Η τροπολογία, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ενδέχεται να έχει περάσει από τη Βουλή μέχρι και σήμερα το βράδυ, ενώ στην Αθήνα φτάσει για επίσκεψη σήμερα και ο Οικουμενικός Πατριάρχης

Με τροπολογία που έρχεται μέσω νόμου που προβλέπει Ερμηνευτική διάταξη για εκλογή Μητροπολιτών στην Εκκλησία Κρήτης, έρχεται το μπλοκάρισμα του «μεταθετού» για την περίπτωση της εκλογής Μητροπολίτη Κυδωνίας και Αποκορώνου, μια υπόθεση με έντονο παρασκήνιο που δοκιμάζει τις σχέσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου με την Επαρχιακή Σύνοδο της Εκκλησίας Κρήτης.

Σύμφωνα με έγγραφο που φέρνουμε στη δημοσιότητα το ζήτημα φαίνεται να κλειδώνει νομικά σε τροπολογία/προσθήκη στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας με τίτλο: «Ρύθμιση υγειονομικών Θεμάτων των Ενόπλων Δυνάμεων και λοιπές διατάξεις».

Στο άρθρο τέσσερα «Ερμηνευτική διάταξη για εκλογή Μητροπολιτών στην Εκκλησία Κρήτης», αναφέρεται: «Κατά αληθή έννοια παρ. 4 του άρθρου 22 του ν. 4149/1961 (Α’ 61), Βοηθοί Επίσκοποι και Μητροπολίτες του κλίματος του Οικουμενικού Πατριαρχείου είναι οι Βοηθοί Επίσκοποι και οι εν ενεργεία Μητροπολίτες του κλίματος του Οικουμενικού Πατριαρχείου που εδρεύουν Εκτός Ελλάδος και έχουν τα προσόντα παρ. 2 του άρθρου 22.»

Στην ερμηνεία που δίνεται από τον νομοθέτη τονίζεται ότι η προτεινόμενη διάταξη σκοπό έχει την αυθεντική ερμηνεία . 4 του άρθρου 22 του ν. 4149/1961 (Α’ 61). Ωστόσο, η μεγάλη έκταση που έχει λάβει το θέμα με εμπλοκή και της Πολιτείας δια προτεινόμενου νόμου, ερμηνεύεται από κύκλους ως μία πράξη κατάργησης της ημιαυτονομίας της Επαρχιακής Συνόδου.

Άρθρο 4: αξιολογούμενη ρύθμιση αντιμετωπίζεται ανάγκη αυθεντικής
ερμηνείας, κατά έννοια του άρθρου 77 του Συντάγματος, παρ. 4 του άρθρου
22 του ν. 4149/1961 (Α’όΙ), σύμψωνα οποία, για κάλυψη κενών
επισκοπικών, μητροπολιτικών, εδρών Εκκλησίας Κρήτης εκλόγιμοι,
χωρίς εγγραψή οικείο κατάλογο των προς αρχιερατεία εκλογίμων, είναι οι
Βοηθοί Επίσκοποι και Μητροπολίτες του κλίματος του Οικουμενικού Πατριαρχείου,
αποσαψηνίζοντας ότι διάταξη αψορά αψενός στους εδρεύοντες εκτός Ελλάδος και,
αψετέρου, ειδικά για τους Μητροπολίτες, στους ενεργεία αυτών.

Δείτε αναλυτικά στις σελίδες 11, 12 και 13 την προτεινόμενη ερμηνεία που δίνει ο νομοθέτης για το θέμα:

“Σκοπείται η αυθεντική ερμηνεία της παρ. 4 του άρθρου 22 του ν. 4149/1961 (Α’ 41), η οποία προστέθηκε με το άρθρο 2 του ν.δ. 77/1974. Η εν λόγω διάταξη είναι αποσαφήνιση του πεδίου εφαρμογής της ανωτέρω διάταξης για λόγους ασφάλειας δικαίου, προς αποφυγή παρερμηνειών και αυθαίρετων ερμηνειών που καταστρατηγούν την πραγματική βούληση του νομοθέτη του 1974.

Η πλήρωση χηρεύουσας Μητρόπολης της Εκκλησίας Κρήτης γίνεται με εκλογή, η οποία ενεργείται από την Ιερά Επαρχιακή Σύνοδο της Εκκλησίας Κρήτης, στην πρώτη τακτική ή έκτακτη σύνοδό της μετά τη χηρεία του θρόνου, όπως προβλέπεται στο πρώτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 21 του ν. 4149/1961.

Εκλόγιμοι είναι οι εγγεγραμμένοι στον ειδικό κατάλογο του άρθρου 22, τον κατάλογο των «προς αρχιερατείαν εκλογίμων». Στον κατάλογο αυτό μετέχουν οι Αρχιερείς (Μητροπολίτες) της Εκκλησίας Κρήτης και, ως εκ τούτου, είναι εκλόγιμοι για την πλήρωση χηρεύουσας Μητρόπολης.

Με το άρθρο 2 του ν.δ. 77/1974, εισήχθη μια εξαίρεση στον ως άνω κανόνα, η οποία αφορούσε την περίπτωση Αρχιερέα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, η έδρα του οποίου βρισκόταν εκτός Ελλάδας. Σύμφωνα με αυτήν, οι Βοηθοί Επίσκοποι και οι Μητροπολίτες του κλίματος του Οικουμενικού Πατριαρχείου μπορούν να εκλεγούν σε χηρεύουσες Μητροπόλεις της Εκκλησίας Κρήτης, χωρίς σχετική εγγραφή στον κατάλογο του άρθρου 22.

Οι εξαιρέσεις ερμηνεύονται πάντα περιοριστικά, ώστε να μην καταστρατηγείται ο κανόνας. Άλλωστε, το άρθρο 2 του ν.δ. 77/1974 εισήχθη ως εξαίρεση στο άρθρο 22 και όχι στο άρθρο 21 του ν. 4149/1961, το οποίο ρυθμίζει αναλυτικά τη διαδικασία εκλογής. Μάλιστα, εισήχθη ως διακριτό άρθρο, όπως θα συνέβαινε αν ο νομοθέτης επιθυμούσε να θεσμοθετήσει το «μεταθετό» των Μητροπολιτών της Εκκλησίας Κρήτης.

Συνεπώς, το άρθρο 2 του ν.δ. 77/1974 δεν εισάγει ή ρυθμίζει διαδικασία για την πλήρωση χηρεύουσας Μητρόπολης της Εκκλησίας Κρήτης από Μητροπολίτη της Εκκλησίας Κρήτης, ήτοι το «μεταθετό». Ενώ, όπου ο νομοθέτης επέλεξε να το εισαγάγει –ήτοι στην Εκκλησία της Ελλάδος και στις Ιερές Μητροπόλεις της Δωδεκανήσου– το έπραξε ρητά και με συγκεκριμένη διαδικασία (βλ. άρθρο 24 ν. 590/1977, άρθρο 324 ν. 4957/2022). Στην περίπτωση της Εκκλησίας Κρήτης, εισάγεται απλώς και μόνο η δυνατότητα Μητροπολιτών και Βοηθών Επισκόπων του Οικουμενικού Πατριαρχείου να είναι υποψήφιοι προς εκλογή, χωρίς την προϋπόθεση εγγραφής τους στον κατάλογο των «προς αρχιερατείαν εκλογίμων» του άρθρου 22.

Στο κλίμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου περιλαμβάνονται αυτόνομες και ημιαυτόνομες Εκκλησίες, Αρχιεπισκοπές, Επαρχίες και Εξαρχίες σε όλον τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των Ιερών Μητροπόλεων της Δωδεκανήσου, της Πατριαρχικής Εξαρχίας Πάτμου και της Εκκλησίας Κρήτης. Όμως, αυτές είναι νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και διέπονται από το δικό τους νομοθετικό πλαίσιο (ν. 4957/2022, Α’ 141 και ν. 4149/1961, Α’ 41), το οποίο ρυθμίζει ρητά όλα τα σχετικά θέματα, διαφοροποιώντας ουσιαστικά –ως προς το συγκεκριμένο ζήτημα– τις εν λόγω εκκλησιαστικές επαρχίες από τις λοιπές επαρχίες του κλίματος του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Ήτοι, ενώ –όπως αναφέρει και ο ν. 4149/1961 (Α’ 41)– η Εκκλησία της Κρήτης υπάγεται κανονικά στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, οφείλει να εφαρμόζει τη νομοθεσία της Πολιτείας, και εν προκειμένω τον ν. 4149/1961.

Κατά συνέπεια, η παρ. 4 του άρθρου 22 του ν. 4149/1961 δεν εισάγει ή ρυθμίζει διαδικασία για την πλήρωση χηρεύουσας Μητρόπολης της Εκκλησίας Κρήτης από Μητροπολίτη της ίδιας Εκκλησίας.”

Η τροπολογία, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ενδέχεται να έχει περάσει από τη Βουλή μέχρι και σήμερα το βράδυ, ενώ στην Αθήνα φτάσει για επίσκεψη σήμερα και ο Οικουμενικός Πατριάρχης.

Η Επαρχιακή Σύνοδος υπενθυμίζεται ότι συνεδρίασε την Παρασκευή, 2 Μαΐου, στο Ηράκλειο, αλλά τελικά δεν προχώρησε στην εκλογή Μητροπολίτη Κυδωνίας εξαιτίας της νομικής αβεβαιότητας που υπάρχει με το θέμα του μεταθετού, στο οποίο Οικουμενικό Πατριαρχείο και Κυβέρνηση έχουν βάλει φρένο.

Η ανακοίνωση της Επαρχιακής Συνόδου ανέφερε:

«Ἡ Ἱερά Ἐπαρχιακή Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης δέν συνῆλθε σήμερα, κατά τήν προγραμματισθεῖσα ἔκτακτη συνεδρίασή Της γιά τήν πλήρωση τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κυδωνίας καί Ἀποκορώνου, ἀλλά προέβη σέ Συνοδική Σύσκεψη, ἐν ὄψει τῶν προκυψάντων νομοτεχνικῶν ζητημάτων μέ σκοπό τή διεξοδική καί ἐμπεριστατωμένη μελέτη αὐτῶν. Ἡ Ἱερά Σύνοδος προτρέπει τόν πιστό λαό τοῦ Θεοῦ νά ἔχει ἀπεριόριστη ἐμπιστοσύνη στήν Ἐκκλησία, καί ἀποδοκιμάζει ἐκδηλωθεῖσες συμπεριφορές, πού ἀπάδουν πρός τό ἐκκλησιαστικό ἦθος.
Ἡράκλειο, 2 Μαΐου 2025»

Ολόκληρο το έγγραφο ΕΔΩ.

Δυσαρέσκεια στην Εκκλησία της Κρήτης

Σύμφωνα με εκκλησιαστικές πηγές, στους κόλπους της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου της Εκκλησίας της Κρήτης επικρατεί έντονη δυσαρέσκεια. Το ζήτημα δεν αφορά μόνο το περιεχόμενο της τροπολογίας, αλλά κυρίως το γεγονός ότι, όπως επισημαίνουν κύκλοι της Εκκλησίας, η Ιερά Επαρχιακή Σύνοδος δεν ενημερώθηκε ούτε ρωτήθηκε επίσημα για τη νομοθετική παρέμβαση.

Χαρακτηρίζουν τη διαδικασία «άκρως προσβλητική», καθώς θεωρούν ότι υποβαθμίζεται ο θεσμικός ρόλος της Εκκλησίας Κρήτης, που λειτουργεί με ειδικό καθεστώς αυτοδιοίκησης στο πλαίσιο της πνευματικής δικαιοδοσίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Το θέμα, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, δεν αποκλείεται να προκαλέσει περαιτέρω εντάσεις στις σχέσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου με την τοπική εκκλησιαστική ηγεσία, καθώς έρχεται σε μια περίοδο όπου τα εκκλησιαστικά ζητήματα βρίσκονται στο επίκεντρο ευρύτερων πολιτικο-εκκλησιαστικών ισορροπιών.

Το παρασκήνιο της Μητρόπολης Κυδωνίας και Αποκορώνου

Η Μητρόπολη Κυδωνίας και Αποκορώνου, με έδρα τα Χανιά, αποτελεί μια από τις πλέον νευραλγικές εκκλησιαστικές επαρχίες της Κρήτης και η εκλογή νέου Μητροπολίτη αποτελεί κομβικό ζήτημα για τη συνοχή και τη διοικητική λειτουργία της Εκκλησίας στο νησί.

Η εμπλοκή της συγκεκριμένης Μητρόπολης σε ζήτημα «μεταθετού» έχει προκαλέσει έντονες αντιπαραθέσεις και συζητήσεις εντός και εκτός της εκκλησιαστικής ιεραρχίας, ενώ η νομοθετική παρέμβαση της τελευταίας στιγμής έρχεται να επιβεβαιώσει το βαθύ παρασκήνιο και τις εσωτερικές εντάσεις που έχουν ανακύψει.

Με πληροφορίες από parapolitika.gr