Σε «σκοτσέζικο ντους» εξελίσσεται η υπόθεση της αξιοποίησης των κοιτασμάτων φυσικού αερίου ανοιχτά της Κρήτης, με το σκηνικό να πηγαίνει εναλλάξ από την ψυχρολουσία στον ενθουσιασμό και τούμπαλιν!
Ενώ από τη μια οι προσδοκίες αναθερμαίνονται μετά το σήμα επανεκκίνησης που έδωσε πολιτικά η κυβέρνηση και προσωπικά ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ενώ το Ινστιτούτο Έρευνας Νοτιοανατολικής Μεσογείου έστειλε χθες σήμα για επιτάχυνση των ερευνών νοτιοδυτικά της Κρήτης μαζί με την επέκταση των ερευνών και νοτίως του νησιού, τα νέα από το μέτωπο των επενδυτών δε μοιάζουν καθόλου καλά…
Μετά το προ ημερών «πάγωμα» με την έντονη σεναριολογία και τις πληροφορίες περί επικείμενης αποχώρησης της γαλλικής Total από το κοινοπρακτικό σχήμα που έχει πάρει με παραχώρηση τα δύο θαλάσσια μπλοκ στην Κρήτη, πληροφορίες που ισοδυναμούν, εφόσον ισχύουν, με γερή ψυχρολουσία έρχονται και από τη μεριά της ExxonMobil. Κι αυτό γιατί, σύμφωνα τουλάχιστον με τα όσα είδαν χθες το φως της δημοσιότητας, ούτε οι Αμερικανοί δείχνουν “ζεστοί” για το πρόγραμμα ερευνών-αξιοποίησης των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων εδώ νοτιοδυτικά του νησιού μας, και μάλιστα φέρονται να σκέφτονται σοβαρά κι αυτοί το ενδεχόμενο να αποχωρήσουν από τις συμβάσεις παραχώρησης με το ελληνικό Δημόσιο!
Ειδικότερα, σύμφωνα με το energypress.gr, χωρίς ιδιαίτερη θέρμη για τη συνέχιση της επόμενης φάσης του ερευνητικού προγράμματος των θαλάσσιων παραχωρήσεων της Κρήτης φέρεται να είναι η πετρελαϊκή ExxonMobil.
Η αμερικανική πολυεθνική, όπως αναφέρουν πληροφορίες, δείχνει κι αυτή να ακολουθεί τον δρόμο της γαλλικής TotalEnergies, δηλαδή της πρόθεσης ακόμα και να αποχωρήσει από τα δύο blocks που είχαν μισθώσει οι δύο εταιρείες από κοινού μαζί με τα Ελληνικά Πετρέλαια (από 40% η καθεμία από τις δύο πολυεθνικές και 20% τα ΕΛ.ΠΕ.) με σύμβαση η οποία κυρώθηκε με νόμο τον Οκτώβριο του 2019.
Πηγές της ΕΔΕΥ δε σχολιάζουν το θέμα και επισημαίνουν πως ξεκινούν έναν κύκλο ενημερωτικών επαφών όλων των επενδυτών αναφορικά με το νέον κυβερνητικό σχεδιασμό για τις έρευνες εντοπισμού πιθανών κοιτασμάτων φυσικού αερίου. Θεωρούν πως οι κυβερνητικές προθέσεις είναι δεδομένες και δημόσια δηλωμένες για την άρση των όποιων διοικητικών εμποδίων, σημειώνοντας μάλιστα το γεγονός της αναβάθμισης αυτών των έργων, σε έργα εθνικής σημασίας. Αυτές τις παρεμβάσεις θα επικοινωνήσουν και συζητήσουν και με τους εκπροσώπους της κοινοπραξίας της Κρήτης.
Στελέχη της ΕΔΕΥ υποστηρίζουν ακόμη ότι υπάρχει ενδιαφέρον κι άλλων πετρελαϊκών ομίλων για το ελληνικό upstream ως απόρροια των εξελίξεων που έχει πυροδοτήσει ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι κυρώσεις της Δύσης σε βάρος της Ρωσίας.
Όπως πάντως επισημαίνεται στο δημοσίευμα, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι, εάν οι ExxonMobil και TotalEnergies δεν ανταποκριθούν στο αίτημα της ελληνικής πλευράς για ένα “σφιχτό” χρονοδιάγραμμα για την πραγματοποίηση των σεισμικών ερευνών στις δύο θαλάσσιες περιοχές στο διάστημα από το φθινόπωρο του 2022 έως την άνοιξη του 2023, τότε η ΕΔΕΥ έχει ως εναλλακτικό σχέδιο το να οργανώσει και να συμμετάσχει η ίδια στις έρευνες, ενεργώντας σε συμφωνία και ίσως για λογαριασμό των παραχωρησιούχων.
Σε κάθε περίπτωση, οι σεισμικές έρευνες στην περιοχή δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης θα πραγματοποιηθούν, είναι το μήνυμα που μεταφέρεται από τους επιτελείς της ελληνικής Πολιτείας. Είναι χαρακτηριστικό ότι πρόσφατα και ο διευθύνων σύμβουλος των ΕΛ.ΠΕ. Ανδρέας Σιάμισιης, όταν ρωτήθηκε για τις προθέσεις των δύο ξένων εταίρων στην Κρήτη, απάντησε: «Τα Ελληνικά Πετρέλαια, είτε με τους ίδιους είτε με άλλους εταίρους, θα εξερευνήσουν την περιοχή».
Νότια Κρήτη
Υπέρ της απόφασης της κυβέρνησης για επιτάχυνση των ερευνών για υδρογονάνθρακες τάσσεται το Ινστιτούτο Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Σε χθεσινή συνέντευξη Τύπου οι εκπρόσωποι του ΙΕΝΕ τόνισαν ότι, από τα δεδομένα που έχουν συλλεγεί μέχρι στιγμής, προκύπτει ότι τα κοιτάσματα της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ μπορεί να καλύψουν έως και το 20% των αναγκών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε φυσικό αέριο, ενώ πρότειναν την επέκταση των ερευνών σε νέες περιοχές, όπως η θαλάσσια περιοχή νότια της Κρήτης, ο Θερμαϊκός και η Βορειοδυτική Πελοπόννησος.
«Είναι πολύ θετικό το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε την εντατικοποίηση των ερευνών για υδρογονάνθρακες», τόνισε ο γενικός διευθυντής του ΙΕΝΕ Κωστής Σταμπολής, σημειώνοντας ότι η χώρα πλήρωσε πέρυσι 8 δισ. ευρώ για εξαγωγές υδρογονανθράκων, ποσό που φέτος αναμένεται να αυξηθεί στα 10 δισ. ευρώ.
Ο πρώην πρόεδρος της ΕΔΕΥ, Γιάννης Μπασιάς, σημείωσε ότι όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης κινούνται στην κατεύθυνση της επανεκκίνησης των ερευνών για υδρογονάνθρακες, ενώ για την περιοχή του Ιονίου σημείωσε πως είναι θετικό το γεγονός ότι αφενός υπάρχει απόδειξη για ύπαρξη κοιτάσματος στην περιοχή δυτικά της Κέρκυρας, και αφετέρου ότι έχουν διευθετηθεί τα σύνορα με την Ιταλία. Χαρακτήρισε, δε, ρεαλιστικά τα χρονοδιαγράμματα που έθεσε η ΕΔΕΥ για την ολοκλήρωση των ερευνών.
Υπέρ της προκήρυξης νέων διαγωνισμών για τις περιοχές νότια της Κρήτης, αλλά και της αναζήτησης επενδυτών για τις περιοχές της Δυτικής Ελλάδας, που επεστράφησαν στο Δημόσιο τα προηγούμενα χρόνια, τάχθηκε η πρώην πρόεδρος της κρατικής εταιρείας έρευνας υδρογονανθράκων (ΔΕΠ – ΕΚΥ) Τερέζα Φωκιανού, επισημαίνοντας την ανάγκη να μην υπάρχει βιασύνη αλλά ούτε παλινδρομήσεις.
Τα βασικά συμπεράσματα
Μετά από ενδελεχή ανασκόπηση τόσο της έως τώρα ερευνητικής και παραγωγικής εμπειρίας στην Ελλάδα, όσο και των ενεργειακών αναγκών της χώρας, η Έκθεση του ΙΕΝΕ καταλήγει σε μια σειρά από χρήσιμα συμπεράσματα. Μεταξύ άλλων, η Έκθεση συμπεραίνει ότι:
«• Παρά τις διαχρονικές προσπάθειες του Ελληνικού Δημοσίου και των κοινοπρακτικών σχημάτων δημόσιων και ιδιωτικών εταιρειών, ελληνικών και ξένων, η ελληνική βιομηχανία υδρογονανθράκων, πέρα της δραστηριότητας στον Πρίνο, δεν κατόρθωσε να αναπτυχθεί μέχρι σήμερα.
- Η διαδικασία αδειοδοτήσεων για τη χορήγηση αποκλειστικών δικαιωμάτων των περιοχών έρευνας και εκμετάλλευσης υπήρξε και παραμένει άκρως γραφειοκρατική και χρονοβόρα, αν και δεν μπορεί να αλλάξει, καθότι επιβάλλεται από τον νόμο και τη σχετική οδηγία της Ε.Ε.
- Η παρουσία ενεργειακών ομίλων, όπως της γαλλικής TotalEnergies και της αμερικανικής ExxonMobil, των ελληνικών ΕΛ.ΠΕ. +0,94% και Energean, αλλά και το εκδηλωμένο ενδιαφέρον και άλλων σημαντικών εταιρειών, ενισχύουν την προοπτική για ύπαρξη πολύ σημαντικών αποθεμάτων υδρογονανθράκων, ιδιαίτερα στη θαλάσσια περιοχή Ιονίου και δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης».
Οι προτάσεις του ΙΕΝΕ – Επενδύσεις, τεχνολογία, δουλειά και επιμονή
Όπως επισημαίνει το ΙΕΝΕ, η έρευνα υδρογονανθράκων απαιτεί υψηλές επενδύσεις, σύγχρονη τεχνολογία, συστηματική δουλειά με προσήλωση στον στόχο, υπομονή και επιμονή. Σε αυτή την κατεύθυνση, η Έκθεση του ΙΕΝΕ καταλήγει στις παρακάτω συγκεκριμένες προτάσεις:
«
- 1. Η Πολιτεία να επιδείξει σαφή, διαχρονική και κατά το δυνατό διακομματική βούληση για τη στήριξη της έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, χωρίς να τίθενται όροι για την οικονομική εκμετάλλευσή τους.
- Να υπάρξει ενθάρρυνση των παραχωρησιούχων εταιρειών, ώστε να επισπεύσουν τις ερευνητικές τους δραστηριότητες και να υποβάλουν αναθεωρημένο χρονοδιάγραμμα με ξεκάθαρους στόχους για ερευνητικές γεωτρήσεις.
- Να αρθούν τα γραφειοκρατικά εμπόδια στην αδειοδότηση ερευνών και ιδιαίτερα στην έκδοση Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ).
- Να προκηρυχθεί άμεσα διεθνής διαγωνισμός νέων περιοχών που έχουν τεχνικό ενδιαφέρον, π.χ. Θερμαϊκός κόλπος, περιοχή Νέστου-Στρυμόνα, καθώς και διαγωνισμός open door για τις επιστραφείσες περιοχές.
- Να υπάρξει συνεχής προσπάθεια για προσέλκυση μεγάλων διεθνών πετρελαϊκών εταιρειών για την υποβολή αιτήσεων ενδιαφέροντος για χερσαίες και θαλάσσιες περιοχές, αποδοχή των αιτήσεων ενδιαφέροντος που θα υποβληθούν και άμεση προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.
- Να ληφθεί υπόψη το δυναμικό κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στις συζητήσεις καθορισμού ΑΟΖ (π.χ. πρώτο βήμα πιθανή κατακύρωση περιοχής 1 στα σύνορα με Αλβανία στα ΕΛ.ΠΕ. +0,94% – εν δυνάμει ενδιαφέρον για περιοχή Ρόδου- Καστελόριζου- Κύπρου- Κρήτης)».