιού μας.
Πες μας λοιπόν από πού προέρχεται η υγρασία;
Πάρα πολύ δουλειά και πολύ λίγο φαγητό
Αδύναμους μας κάνουν και μας αρρωσταίνουν
Η συνταγή σου λέει:
Πρέπει να πάρετε βάρος
Μπορείς και στα βούρλα να πεις
Ότι δεν πρέπει να βρέχονται.”