Του Γιάννη Αγγελάκη
O κορωνοϊός βιώθηκε ως ένα ακόμα trend που όλοι περίμεναν ότι κάποια στιγμή θα τελειώσει.
Πολλοί αγόραζαν προϊόντα για να τους υπενθυμίζουν την εμπειρία τους. Σα τουρίστες, ήθελαν να έχουν σουβενίρ από την εποχή της πανδημίας.
Κάποιοι ήδη έχουν αρχίσει να βαριούνται και περιμένουν απλά το επόμενο τρεντ… Ήρθε, με τη δολοφονία του Τζωρτζ Φλόιντ. Τώρα, το hashtag που διακινείται περισσότερο είναι #blacklivesmatter.
Όπως και με τον κορωνοϊό, όλοι θέλουν να είναι με τη σωστή πλευρά της ιστορίας.
Οι mega stars μέχρι τον πιο απλό influencer, ένα μικρό κατάστημα ως μία τεράστια πολυεθνική, η Apple, η Facebook, τα McDonalds, το Netflix ανακαλύπτουν ότι οι «μαύρες ζωές έχουν αξία», τάσσονται υπέρ των κοινωνικών διαμαρτυριών, ζητούν δικαιοσύνη.
Ο θάνατος του George Floyd είναι μία ευκαιρία.
Τεράστιες εταιρείες προσπαθούν να επανακαθορίσουν το προφίλ τους και να προποτάρουν το υλικό τους πουλώντας κοινωνική ευαισθησία. Το ίδιο όμως κάνουν και μικρές εταιρείες που θέλουν να κεφαλοποιήσουν το ρεύμα που έχει δημιουργηθεί ώστε να συγκεντρώσουν θετική δημοσιότητα και να πουλήσουν προϊόντα.
Η κοινωνική διαμαρτυρία εμπορευματοποιείται. Γίνεται προϊόν το οποίο μικρές και μεγάλες εταιρείες σπεύδουν μετά να πουλήσουν στην κοινωνία που αντιδρά.
Είναι win-win. Κέρδος μαζί με διαμαρτυρία.
Το παράδοξο γίνεται πιο έντονο όταν οι συγκεκριμένες πρακτικές ακολουθούνται από τεράστιες εταιρείες που αποτελούν τον πυρήνα του συστήματος στο οποίο δομείται η κοινωνική αδικία.
Στην εποχή όπου το 82% του νέου πλούτου κατέληξε στο 1% του παγκόσμιου πληθυσμού, η κοινωνική αδικία δεν είναι ζήτημα μίας οποιασδήποτε πολιτικής κατεύθυνσης. Ο ρατσισμός και η ρατσιστική βία έχει ταξικό υπόβαθρο.
Η δολοφονία του Τζωρτζ Φλόιντ δεν είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό, δεν είναι καν ζήτημα μίας προβληματικής συμπεριφοράς της αστυνομίας των ΗΠΑ, έχει δομικά χαρακτηριστικά, το έγκλημα έχει ταξική υφή.
Οι μαύροι είναι οι πιο φτωχοί κάτοικοι των ΗΠΑ και η θέση στην κοινωνία αντικατοπτρίζεται στο επίπεδο της βίας και των διακρίσεων με το οποίο έρχονται αντιμέτωποι.
- Οι μαύροι είναι 10 φορές πιθανότερο να φυλακιστούν για υποθέσεις ναρκωτικών, απ’ ό,τι οι λευκοί, παρότι οι δύο φυλετικές ομάδες συμμετέχουν ισόποσα σε σχετικά αδικήματα.
- Το 60% των μαύρων ζουν σε γκέτο και σε βαθιά υποβαθμισμένες περιοχές.
- Σύμφωνα με τα στοιχεία για τη φτώχεια, το ποσοστό των μαύρων που ζουν σε συνθήκες κάτω του ορίου της φτώχειας είναι τρεις φορές μεγαλύτερο από το ποσοστό των λευκών.
- Το προσδόκιμο ζωής του μαύρου πληθυσμού στις ΗΠΑ υπολείπεται κατά 6 χρόνια του προσδόκιμου ζωής που αφορά στο λευκό πληθυσμό.
- Η αναλογία του εισοδήματος μιας μέσης οικογένειας λευκών στις ΗΠΑ προς μια μέση οικογένεια μαύρων είναι 2 προς 1.
- Ενώ το 20% των παιδιών στις ΗΠΑ (ένα στα πέντε παιδιά – ποσοστό που είναι το μεγαλύτερο στον ανεπτυγμένο κόσμο) ζει μέσα στη φτώχεια, το μεγαλύτερο μερίδιο παιδιών σε φτώχεια είναι μαύροι (37%) και ισπανόφωνοι (35%), έναντι 15% των λευκών παιδιών.
Οι μαύρες ζωές έχουν λιγότερη αξία, επειδή σε μία ταξική κοινωνία όπως οι ΗΠΑ, οι μαύροι βρίσκονται στο χαμηλότερο υπόβαθρο. Βρίσκονται εκεί και εξαιτίας εταιρειών που απομυζούν τεράστια κέρδη από τις κοινωνικές ανισότητες που συντηρούν.
Τώρα, μπορεί κάθε τράπεζα να προχωρά σε κάποια κοινωνική επένδυση που θα αποδεικνύει την εταιρική της ευθύνη, μπορεί κάθε μεγάλη εταιρεία στη Σίλικον Βάλεϊ να τρέχει κάποιο ανθρωπιστικό πρόγραμμα που στόχο έχει “να αλλάξει τον κόσμο προς το καλύτερο”, όμως αυτό που δε θα δεις ποτέ είναι αυτές οι εταιρείες και οι τράπεζες να συναινέσουν στο να πληρώσουν περισσότερους φόρους ή απλά να πληρώσουν τους φόρους που τους αντιστοιχούν.
Τώρα, στις ΗΠΑ, βλέπουμε την Google και την Amazon να ανακοινώνουν τη δωρεά 22 εκατομμυρίων δολλαρίων για τη στήριξη οργανώσεων ενάντια στο ρατσισμό. Βλέπουμε τον CEO της Google με αφορμή αυτή τη δωρεά να ζητά από τους εργαζόμενους στην εταιρεία να μείνουν σιωπηλοί για 8 λεπτά και 46 δευτερόλεπτα:
“Η διάρκεια της σιωπής που επιλέξαμε αντιπροσωπεύει τον χρόνο που ο George Floyd υπέφερε μέχρι να πεθάνει. Μας υπενθυμίζει την αδικία την οποία υπέφερε ο κ. Φλόιντ και τόσοι άλλοι”, είπε ο κ. Πικάι.
Όμως δε θα δεις τον CEO της Google να σταματά να πιέζει μέσω πανίσχυρων λόμπι τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ και όλου του κόσμου για κατάργηση εργασιακών δικαιωμάτων, για μείωση του ρόλου του δημοσίου ώστε να διασφαλιστεί η μεγαλύτερη κερδοφορία των εταιρειών, για περιορισμό των δικαιωμάτων ιδιωτικότητας των πολιτών, για μείωση των φόρων.
Μεγαλύτερη κερδοφορία αυτών των εταιρειών σημαίνει αύξηση του χάσματος μεταξύ πλούσιων και φτωχών, αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων.
Οι κοινωνικές ανισότητες οδηγούν τους μαύρους στο περιθώριο.
Οι κοινωνικές ανισότητες αυξάνουν τις πιθανότητες για έναν μαύρο άνθρωπο να πέσει θύμα αστυνομικής βίας.
Οι κοινωνικές ανισότητες οδήγησαν τον Τζωρτζ Φλόιντ στον θάνατο.
Όμως η Google έδωσε 22 εκατομμύρια δολάρια για την καταπολέμηση του ρατσισμού και τήρησε 8 λεπτά και 46 δευτερόλεπτα σιγής για την κοινωνική αδικία…
Είναι ένας περίεργος κόσμος αυτός που ζούμε. Ένας κόσμος που κάθε πλούσιος, κάθε μικρή ή μεγάλη εταιρεία, δε θέλει απλά να κερδίζει χρήματα, θέλει να είναι και ηγέτες στην κοινωνική αλλαγή.
Το λένε και win – win. Δηλαδή, θέλουν να κερδίζουν ενώ θα κάνουν το “καλό”.
Γιατί η αλήθεια είναι ότι όταν τα McDonalds και η Google και η Amazon λένε ότι “οι μαύρες ζωές έχουν αξία”, αυτό που λένε είναι ότι έχουν αξία όσο δεν πλήττουν τα συμφέροντα τους. Έχουν αξία, όσο παράγουν κέρδη για την εταιρεία.
Όσο το τρεντ #blacklivesmatter μπορεί να οδηγει σε αύξηση της κερδοφορίας.
Η Δικαιοσύνη που επιτρέπεται είναι αυτή που δεν αμφισβητεί τις ταξικές δομές της αδικίας, που είναι και ο πυρήνας του συστήματος που ζούμε.
Τόσο, όσο…
Η ιστορία του Τζωρτζ Φλόιντ και ο θάνατός του δεν είναι ο θάνατος ενός μαύρου ανθρώπου στα χέρια της αστυνομίας των ΗΠΑ, είναι η ιστορία των κοινωνικών ανισοτήτων σε όλη την γη.
Είναι η ιστορία που ενώνει τη μοίρα κάθε φτωχού και αδύναμου σε κάθε χώρα του πλανήτη.
Είναι η ιστορία της κοινωνικής αδικίας που παράγεται από την οικονομική αδικία.
Που αντιμετωπίζεται μόνο με δικαιοσύνη, που στον πυρήνα της μπορεί να είναι πρώτα και κύρια οικονομική.
Για να αποδοθεί δικαιοσύνη, δεν αρκούν 22 εκατομμύρια δολλάρια.