Άνθρωποι άφησαν την τελευταία τους πνοή αλλά χάρισαν ζωή σε άλλους. Άνθρωποι είπαν το δικό τους «ναι» όταν κάποτε ερωτήθηκαν εάν επιθυμούν να γίνουν δωρητές οργάνων αλλά και άνθρωποι που με δάκρυα στα μάτια, ενώ αποχαιρετούσαν τα αγαπημένα τους πρόσωπα, ήξεραν πως η καρδιά αυτών ή κάποιο άλλο όργανο τους θα αποτελέσει ένα μεγάλο «δώρο» για άτομα που παλεύουν να ζήσουν.
Το 2022 στο θέμα της δωρεάς οργάνων μάς αποχαιρέτησε με αισιοδοξία και σηματοδότησε πως κάτι αλλάζει στην Ελλάδα στον τομέα των μεταμοσχεύσεων. Μόλις τον Δεκέμβριο 3.000 άνθρωποι στη χώρα μας δήλωσαν πως επιθυμούν να γίνουν δωρητές, παίρνοντας μαθήματα ανθρωπιάς από την αμέριστη αγάπη που έδειξαν οι γονείς της 21χρονης Έμμας Καρυωτάκη από τα Χανιά δωρίζοντας τα όργανά της μετά το τροχαίο στη Θεσσαλονίκη, ενώ το «κύμα» ενδιαφέροντος συνεχίζεται και τις πρώτες ημέρες του 2023.
Το έτος που μας είπε «αντίο» πριν από λίγες ημέρες οι δότες ήταν 69 ενώ το 2021 ανήλθαν σε 52 και το 2020 μόλις σε 48. Από τους 69 δε δότες του 2022 οι 10 καταγράφηκαν τον τελευταίο μήνα του έτους.
«Υπήρξε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον μετά τον θάνατο της Έμμας, οι δηλώσεις δωρητών ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο»
«Από χρόνια η πλειοψηφία των Ελλήνων ήταν υπέρ της δωρεάς και της μεταμόσχευσης οργάνων. Βέβαια, μετά από συγκεκριμένες πράξεις και μεγαλοψυχίες από γονείς που έχασαν τα παιδιά τους και χάρισαν τα όργανά τους όπως της 21χρονης Έμμας από τη Θεσσαλονίκη, του 6χρονου Θωμά από τα Γρεβενά και του 18χρονου Γρηγόρη από το Αγρίνιο το ενδιαφέρον για να γίνουν δωρητές οι πολίτες αυξήθηκε ακόμη περισσότερο.
Όταν έχουμε τέτοια περιστατικά η ευαισθητοποίηση και η συζήτηση στα ΜΜΕ αυξάνει τις δηλώσεις και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι διαμορφώνεται ένα τοπίο ακόμη περισσότερο υπέρ της μεταμόσχευσης» υπογραμμίζει μιλώντας στο Newsbeast πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, Γιώργος Παπαθεοδωρίδης.
Όπως δε αναφέρει επικαλούμενος τα στοιχεία του Οργανισμού το 2022 καταγράφηκε ρεκόρ 5ετίας στον αριθμό δοτών οργάνων καθώς είχαμε 69 δότες. «Το 2022 ήταν μία ιδιαιτέρως καλή χρονιά ενώ τα τελευταία χρόνια λόγω του κορωνοϊού υπήρχαν δυσκολίες» σημειώνει.
«Υπήρξε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον ειδικά μετά τον θάνατο της Έμμας και ειδικότερα για κάποια περίοδο οι δηλώσεις δωρητών ανά εβδομάδα ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο αλλά ξαναλέω είναι το ενδιαφέρον του κόσμου δεν είναι δωρεά» εξηγεί ο Γιώργος Παπαθεοδωρίδης.
«Το ότι κάνει κάποιος τη δήλωση ότι θέλει να γίνει δωρητής οργάνων δεν σημαίνει ότι θα γίνει. Οι πιθανότητες να συμβεί είναι λίγες. Αυτό θα γίνει μόνο εάν όταν φύγει από τη ζωή φύγει με εγκεφαλικό θάνατο μιλάμε δηλαδή για ποσοστό 10 με 12% καθώς το 90% των ανθρώπων δεν θα φύγει με τέτοιο τύπο θανάτου» αναφέρει και τονίζει: «Ο καθένας δηλώνει μόνο την πρόθεσή του υπέρ της δωρεάς και της μεταμόσχευσης χωρίς να έχει πολλές πιθανότητες να υλοποιηθεί αυτή η πρόθεση όταν έρθει η ώρα να φύγει από τη ζωή».
Τι πρέπει να ξέρει όποιος θέλει να γίνει δωρητής οργάνων
Πώς όμως μπορεί να γίνει κάποιος δωρητής οργάνων; Ποιο πρωτόκολλο ακολουθείται στην περίπτωση εγκεφαλικού θανάτου και ποιοι δεν μπορούν να γίνουν δότες; Ο πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων δίνει απαντήσεις στις ερωτήσεις του Newsbeast.
– Πώς μπορεί να γίνει κάποιος δωρητής οργάνων;
Η διαδικασία είναι πολύ απλή και μπορεί να γίνει είτε μέσω διαδικτύου είτε στα ΚΕΠ. Ο ενδιαφερόμενος πολίτης μπαίνει στη σελίδα του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (eom.gr) και μπορεί να υποβάλλει τη δήλωσή του χρησιμοποιώντας τους κωδικούς του TaxisNet ώστε να υπάρχει επιβεβαίωση της ταυτότητάς του. Εάν δεν το κάνει διαδικτυακά μπορεί να υποβάλλει σχετική αίτηση σε κάποιο Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών.
Ο κάθε πολίτης εκτός από το να δηλώσει ότι επιθυμεί να γίνει δωρητής οργάνων μπορεί να δηλώσει και το αντίθετο ότι είναι δηλαδή αρνητής της δωρεάς.
– Ποια διαδικασία ακολουθείται για να προχωρήσει μία μεταμόσχευση;
Όταν βρεθεί κάποιος άνθρωπος να φύγει από τη ζωή με εγκεφαλικό θάνατο σε μία Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (κατά κύριο λόγο) η μονάδα αποφασίζει να προβεί στα τεστ. Όταν διαπιστωθεί ότι έχει επέλθει εγκεφαλικός θάνατος ειδοποιείται ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων που έχει το αρχείο δωρητών.
Τότε ελέγχεται εάν αυτός ο άνθρωπος είναι εγγεγραμμένος στη βάση των δωρητών ή των αρνητών. Εάν δεν υπάρχει κάποια δήλωση αλλά και ακόμη εάν υπάρχει θετική δήλωση ρωτιούνται οι συγγενείς του.
Ποτέ όμως δεν έχουν καταγραφεί περιστατικά που να έχουν αρνηθεί οι συγγενείς ώστε να προχωρήσει η δωρεά οργάνων όταν ενημερώνονται για την επιθυμία του ανθρώπου τους. Έχουν υπάρξει περιπτώσεις που οι συγγενείς προέτρεπαν τους γιατρούς να προχωρήσουν σε δωρεά και ο ίδιος ο άνθρωπος που είχε απεβίωσε είχε δηλώσει αρνητής γεγονός που δεν μπορεί να ξεπεραστεί αυτό.
– Σε ποιες περιπτώσεις δεν μπορεί κάποιος να γίνει δωρητής οργάνων;
Οι πιο συχνές περιπτώσεις που δεν μπορεί κάποιος να γίνεις δωρητής οργάνων είναι όταν υπάρχει κακοήθεια καθώς μπορεί να μεταδοθούν καρκινικά κύτταρα σε άλλον άνθρωπο και επίσης όταν υπάρχουν πολύ μεταδοτικά νοσήματα όπως το AIDS.
Παράλληλα, εάν κάποιος έχει καρδιακή ανεπάρκεια η καρδιά δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί αλλά μπορούν να χρησιμοποιηθούν άλλα όργανα. Εάν έχει διαβήτη και έχουν πρόβλημα τα νεφρά του δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα νεφρά. Εξαρτάται από τα όργανα, αυτά είναι ειδικές περιπτώσεις.
– Ποιο είναι το μόσχευμα που έχουν ανάγκη οι περισσότεροι ασθενείς στην Ελλάδα και πόσοι είναι στην αναμονή;
Το πιο συχνό μόσχευμα που αναζητείται από τους ασθενείς είναι με διαφορά από τα υπόλοιπα τα νεφρά και αυτό έχει να κάνει με δύο λόγους. Πρώτον γιατί είναι συχνή η νεφρική ανεπάρκεια και δεύτερον γιατί τα άτομα που έχουν νεφρική ανεπάρκεια μπορούν να ζήσουν πολλά χρόνια ακόμη και δεκαετίας υποστηριζόμενα από την αιμοκάθαρση. Έχουν βέβαια το βάσανο της αιμοκάθαρσης αλλά είναι εν ζωή. Για μεταμόσχευση νεφρών αυτή τη στιγμή περιμένουν κοντά στα 1.200 άτομα.
Αντίθετα, η μεταμόσχευση ύπατος, καρδιάς και πνεύμονα (που είναι τα υπόλοιπα συμπαγή όργανα) είναι πιο δύσκολη καθώς δεν μπορούν να ζήσουν αυτοί οι άνθρωποι πολύ καιρό. Έχουν περίπου 1 με 1,5 χρόνο μέσο χρόνο ζωής από τη στιγμή που εγγράφονται στη λίστα οι περισσότεροι και ή θα βρουν το μόσχευμα ή θα πεθάνουν. Δυστυχώς πολλοί πεθαίνουν πριν βρεθεί. Άρα αυτές οι λίστες οι λίστες δεν μπορούν να αυξηθούν πολύ και αυτή τη στιγμή γύρω στα 70 άτομα περιμένουν για ήπαρ, γύρω στα 20 με 25 για καρδιά και 10 με 15 για πνεύμονες.