Του Δημήτρη Μηλάκα
Ο «έρωτας» των Αμερικανών για την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛΛ και ειδικά για τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα δεν κρύβεται. Φροντίζει γι’ αυτό με δημόσιες δηλώσεις του ο ίδιος ο Αμερικανός πρεσβευτής στην Αθήνα, ο οποίος, στις «ιδιωτικές» του συνομιλίες στις οποίες περιγράφει την κατάσταση στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, είναι πολύ περισσότερο διαχυτικός και αποκαλυπτικός. Ομορφύναμε, λοιπόν, ξαφνικά ή οι Αμερικανοί έχουν πολύ καιρό να πηδήξουν;
Η αλήθεια είναι ότι ισχύουν και τα δύο: Πρώτον, ο ΣΥΡΙΖΑ «σενιαρίστηκε» κατά τα αμερικανικά πρότυπα αισθητικής πετώντας μια για πάντα τα αριστερά – επαναστατικά αμπέχονα. Δεύτερον, οι Αμερικανοί αντιμέτωποι με την χυλόπιτα της Τουρκίας είναι επιτακτικό να διασφαλίσουν ότι θα συνεχίσουν να ξεχαρμανιάζουν άνετα στην περιοχή.
Τα πράγματα είναι, λοιπόν, πολύ απλά και ξεκάθαρα: Μέσα σε ένα χρόνο οικοδομήθηκε με δουλειά παρασκηνίου – στην οποία πρωταγωνιστικό ρόλο είχε ο Αμερικανός πρεσβευτής στην Αθήνα Τζέφρυ Πάιατ – αυτό που σήμερα βλέπουμε και περιγράφεται ως αναβάθμιση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων. Βασική, αν όχι μόνη, παράμετρος αυτής της αναβάθμισης είναι η στρατιωτική της πτυχή.
Από τα όσα δημόσια έχουν γίνει γνωστά μέχρι στιγμής έχουμε τα εξής δεδομένα:
1 Νέα (υπό διαπραγμάτευση) συμφωνία για την αναβάθμιση της αμερικανικής αεροναυτικής βάσης στη Σούδα.
2 Νέα αεροπορική (για ελικόπτερα) αμερικανική βάση στην Αλεξανδρούπολη.
3 Έντονο ενδιαφέρον της αμερικανικής κυβέρνησης για την μεταβίβαση του ναυπηγείου της Σύρου σε εταιρεία αμερικανικών συμφερόντων. Οι γνωρίζοντες εκτιμούν ότι το ναυπηγείο προορίζεται να προσαρμοστεί για την εξυπηρέτηση των αναγκών του αμερικανικού στόλου στη Μεσόγειο.
4 Η συμφωνία για τον εκσυγχρονισμό των F16 της ελληνικής πολεμικής αεροπορίας επιβεβαιώνει τη στενή σχέση (εξάρτηση) της ελληνικής άμυνας από το αμερικανικό πεντάγωνο.
Όλα τα παραπάνω – και αυτό είναι ενδεικτικό ότι κάποια από τα ήδη συμφωνηθέντα είναι έτοιμα προς κοινοποίηση – έχουν αποτυπωθεί σε δημόσιες δηλώσεις. Κατ αρχήν ο Τράμπ, το πρώτο πράγμα που είπε στις δηλώσεις του με τον Αλέξη Τσίπρα στα σκαλιά του Λευκού Οίκου ήταν για την ελληνοαμερικανική συμφωνία για τον εκσυγχρονισμό των F16. Ο Αμερικανός πρόεδρος μας πληροφόρησε επίσης και για την συμφωνία για τις ελληνικές διευκολύνσεις στην αμερικανική αεροπορία στην Αλεξανδρούπολη. Την εξειδίκευση ανέλαβε ο Τζέφρυ Πάιατ…
Τα δύο projects
Με τη βεβαιότητα ότι πολύ σύντομα θα ξεκινήσουν αμερικανικές επενδύσεις στην Ελλάδα εμφανίστηκε ο Τζέφρι Πάιατ, την περασμένη Παρασκευή στο συνέδριο «Navigator 2017, The Shipping decision Makers forum» που πραγματοποιήθηκε στο πλωτό Μουσείο «Hellas Liberty». Ο Αμερικανός πρεσβευτής περιέγραψε συγκεκριμένα το αμερικανικό ενδιαφέρον για το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης και τα ναυπηγεία της Σύρου.
«Το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης είναι στρατηγικής σημασίας για τις ΗΠΑ. Θέλουμε να διαδραματίσει έναν μεγαλύτερο ρόλο» είπε ο Τζέφρι Πάιατ, επισημαίνοντας πως οι ΗΠΑ θέλουν να το χρησιμοποιήσουν τόσο για εμπορικούς όσο και για στρατιωτικούς σκοπούς και ειδικότερα για βάση ελικοπτέρων.
Όπως είναι γνωστό (από τις δηλώσεις Τραμπ στον Λευκό Οίκο μετά τη συνάντησή του με τον Αλέξη Τσίπρα) οι Αμερικανοί έχουν αποφασίσει να χρησιμοποιήσουν το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης ως πύλη εισόδου στην Ευρώπη αμερικανικού υγροποιημένου σχιστολιθικού φυσικού αερίου. Η επιλογή της Αλεξανδρούπολης γι’ αυτόν τον σκοπό γίνεται για να επιβεβαιωθεί με κατηγορηματικό τρόπο η φραγή που επέβαλαν οι Αμερικανοί στη διακίνηση ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη από τον αποκαλούμενο νότιο διάδρομο. Εξ ου και η «ανάγκη» παρουσίας αμερικανικών πολεμικών μονάδων (ελικοπτέρων, τεχνικών και αγημάτων ασφάλειας) στην Αλεξανδρούπολη, τα οποία βεβαίως θα μπορούν να αναβαθμιστούν αριθμητικά και να χρησιμοποιηθούν όπου οι ανάγκες της αμερικανικής αυτοκρατορίας το επιθυμούν.
Για τα ναυπηγεία της Σύρου ο Τζέφρι Πάιατ είπε:
«Προχωράμε μία τεράστια επένδυση στα ναυπηγεία της Σύρου και ελπίζω πως σύντομα θα γιορτάσουμε τη μεγάλη αυτή αμερικανική επένδυση» είπε.
Ο Ελληνοαμερικανικός όμιλος Onex είναι αυτός που ενδιαφέρεται για τα ναυπηγεία και, όπως σημείωσε ο κ. Πάιατ, υπάρχει πρόοδος στις διαπραγματεύσεις.
Για το ναυπηγείο της Σύρου είχαν δείξει ενδιαφέρον ρωσικά, ελληνικά, κινεζικά (Cosco) και κορεατικά (Daewoo) συμφέροντα. Η εμφάνιση ωστόσο του αμερικανικού (κρατικού) ενδιαφέροντος που λειτούργησε ως ντίλερ για την εταιρεία Οnex φαίνεται ότι παραμέρισε τον ανταγωνισμό. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, αναλαμβάνει υποχρεώσεις ύψους 40 εκατομμυρίων ευρώ και θα προχωρήσει σε επενδύσεις ύψους 20 εκατομμυρίων που αφορούν συντηρήσεις, επισκευές, εκσυγχρονισμούς, περιβαλλοντικά, αυτοματισμούς. Η εν λόγω εταιρεία θέλει να επεκταθεί το ναυπηγείο σε νέους τομείς, όπως τη ναυπήγηση νέων σκαφών πολυτελείας, σκαφών και πλωτών μέσων ειδικών αποστολών και ωκεάνιων και παράκτιων εξεδρών – πλατφορμών εξορύξεων και μετασκευών πλοίων ειδικού σκοπού. Επίσης θα επεκταθεί σε υπηρεσίες διαχείρισης, υποστήριξης σκαφών, επισκευών, spare parts management και εκπαίδευσης για στόλους της Μεσογείου.
Βάσεις και διευκολύνσεις
Αν στα όσα δημόσια έχουν ανακοινωθεί προστεθούν και οι πληροφορίες που επιμένουν για:
Αναβάθμιση της αεροπορικής βάσης Αράξου (το ΚΚΕ καταγγέλλει ότι πρόκειται να εγκατασταθούν και πάλι πυρηνικά).
Αναζήτηση δύο ακόμη αεροδρομίων (Καστέλι, Ανδραβίδα) για στάθμευση μοιρών με drones.
… Τότε, αντιλαμβάνεται κανείς τη νέα «ποιότητα» των ελληνοαμερικανικών σχέσεων για την οποία τόσο θερμά μιλά όπου σταθεί και όπου βρεθεί ο Αμερικανός πρεσβευτής.
Η ενίσχυση της αμερικανικής παρουσίας στην ελληνική επικράτεια προφανώς εξυπηρετεί – και αυτό είναι ολοφάνερο – τις ανάγκες και τις επιδιώξεις της Ουάσιγκτον. Για την ελληνική πλευρά, αυτή η σύσφιξη των σχέσεων με την υπερδύναμη δεν εμφανίζει προς το παρόν τουλάχιστον κάποιο απτό αντάλλαγμα, πέρα από αυτό της «προστασίας» το οποίο εμμέσως προβάλλει με ικανοποίηση η ελληνική κυβέρνηση.
Η ιστορία, ωστόσο, είναι γεμάτη με παραδείγματα προστατών που, αφού ασέλγησαν επί μακρόν, εγκατέλειψαν τα «προτεκτοράτα» τους στην τύχη τους.