Ο τίτλος ενός από τα τραγούδια της Τέιλορ Σουίφτ στο νέο της άλμπουμ, «The Tortured Poets Department», είναι αρκετός για να προσελκύσει πολλούς ακροατές απλώς και μόνο για το: «I Can Fix Him (No Really I Can)».
Η παρόρμηση να «διορθώσουμε» κάποιον ή να αλλάξουμε τη συμπεριφορά του – καθώς και η βεβαιότητα ότι θα τα καταφέρουμε – είναι ένα υπαρκτό φαινόμενο που πολλοί από εμάς έχουμε βιώσει σε κάθε είδους σχέσεις.
«Τα άτομα αυτά μπορεί να αποκομίζουν μια αίσθηση σκοπού ή αξίας από την ικανότητά τους να βοηθούν τους άλλους. Ορισμένες φορές, αυτό γίνεται για να εξουδετερώσουν βαθύτερα ριζωμένα συναισθήματα ανασφάλειας»
Ίσως βγαίνετε με κάποιον που θυμώνει πολύ εύκολα και νομίζετε ότι ξέρετε ακριβώς τον τρόπο για να τον ηρεμήσετε. Ή υπάρχει ο γνωστός που περιγράφει τον εαυτό του ως «διαλυμένο» και «αποτυχημένο», και εσείς θεωρείτε ότι έχετε ακριβώς τις κατάλληλες κουβέντες για να του πείτε. Και μπορεί να έχεις, μπορεί και όχι.
Όπως και να ‘χει, όπως και η Σουίφτ, μπορεί να νιώθεις ότι είσαι το άτομο που μπορεί να «διορθώσει» κάποιον άλλον. Μπορεί ακόμη και να αισθάνεστε μια βαθιά και ισχυρή παρόρμηση να «δουλέψετε» πάνω τους ακόμη και όταν αυτή η προσπάθεια γυρίζει πίσω για να σας δαγκώσει.
Ποια είναι η ψυχολογία πίσω από αυτό και μπορεί να λειτουργήσει; Δείτε γιατί το κάνουμε και τι άλλο πρέπει να γνωρίζετε:
Σας κάνει να αισθάνεστε καλά με τον εαυτό σας
Βοηθητικό ή όχι, το να νιώθουμε ότι «διορθώνουμε» κάποιον μπορεί ομολογουμένως να μας κάνει να νιώθουμε καλά μερικές φορές.
«Συχνά, οι άνθρωποι που αναπτύσσουν μοτίβα που προσπαθούν να «φτιάξουν» τους άλλους το κάνουν ως ένα μηχανισμό για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα τους», δήλωσε η Sydney Gomez, αδειούχος κλινική κοινωνική λειτουργός της Thriveworks στο Κολοράντο Σπρινγκς, η οποία ειδικεύεται στις σχέσεις, το άγχος και την αυτοεκτίμηση (και είναι Swiftie).
«Το να προσπαθείς να «φτιάξεις» τους ανθρώπους είναι ένα επικίνδυνο παιχνίδι, καθώς συχνά οδηγεί σε μια δυσμενή δυναμική σχέσεων και στην εγκατάλειψη του δικού σου εαυτού»
«Τα άτομα αυτά μπορεί να αποκομίζουν μια αίσθηση σκοπού ή αξίας από την ικανότητά τους να βοηθούν τους άλλους. Ορισμένες φορές, αυτό γίνεται για να εξουδετερώσουν βαθύτερα ριζωμένα συναισθήματα ανασφάλειας».
Και αυτό δεν είναι κάτι κακό εκ πρώτης όψεως, συνέχισε η ίδια – αλλά μπορεί να γίνει μια μη ωφέλιμη, αλληλοεξαρτώμενη δυναμική. Με άλλα λόγια, μπορεί να δημιουργήσει καταστάσεις στις οποίες εσείς νιώθετε καλά μόνο όταν εκείνοι νιώθουν καλά.
Σας δίνει μια αίσθηση ελέγχου
Είναι κατανοητό ότι θέλετε να αποκτήσετε τον έλεγχο σε έναν κόσμο όπου συχνά αισθανόμαστε τόσο ανίσχυροι απέναντι στον πόνο, τη βία και τις ανεπιθύμητες καταστάσεις που είναι πάντα παρούσες αυτή τη στιγμή. Θέλετε να διορθώσετε ό,τι μπορείτε. Θέλετε να βοηθήσετε τους άλλους. Αυτό είναι αξιοθαύμαστο.
«Πολλοί από εμάς θέλουμε να έχουμε τον έλεγχο μιας κατάστασης και να αλλάξουμε κάτι σε ένα άλλο άτομο που θεωρούμε ότι είναι «λάθος» σε αυτό», δήλωσε η Nicholette Leanza, θεραπεύτρια στο LifeStance Health.
Αλλά οι προθέσεις και οι συνέπειες μπορεί να είναι οδυνηρές και μη αποτελεσματικές. Η Leanza δήλωσε ότι η προσπάθεια να «διορθώσουμε» κάποιον μπορεί να υπονοεί ότι είναι ανεπαρκής ή δυσλειτουργικός- υποθέτει ότι «ο διορθωτής» ξέρει τι είναι καλύτερο για το άτομο καλύτερα από ό,τι ξέρει ο ίδιος για τον εαυτό του. (Γι’ αυτό και το «φτιάχνω» είναι σε εισαγωγικά.) Αυτό μπορεί να δημιουργήσει μια ιεραρχία και την αίσθηση του «καλύτερου από», κάτι που δεν βοηθάει κανέναν.
Μπορείτε (και πρέπει) να προσπαθήσετε να «διορθώσετε» κάποιον;
Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι αρκετά ξεκάθαρη, σύμφωνα με αυτούς τους θεραπευτές. «Οι άνθρωποι δεν μπορούν να διορθωθούν», δήλωσε η Gomez.
Σε τελική ανάλυση, η αλλαγή πρέπει να ξεκινήσει εσωτερικά. «Κάποιος δεν μπορεί να «διορθωθεί» αν δεν συμφωνήσει -ή αν δεν θέλει- να διορθωθεί», δήλωσε η Leanza. «Οι άνθρωποι θα αλλάξουν μόνο μέσω του δικού τους κινήτρου για να το κάνουν».
Η προσπάθεια να διορθώσετε κάποιον δεν είναι μόνο ανέφικτη, αλλά μπορεί να είναι και επιβλαβής. «Το να προσπαθείς να «φτιάξεις» τους ανθρώπους είναι ένα επικίνδυνο παιχνίδι, καθώς συχνά οδηγεί σε μια δυσμενή δυναμική σχέσεων και στην εγκατάλειψη του δικού σου εαυτού», συνέχισε η Gomez.
Η γραμμή μπορεί να είναι θολή, όμως. Ποια είναι η διαφορά μεταξύ του να βοηθάς κάποιον και του να προσπαθείς να τον διορθώσεις;
Αυτό εξαρτάται από δύο παράγοντες: τα όρια και την προσπάθεια. «Στην περίπτωση της διόρθωσης, ο «διορθωτής» πιθανότατα θα αισθάνεται τεράστια ευθύνη για την έκβαση της κατάστασης», δήλωσε η Gomez.
«Θα νιώσουν επίσης τα συναισθήματά τους να ποικίλλουν έντονα ανάλογα με το πώς τα πάει ο σύντροφός τους, επειδή εξαρτώνται συναισθηματικά τόσο πολύ από την απόκτηση αξίας από αυτή την ταυτότητα ως «ο βοηθός».
*Πηγή: Huffpost.com | Κεντρική φωτογραφία θέματος: HBO