Ταυτιζόμενη με την εισήγηση της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, η ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) έκρινε αντισυνταγματική την αναγραφή του θρησκεύματος στα σχολικά έγγραφα.
Και αυτό, γιατί σύμφωνα το ΣτΕ, οι σύμβουλοι Επικρατείας έκριναν ότι η υποχρεωτική ή προαιρετική αναγραφή του θρησκεύματος στα έγγραφα αυτά συνιστά παραβίαση του άρθρου 13 του Συντάγματος, του άρθρου 9 της ΕΣΔΑ, καθώς και διατάξεων της νομοθεσίας περί προστασίας προσωπικών δεδομένων (του ν. 2472/1997 και του Γενικού Κανονισμού 2016/679).
Η Υπουργική Απόφαση για την απαλοιφή του θρησκεύματος και της ιθαγένειας από τα απολυτήρια υπεγράφη την Παρασκευή από την υπουργό Παιδείας, Νίκη Κεραμέως και αναμένεται να δημοσιευτεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Το ΣτΕ με τις αποφάσεις υπ’ αριθμόν 1749 – 1752/2019 έκρινε ως αντισυνταγματικά τα προγράμματα σπουδών του τέως υπουργού Παιδείας, Κώστα Γαβρόγλου, για το μάθημα των Θρησκευτικών, καθώς επίσης και την υποχρεωτική αναγραφή του θρησκεύματος στα σχολικά έγγραφα.
Στην απόφασή του το ΣτΕ αναφέρει πως το Σύνταγμα κατοχυρώνει τη θρησκευτική ελευθερία και το δικαίωμα του κάθε ανθρώπου να μην αποκαλύπτει το θρήσκευμα του:
«Με το άρθρο 13 του Συντάγματος κατοχυρώνεται το ατομικό δικαίωμα της θρησκευτικής ελευθερίας, το οποίο υπόκειται μόνο στους προβλεπόμενους από το ίδιο το Σύνταγμα περιορισμούς και περιλαμβάνει την ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης αφ’ ενός και την ελευθερία εκδήλωσης των θρησκευτικών πεποιθήσεων αφ’ ετέρου, καθιερώνεται δε και η θρησκευτική ισότητα.
Η ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, και το δικαίωμα του ατόμου να μην αποκαλύπτει, είτε αμέσως είτε εμμέσως, το θρήσκευμα ή τις θρησκευτικές εν γένει πεποιθήσεις του, ενώ καμία κρατική Αρχή ή κρατικό όργανο δεν επιτρέπεται να αναζητούν το θρησκευτικό φρόνημα του ατόμου, πολύ δε περισσότερο να επιβάλλουν την εξωτερίκευση των εν λόγω πεποιθήσεων.
Συνεπώς, η αναγραφή του θρησκεύματος σε δημόσια έγγραφα, όπως εν προκειμένω το απολυτήριο, τα αποδεικτικά σπουδών και τα πιστοποιητικά σπουδών του γυμνασίου και του γενικού λυκείου (ή οι αστυνομικές ταυτότητες, όπως είχε, αντίστοιχα, κριθεί με τις αποφάσεις 2280-2286/2001 της Ολομέλειας του ΣτΕ), η οποία επιβάλλεται κατ’ αρχήν ως υποχρεωτική με τις προσβαλλόμενες αποφάσεις, συνιστά παραβίαση του άρθρου 13 του Συντάγματος».
Επισημαίνεται πως η αναγραφή του θρησκεύματος στα σχολικά έγγραφα συνιστά παραβίαση του άρθρου 13 του Συντάγματος «ακόμα και αν γίνεται με τη συγκατάθεση ή την πρωτοβουλία του μαθητή ή των γονέων του ή με την πρόβλεψη του σχετικού πεδίου στον τύπο του τίτλου, το οποίο μπορεί να παραμείνει κενό».
Και συνεχίζει η απόφαση του ΣτΕ: «Και τούτο, διότι η θρησκευτική ελευθερία περιλαμβάνει μεν το δικαίωμα του καθενός να εκδηλώνει ανεμπόδιστα το θρήσκευμα ή τις θρησκευτικές εν γένει πεποιθήσεις του, αλλά δεν περιλαμβάνει το δικαίωμα των ατόμων να εκδηλώνουν τις πεποιθήσεις αυτές με την αναγραφή τους, όταν το επιθυμούν, και σε δημόσια έγγραφα, όπως οι προαναφερόμενοι τίτλοι σπουδών, οι οποίοι συνιστούν αποδεικτικά της φοίτησης, της επίδοσης και της ολοκλήρωσης ενός σταδίου εκπαίδευσης των μαθητών (και μάλιστα επιδεικνύονται σε κάθε αρχή και υπηρεσία και σε οποιονδήποτε ιδιώτη για την πιστοποίηση των σπουδών και των γνώσεων του κατόχου τους σε όλη τη διάρκεια του μετέπειτα βίου του) και όχι αποδεικτικά μη συναφών πληροφοριών, όπως είναι οι θρησκευτικές πεποιθήσεις. Η αντίθετη ερμηνεία θα είχε ως συνέπεια την προσβολή της θρησκευτικής ελευθερίας εκείνων των Ελλήνων που δεν θα επιθυμούσαν να εκδηλώσουν τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις με αυτόν τον τρόπο, αλλά θα αναγκάζονταν να τις αποκαλύψουν εμμέσως και οιονεί δημόσια, ενώ επιπλέον θα διαφοροποιούνταν παρά τη θέλησή τους από όσους ομολογούν τις εν λόγω πεποιθήσεις, αναιρώντας παράλληλα και τη θρησκευτική ουδετερότητα του Κράτους, όσον αφορά την άσκηση του παραπάνω δικαιώματος».
Η αναγραφή του θρησκεύματος στο απολυτήριο και τους τίτλους σπουδών σύμφωνα με το ΣτΕ «παρέχει και έδαφος ενδεχόμενων διακρίσεων, δυσμενών ή ευμενών, και ενέχει, συνεπώς, τον κίνδυνο προσβολής της θρησκευτικής ισότητας».
«Η αναγραφή του θρησκεύματος στο απολυτήριο και στους λοιπούς τίτλους και πιστοποιητικά, υποχρεωτική ή προαιρετική, παραβιάζει και τις διατάξεις του άρθρου 9 της ΕΣΔΑ, διότι δεν προκύπτει η ύπαρξη οποιουδήποτε λόγου που να καθιστά αναγκαία την αναγραφή του θρησκεύματος στα ως άνω έγγραφα, τα οποία, ενόψει και των ποικίλλων χρήσεών τους, δεν προορίζονται για την άσκηση του δικαιώματος εκδήλωσης των θρησκευτικών πεποιθήσεων καθενός. Εξάλλου, η τυχόν αναγραφή του θρησκεύματος στα έγγραφα αυτά ενέχει τον κίνδυνο διακριτικής μεταχείρισης των κατόχων τους στις σχέσεις τους με τη διοίκηση ή και στις επαγγελματικές τους σχέσεις, ενώ ακόμη και η προαιρετική αναγραφή ενέχει τον κίνδυνο θετικών ή αρνητικών διακρίσεων μεταξύ των προσώπων που θα επιλέξουν να εκδηλώσουν το θρήσκευμά τους και εκείνων που θα αφήσουν κενό ή θα θέσουν μία παύλα στο σχετικό πεδίο», τονίζεται στην ανακοίνωση της απόφασης του ΣτΕ.
Οι θρησκευτικές πεποιθήσεις «αποτελούν δεδομένο προσωπικού χαρακτήρα και μάλιστα ευαίσθητο» και «τα δεδομένα αυτά, όπως εν προκειμένω οι θρησκευτικές πεποιθήσεις, για να τύχουν νόμιμης επεξεργασίας, πρέπει να συλλέγονται κατά τρόπο θεμιτό και νόμιμο για καθορισμένους σαφείς και νόμιμους σκοπούς και να υφίστανται θεμιτή και νόμιμη επεξεργασία εν όψει των σκοπών αυτών, καθώς και να είναι συναφή, πρόσφορα και όχι περισσότερα από όσα κάθε φορά απαιτείται ενόψει των σκοπών της επεξεργασίας. Η καταχώριση του θρησκεύματος των μαθητών στο απολυτήριο, τα αποδεικτικά σπουδών και τα πιστοποιητικά σπουδών του γυμνασίου και του γενικού λυκείου, ανεξαρτήτως αν είναι υποχρεωτική ή προαιρετική, συνιστά μορφή επεξεργασίας δεδομένου προσωπικού χαρακτήρα που πρέπει να πληροί τις πιο πάνω προϋποθέσεις».
«Όμως, εφόσον η αναγραφή αυτή παραβιάζει, κατά τα ανωτέρω, το άρθρο 13 παρ. 1 του Συντάγματος και τα άρθρα 9 και 14 της ΕΣΔΑ, οι προσβαλλόμενες αποφάσεις, με τις οποίες προβλέπεται επεξεργασία ευαίσθητου προσωπικού δεδομένου χωρίς να υπάρχει νόμιμος σκοπός, έρχεται σε αντίθεση με τις διατάξεις των άρθρων 2 περ. β, 4 παρ. 1 περ.α και β του ν. 2472/1997 και 5 παρ. 1 περ. α και β και 9 παρ. 1 του Κανονισμού 2016/679», καταλήγει η απόφαση.
"google ad"
Τα απολυτήρια στα οποία απαλείφεται το θρήσκευμα και η ιθαγένεια
- Απολυτήριο Δημοσίου Ημερησίου Γενικού Λυκείου.
- Αποδεικτικό Απόλυσης Δημοσίου Ημερησίου Γενικού Λυκείου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Γ ́ Τάξης Δημοσίου Ημερησίου Γενικού Λυκείου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Β ́ τάξης Δημοσίου Ημερησίου Γενικού Λυκείου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Α ́ τάξης Δημοσίου Ημερησίου Γενικού Λυκείου.
- Πιστοποιητικό Σπουδών Δημοσίου Ημερησίου Γενικού Λυκείου.
- Απολυτήριο Δημοσίου Εσπερινού Γενικού Λυκείου.
- Αποδεικτικό Απόλυσης Δημοσίου Εσπερινού Γενικού Λυκείου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Δ ́ τάξης Δημοσίου Εσπερινού Γενικού Λυκείου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Γ ́ τάξης Δημοσίου Εσπερινού Γενικού Λυκείου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Β ́ τάξης Δημοσίου Εσπερινού Γενικού Λυκείου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Α ́ τάξης Δημοσίου Εσπερινού Γενικού Λυκείου.
- Πιστοποιητικό Σπουδών Δημοσίου Εσπερινού Γενικού Λυκείου.
- Απολυτήριο Ιδιωτικού Ημερησίου Γενικού Λυκείου.
- Αποδεικτικό Απόλυσης Ιδιωτικού Ημερησίου Γενικού Λυκείου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Γ ́ τάξης Ιδιωτικού Ημερησίου Γενικού Λυκείου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Β ́ τάξης Ιδιωτικού Ημερησίου Γενικού Λυκείου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Α ́ τάξης Ιδιωτικού Ημερησίου Γενικού Λυκείου.
- Πιστοποιητικό Σπουδών Ιδιωτικού Ημερησίου Γενικού Λυκείου.
- Απολυτήριο Ιδιωτικού Εσπερινού Γενικού Λυκείου.
- Αποδεικτικό Απόλυσης Ιδιωτικού Εσπερινού Γενικού Λυκείου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Δ ́ τάξης Ιδιωτικού Εσπερινού Γενικού Λυκείου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Γ ́ τάξης Ιδιωτικού Εσπερινού Γενικού Λυκείου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Β ́ τάξης Ιδιωτικού Εσπερινού Γενικού Λυκείου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Α ́ τάξης Ιδιωτικού Εσπερινού Γενικού Λυκείου.
- Πιστοποιητικό Σπουδών Ιδιωτικού Εσπερινού Γενικού Λυκείου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Ιδιωτικού Λυκείου που έπαυσε να λειτουργεί.
Επίσης απαλείφεται το θρήσκευμα και η ιθαγένεια από:
- Απολυτήριο Δημοσίου Ημερησίου Γυμνασίου.
- Αποδεικτικό Απόλυσης Δημοσίου Ημερησίου Γυμνασίου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Γ ́ Τάξης Δημοσίου Ημερησίου Γυμνασίου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Β ́ τάξης Δημοσίου Ημερησίου Γυμνασίου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Α ́ τάξης Δημοσίου Ημερησίου Γυμνασίου.
- Πιστοποιητικό Σπουδών Δημοσίου Ημερησίου Γυμνασίου.
- Απολυτήριο Δημοσίου Εσπερινού Γυμνασίου.
- Αποδεικτικό Απόλυσης Δημοσίου Εσπερινού Γυμνασίου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Γ ́ τάξης Δημοσίου Εσπερινού Γυμνασίου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Β ́ τάξης Δημοσίου Εσπερινού Γυμνασίου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Α ́ τάξης Δημοσίου Εσπερινού Γυμνασίου.
- Πιστοποιητικό Σπουδών Δημοσίου Εσπερινού Γυμνασίου.
- Απολυτήριο Ιδιωτικού Ημερησίου Γυμνασίου.
- Αποδεικτικό Απόλυσης Ιδιωτικού Ημερησίου Γυμνασίου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Γ ́ τάξης Ιδιωτικού Ημερησίου Γυμνασίου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Β ́ τάξης Ιδιωτικού Ημερησίου Γυμνασίου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Α ́ τάξης Ιδιωτικού Ημερησίου Γυμνασίου.
- Πιστοποιητικό Σπουδών Ιδιωτικού Ημερησίου Γυμνασίου.
- Απολυτήριο Ιδιωτικού Εσπερινού Γυμνασίου.
- Αποδεικτικό Απόλυσης Ιδιωτικού Εσπερινού Γυμνασίου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Γ ́ τάξης Ιδιωτικού Εσπερινού Γυμνασίου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Β ́ τάξης Ιδιωτικού Εσπερινού Γυμνασίου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Α ́ τάξης Ιδιωτικού Εσπερινού Γυμνασίου.
- Πιστοποιητικό Σπουδών Ιδιωτικού Εσπερινού Γυμνασίου.
- Αποδεικτικό Σπουδών Ιδιωτικού Γυμνασίου πoυ δεν λειτουργεί
Το ίδιο θα συμβεί και στα απολυτήρια των εξής σχολείων:
- Απολυτήριο Γυμνασίου. (Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο με Λυκειακές Τάξεις)
- Αποδεικτικό Απόλυσης Γυμνασίου. (Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο με Λυκειακές Τάξεις)
- Αποδεικτικό Σπουδών Γ ́ τάξης Γυμνασίου. (Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο με Λυκειακές Τάξεις)
- Αποδεικτικό Σπουδών Β ́ τάξης Γυμνασίου (Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο με Λυκειακές Τάξεις)
- Αποδεικτικό Σπουδών Α ́ τάξης Γυμνασίου. (Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο με Λυκειακές Τάξεις)
- Πιστοποιητικό Σπουδών Γυμνασίου. (Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο με Λυκειακές Τάξεις)
- Απολυτήριο Γενικού Λυκείου. (Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο με Λυκειακές Τάξεις)
- Αποδεικτικό Απόλυσης Γενικού Λυκείου. (Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο με Λυκειακές Τάξεις)
- Αποδεικτικό Σπουδών Γ ́ τάξης Γενικού Λυκείου. (Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο με Λυκειακές Τάξεις)
- Αποδεικτικό Σπουδών Β ́ τάξης Γενικού Λυκείου. (Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο με Λυκειακές Τάξεις)
- Αποδεικτικό Σπουδών Α ́ τάξης Γενικού Λυκείου. (Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο με Λυκειακές Τάξεις)
- Πιστοποιητικό Σπουδών Γενικού Λυκείου. (Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο με Λυκειακές Τάξεις)
- Απολυτήριο Γυμνασίου (Μουσικό Γυμνάσιο)
- Αποδεικτικό Απόλυσης Γυμνασίου (Μουσικό Γυμνάσιο)
- Αποδεικτικό Σπουδών Γ ́ τάξης Γυμνασίου (Μουσικό Γυμνάσιο)
- Αποδεικτικό Σπουδών Β ́ τάξης Γυμνασίου (Μουσικό Γυμνάσιο)
- Αποδεικτικό Σπουδών Α ́ τάξης Γυμνασίου (Μουσικό Γυμνάσιο)
- Πιστοποιητικό Σπουδών Γυμνασίου (Μουσικό Γυμνάσιο)
- Απολυτήριο Γενικού Λυκείου (Μουσικό Γενικό Λύκειο)
- Αποδεικτικό Απόλυσης Γενικού Λυκείου (Μουσικό Γενικό Λύκειο)
- Αποδεικτικό Σπουδών Γ ́ τάξης Γενικού Λυκείου (Μουσικό Γενικό Λύκειο)
- Αποδεικτικό Σπουδών Β ́ τάξης Γενικού Λυκείου (Μουσικό Γενικό Λύκειο)
- Αποδεικτικό Σπουδών Α ́ τάξης Γενικού Λυκείου (Μουσικό Γενικό Λύκειο)
- Πιστοποιητικό Σπουδών Γενικού Λυκείου (Μουσικό Γενικό Λύκειο)
- Απολυτήριο Γυμνασίου Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης.
- Αποδεικτικό Απόλυσης Γυμνασίου Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης.
- Αποδεικτικό Σπουδών Γ ́ Τάξης Γυμνασίου Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης.
- Αποδεικτικό Σπουδών Β ́ τάξης Γυμνασίου Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης.
- Αποδεικτικό Σπουδών Α ́ τάξης Γυμνασίου Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης.
- Πιστοποιητικό Σπουδών Γυμνασίου Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης.
- Απολυτήριο Γενικού Λυκείου Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης.
- Αποδεικτικό Απόλυσης Γενικού Λυκείου Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης.
- Αποδεικτικό Σπουδών Γ ́ Τάξης Γενικού Λυκείου Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης.
- Αποδεικτικό Σπουδών Β ́ τάξης Γενικού Λυκείου Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης.
- Αποδεικτικό Σπουδών Α ́ τάξης Γενικού Λυκείου Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης.
- Πιστοποιητικό Σπουδών Γενικού Λυκείου Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης.