Η υπεράκτια αιολική ενέργεια θεωρείται μια πολύτιμη ενεργειακή τεχνολογία που μπορεί να συμβάλλει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Οι τεχνολογικές εξελίξεις επιτρέπουν την εγκατάσταση ανεμογεννητριών με μεγαλύτερης ισχύος σε βαθύτερα ύδατα, ωστόσο δεν έχουν ακόμα διακριβωθεί οι επιπτώσεις της λειτουργίας τους στο περιβάλλον.
Μια πρόσφατη μελέτη της Έλεν Μπέιλι, ερευνήτριας του Πανεπιστημίου του Μέρυλαντ εξειδικευμένης στην Περιβαλλοντική Επιστήμη, διερεύνησε τις πιθανές επιπτώσεις της λειτουργίας των υπεράκτιων αιολικών πάρκων στα θαλάσσια είδη και προβαίνει σε συστάσεις για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση τους την ώρα που η υπεράκτια αιολική ενέργεια προσελκύει το ενδιαφέρον των επενδυτών σε όλο τον κόσμο.
“Καθώς ο αριθμός και το μέγεθος των υπεράκτιων αιολικών εγκαταστάσεων αυξάνεται, εντείνεται και η ανάγκη διερεύνησης των συνεπειών και του σωρευτικού αντίκτυπου στα θαλάσσια είδη” αναφέρει η Μπέιλι. “Θεωρούμε απολύτως απαραίτητο τον εντοπισμό των περιοχών όπου ενδημούν φάλαινες, δελφίνια και άλλα για να μπορέσουμε να αποφύγουμε ανεπιθύμητες επιπτώσεις, αλλά και τη συνέχιση της παρακολούθησης της ανταπόκρισής τους στην κατασκευή και τη λειτουργία των ανεμογεννητριών στη θάλασσα”.
Ο ισχυρός θόρυβος που εκπέμπεται από τα τρυπάνια στον θαλάσσιο πυθμένα δυνητικά μπορεί να προκαλέσει προβλήματα ακοής στα θαλάσσια ζώα, να στρεβλώσει τα ηχητικά κύματα που παράγουν για να επικοινωνήσουν και να τα αποπροσανατολίσει καθώς μετακινούνται για να αποφύγουν τον θόρυβο. Ενσκήπτει επίσης ο κίνδυνος του τραυματισμού τους ή της παρενόχλησής τους από τις κινήσεις πλοίων που εκτελούν λειτουργίες παρακολούθησης και εγκατάστασης των αιολικών πάρκων.
Από την άλλη πλευρά, οι ανεμογεννήτριες μπορούν να λειτουργήσουν ως τεχνητοί ύφαλοι γύρω από τους οποίους ανθίζει η θαλάσσια ζωή και οι δυνητικές πηγές τροφής για τα θαλάσσια θηλαστικά. Επίσης, τα αιολικά πάρκα μπορούν να λειτουργήσουν εκ τω πραγμάτων ως θαλάσσια πάρκα χάρη στην απαγόρευση κίνησης σκαφών και αλιείας στην περιοχή που καλύπτουν.
“Ένα σημαντικό στοιχείο του σχεδιασμού των αιολικών πάρκων είναι η ανάπτυξη των έργων με τρόπο τέτοιο που να ελαχιστοποιήσουμε τον αρνητικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο από τη λειτουργία τους” αναφέρει ο Τομ Μίλλερ, διευθυντής του Κέντρου Περιβαλλοντικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου του Μέρυλαντ. “Η λήψη αποφάσεων απαιτεί την κατανόηση της κίνησης των ειδών που συχνάζουν στην περιοχή εγκατάστασης καθόλο το έτος και ειδικά για τα προστατευόμενα είδη που είναι ευαίσθητα στο θόρυβο όπως τα θαλάσσια θηλαστικά.
—Έρευνα πεδίου
Λίγες έρευνες έχουν μετρήσει την απόκριση των θαλάσσιων ειδών στην κατασκευή και τη λειτουργία υπεράκτιων αιολικών πάρκων και καμμία ακόμα δεν έχει εκτιμήσει τον μακροχρόνιο αντίκτυπο στους πληθυσμούς τους. Οι ερευνητές συστήσουν μια στρατηγικά στοχευμένη συλλογή δεδομένων και κατάρτιση μοντέλων για να μπορέσουν να απαντήσουν ορθά στα παραπάνω ερωτήματα. Σκοπός είναι να βοηθηθούν οι ρυθμιστικές αρχές να λάβουν ορθές αποφάσεις και ειδικά στις χώρες εκείνες όπου η τεχνολογία βρίσκεται ακόμα σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης.
Ένα τέτοιο πρόγραμμα ξεκινάει αυτή την περίοδο στα ανοιχτά των ακτών του Μέρυλαντ στον Ατλαντικό Ωκεανό όπου υποθαλάσσια μικρόφωνα θα αγκιστρωθούν στο βυθό για να καταγράψουν τους ήχους που παράγουν οι μεγάλες φάλαινες και άλλα θαλάσσια θηλαστικά. Στο πλαίσιο της έρευνας πεδίου θα συλλεχθούν δεδομένα επί δύο έτη. Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο εξειδικευμένο περιοδικό Aquatic Biosystems.
—Οι φώκιες
Υπενθυμίζεται ότι πρόσφατη έρευνα του πανεπιστημίου St Andrews της Σκωτίας έδειξε ότι οι φώκιεςευνοούνται από την εγκατάσταση υπεράκτιων ανεμογεννητριών επειδή αυτές λειτουργούν ως τεχνητοί ύφαλοι που προσελκύουν μεγάλα κοπάδια ψαριών. Η σχετική μελέτη δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Current Biology και βασίστηκε στην παρατήρηση φωκιών στη Βόρεια Θάλασσα με τη βοήθεια συσκευών GPS. Αφορμή για την έρευνα αποτέλεσε η εμπειρία του αντίκτυπου που έχουν στην άγρια ζωή και την οικολογική αλυσίδα οι παρεμβάσεις στο φυσικό τοπίο. Επίσης, η γερμανική εταιρεία ηλεκτροπαραγωγής Eon, η γερμανική εταιρεία ανάπτυξης αιολικών πάρκων Strabag OW EVS και η δανέζικη Dong Energy χρηματοδοτούν έρευνα σε μια θαλάσσια περιοχή4.300 τετρ. χλμ. στη Βόρεια Θάλασσα όπου δραστηριοποιούνται και οι τρεις για να μελετήσουν τις πιθανές επιπτώσεις των υπεράκτιων αιολικών πάρκων στα οικοσυστήματα.
