Οι ομοιότητες –και οι διαφορές– μεταξύ της πολιτικής της Ισπανίας και της Ελλάδας στα χρόνια της κρίσης βρέθηκαν στο επίκεντρο των συζητήσεων και των παρουσιάσεων τις οποίες παρακολούθησε η «Κ» στο συνέδριο «Quo Vadis Europa», που διοργάνωσε το πανεπιστήμιο UIMP στο Σανταντέρ της Βόρειας Ισπανίας. Ιθύνων νους του συνεδρίου ήταν ο Ζοσέπ Μπορέλ, πρώην πρόεδρος του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Ισπανίας (PSOE) και του Ευρωπαϊκου Κοινοβουλίου (2004-07).
Μιλώντας στην «Κ», έναν μήνα πριν από τις περιφερειακές εκλογές στην Καταλωνία και τέσσερις πριν από τις βουλευτικές εκλογές, ο κ. Μπορέλ επιχειρεί να αποδομήσει το success story του Λαϊκού Κόμματος.
«Υπάρχουν τέσσερις εξωγενείς παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάκαμψη της οικονομίας: το φθηνό πετρέλαιο, το φθηνό ευρώ, τα χαμηλά επιτόκια της ΕΚΤ και η άμβλυνση της λιτότητας. Δεν έφεραν οι μεταρρυθμίσεις την ανάκαμψη».
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις, εν όψει των εθνικών εκλογών που θα διεξαχθούν τον Δεκέμβριο (δεν υπάρχει ακόμη ακριβής ημερομηνία), δίνουν μικρό προβάδισμα στο Λαϊκό Κόμμα του Μαριάνο Ραχόι. Ο συντηρητικός πρωθυπουργός ισχυρίζεται ότι οι μεταρρυθμίσεις που εφάρμοσε, ιδιαίτερα στην αγορά εργασίας, έχουν οδηγήσει σε μείωση της ανεργίας (στο 22,5%, από 27% προ διετίας) και δυναμική ανάπτυξη (άνω του 3% για το 2015).
Στο προσχέδιο του προϋπολογισμού που δημοσιοποίησε η κυβέρνηση περιλαμβάνονται φοροαπαλλαγές, αυξήσεις μισθών για δημοσίους υπαλλήλους και αυξημένες δαπάνες για την παιδεία, την άμυνα και τη διπλωματία. Επιπλέον, σύμφωνα με τον κ. Μπορέλ, που παρότι Καταλανός αντιτάσσεται στο κίνημα ανεξαρτησίας της περιοχής, μία ισχυρή ψήφος για το εθνικιστικό κόμμα θα ενισχύσει τη θέση του Λαϊκού Κόμματος εν όψει του Δεκεμβρίου, καθώς θεωρείται ότι εκφράζει πιο γνήσια τους υποστηρικτές της ενιαίας Ισπανίας.
Η κοινή γνώμη είναι δεκτική στο αφήγημα της ανάκαμψης, σημειώνει η Κριστίνα Ναρμπόνα, υψηλόβαθμο στέλεχος του PSOE, πρώην υπουργός Περιβάλλοντος επί κυβερνήσεων Θαπατέρο (2004-8) και σύντροφος του κ. Μπορέλ. Ωστόσο, όπως τονίζει, πρόκειται για εξαιρετικά προβληματική ανάκαμψη, με «μεγαλύτερη ανισότητα, μεγαλύτερη φτώχεια», ενώ οι νέες θέσεις εργασίας που έχουν δημουργηθεί «είναι πολύ χαμηλών αποδοχών και με περιορισμένα δικαιώματα για τους εργαζόμενους». Σύμφωνα με την πρώην υπουργό Περιβάλλοντος, η κυβέρνηση Ραχόι έχει επίσης καταργήσει σειρά περιβαλλοντικών ελέγχων που είχε επιβάλει η κυβέρνηση Θαπατέρο στη λειτουργία των επιχειρήσεων.
Οι κοινωνικές συνέπειες της λιτότητας στην Ισπανία αναδείχθηκαν στο συνέδριο από τον καθηγητή Αντρέου Μίσε, διευθυντή της επιθεώρησης Alternativas Economicas. Βάσει των στοιχείων που παρουσίασε, το ποσοστό των μακροχρόνια ανέργων στην Ισπανία αυξήθηκε από 2% το 2008 σε 13,1% το 2013 (το δεύτερο υψηλότερο στην Ευρωζώνη μετά την Ελλάδα). Μόλις ένας στους πέντε Ισπανούς με συμβάσεις ορισμένου χρόνου το 2008 είχαν αναβαθμιστεί το 2011 σε εργαζόμενους αορίστου χρόνου, ενώ η αύξηση της ανεργίας των νέων μεταξύ του 2007-2014 ήταν ακόμα πιο δραματική απ’ ό,τι στην Ελλάδα: το ποσοστό εκτοξεύθηκε από το 18,2% στο 53,8%, ενώ στη χώρα μας έφτασε στο 49,3% από 22,9%.
Τέλος, Ισπανός οικονομολόγος παρουσίασε στοιχεία του ΟΟΣΑ, σύμφωνα με τα οποία η Ελλάδα και η Ισπανία είναι οι χώρες της Ε.Ε. με τη μεγαλύτερη εισοδηματική ανισότητα. Στην περίοδο 2008-13, ο βασικός δείκτης ανισότητας Gini αυξήθηκε περισσότερο στην Ισπανία από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, με εξαίρεση την Κύπρο.