Μετά από πολλά χρόνια αναμονής εισέρχεται στην τελική ευθεία το ζήτημα της διάσωσης, αξιοποίησης και ανάδειξης του συγκροτήματος των Ενετικών Νεωρίων στο παλιό λιμάνι των Χανίων.
Η διάσωση του μνημείου αποτελεί το αντικείμενο προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του υπουργείου Πολιτισμού, Πολυτεχνείου Κρήτης, της Περιφέρειας και του Δήμου με προϋπολογισμό 440 χιλιάδες ευρώ.
Η σύμβαση θα υπογραφεί το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα και περιλαμβάνει συγκρότημα επτά Νεωρίων. Πρόκειται για μεγάλες πέτρινες κατασκευές, με αψιδωτή πρόσοψη, ανοικτά προς τη θάλασσα, ώστε να μπορούσαν τα πλοία να φτάνουν ως το εσωτερικό τους ανεμπόδιστα. Έχουν μήκος 50 μέτρων το καθένα, πλάτος 9 και ύψος 10 μέτρων.
Η θαλάσσια πρόσβαση δεν υπάρχει πια, καθώς κατασκευάστηκε η προκυμαία.
Ποια είναι τα βασικά σημεία της σύμβασης που αποτελεί το «κλειδί», για την αποκατάσταση του μνημείου.
Με βάση το περιεχόμενο τής σύμβασης θα υλοποιηθούν οι κάτωθι εργασίες:
Έρευνες για την ιστορική τεκμηρίωση της πορείας του μνημειακού συνόλου στον χρόνο που περιλαμβάνουν, αρχειακή και βιβλιογραφική έρευνα σε αρχεία στην Κρήτη, στη Βενετία, στη Βιέννη και στην Κωνσταντινούπολη.
Τοπογραφική και σύνθετη γεωδαιτική αποτύπωση με τη βοήθεια γεωδαιτικών σταθμών.
Πολεοδομική και αστική τεκμηρίωση.
Γεωλογική αναγνώριση και χαρτογράφηση.
Χημικές αναλύσεις δομικών υλικών του μνημείου.
Έρευνα για τη στατική επάρκεια.
Αρχιτεκτονική αποτύπωση.
Προτάσεις χρήσεως .
Προδιαγραφές εισαγωγής ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων και προτάσεις φωτισμού.
Διοργάνωση διεθνούς συνεδρίου στα Χανιά .
Στη σύμβαση περιλαμβάνεται δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα 20 μηνών για την παράδοση του έργου με δικαίωμα παράτασης ενός έτους καθώς και ανάλυση του κόστους κάθε εργασίας .
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η σύμβαση, « το ερευνητικό πρόγραμμα θα εκπονηθεί από το Πολυτεχνείο Κρήτης σε συνεργασία με το δήμο Χανίων και με την εποπτεία του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, ενώ η χρηματοδότηση θα καλυφθεί από το δήμο Χανίων και την Περιφέρεια Κρήτης κατά το ήμισυ έκαστος».
Τα Ενετικά Νεώρια των Χανίων είχαν «χτυπηθεί» από τη σεισμική δόνηση 6, 9 ρίχτερ στις 8 Ιανουαρίου 2006 στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Κρήτης και Κυθήρων και από τότε απαγορεύτηκε κάθε χρήση του χώρου. Αποτελούν ένα από τα χαρακτηριστικότερα μνημεία της πόλης και κατασκευάστηκαν τον 16ο αιώνα.
Από αυτά σήμερα σώζονται επτά συνεχόμενοι θόλοι όπου και θα γίνουν οι παρεμβάσεις, δύο νεώρια από το συγκρότημα του Μόρο, όπου φιλοξενούνται αθλητικές και πολιτιστικές δραστηριότητες και το Μεγάλο Αρσενάλι που έχει πλήρως ανακαινισθεί, φιλοξενεί τις δράσεις του Κέντρου Αρχιτεκτονικής Μεσογείου και της Πολιτιστικής Επιχείρησης του δήμου Χανίων .