Με την επιβαλλόμενη μεγαλοπρέπεια και έντονο το αίσθημα της ιστορικής μνήμης, πραγματοποιήθηκαν στα Χανιά οι εκδηλώσεις για την 112η επέτειο από την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Το πρωί της Δευτέρας, η πόλη φόρεσε τα γιορτινά της, τιμώντας την ημέρα που σηματοδότησε την εκπλήρωση του προαιώνιου πόθου των Κρητών.
Η αρχή έγινε στον Ιερό Ναό των Εισοδίων της Θεοτόκου, όπου τελέστηκε Δοξολογία παρουσία των στρατιωτικών αρχών, εκπροσώπων των σωμάτων ασφαλείας, των βουλευτών της ΝΔ Σ. Βολουδάκη και Αλ. Μαρκογιαννάκη, του πολιτικού κόσμου και πλήθους πολιτών. Το παρών έδωσε και ο Περιφερειάρχης Κρήτης, Σταύρος Αρναουτάκης, αποτίοντας φόρο τιμής στους αγώνες για την εθνική ολοκλήρωση.
Το «προσκλητήριο» της Ιστορίας στον Φιρκά
Το επίκεντρο των εκδηλώσεων μεταφέρθηκε στο Φρούριο Φιρκά, εκεί όπου πριν από 112 χρόνια γράφτηκε η ιστορία.
Με φόντο το ενετικό λιμάνι, πραγματοποιήθηκε η τελετή έπαρσης της σημαίας, μια πράξη υψηλού συμβολισμού που συνδέει το παρόν με την ημέρα της 1ης Δεκεμβρίου 1913.
Τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε ο Δήμαρχος Χανίων, Παναγιώτης Σημανδηράκης, ο οποίος μέσα από τον λόγο του επιχείρησε μια ιστορική αναδρομή, αναδεικνύοντας τη σημασία της επετείου όχι απλώς ως πολιτικού γεγονότος, αλλά ως «πράξης ανθρώπινης αντοχής και περηφάνιας».
«Υπάρχουν στιγμές που μοιάζουν να μην ανήκουν αποκλειστικά στο χρόνο που τις γέννησε. Στιγμές που διαπερνούν τους αιώνες και γίνονται σύμβολα», τόνισε ο κ. Σημανδηράκης, περιγράφοντας την ατμόσφαιρα εκείνης της ιστορικής ημέρας, όπου οι δρόμοι των Χανίων, στολισμένοι με δάφνες και μυρτιές, υποδέχθηκαν την ελευθερία.
Η συνάντηση των γενεών και ο ρόλος του Βενιζέλου
Στην ομιλία του, ο Δήμαρχος εστίασε στη συμβολική συνύπαρξη που έλαβε χώρα στον Φιρκά το 1913. Περιέγραψε την εικόνα του Βασιλιά Κωνσταντίνου και του Πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου να στέκονται δίπλα στους εμβληματικούς οπλαρχηγούς Χατζημιχάλη Γιάνναρη και Αναγνώστη Μάντακα, σημειώνοντας πως οι δύο γέροντες έγιναν «οι σιωπηλοί εκπρόσωποι όλων όσοι είχαν δώσει τη ζωή τους».
Ιδιαίτερη μνεία έγινε στην πολιτική ιδιοφυΐα του Ελευθερίου Βενιζέλου, ο οποίος κατάφερε με «σπάνια πολιτική δεξιοτεχνία» και «ακριβή διπλωματική ισορροπία» να μετατρέψει το όνειρο σε πραγματικότητα, ξεπερνώντας τα εμπόδια και τον αναχρονιστικό αυταρχισμό της περιόδου της Αρμοστείας.
Τιμή στον Νικόλαο Παπαδάκη
Κλείνοντας την ομιλία του, ο κ. Σημανδηράκης δεν παρέλειψε να αποτίσει φόρο τιμής σε μια σύγχρονη μορφή που συνέδεσε το όνομά της με τη διαφύλαξη αυτής της μνήμης. Αναφέρθηκε στον αείμνηστο Νικόλαο Παπαδάκη, τον άνθρωπο που υπήρξε η ψυχή του Εθνικού Ιδρύματος «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος», αναγνωρίζοντας την προσφορά του στη μελέτη και ανάδειξη της τοπικής και εθνικής ιστορίας.
Ολόκληρη η ομιλία έχει ως εξής:
Υπάρχουν στιγμές που μοιάζουν να μην ανήκουν αποκλειστικά στο χρόνο που τις γέννησε. Στιγμές που διαπερνούν τους αιώνες και γίνονται σύμβολα, θεμέλια, συνομιλητές της ίδιας της ιστορίας. Μία τέτοια στιγμή υπήρξε η 1η Δεκεμβρίου του 1913. Την ημέρα εκείνη στην Κρήτη, στη Γη των αδιάκοπων εξεγέρσεων, των μαρτυρίων και της ανεξάντλητης αντίστασης, πραγματοποιήθηκε με αξιοπρέπεια και μεγαλείο το όνειρο που υπηρέτησαν γενιές ολόκληρες: Η ένωση της Κρήτης με τη μητέρα Ελλάδα.
Στα Χανιά, στην πόλη που κουβαλά πάνω από 5 χιλιετίες ανθρώπινης παρουσίας, η αυγή εκείνης της ημέρας δεν ήταν σαν τις άλλες. Οι δρόμοι στολισμένοι με δάφνες και μυρτιές έμοιαζαν να οδηγούν σε μία τελετουργία που ξεπέρασε τα όρια του απλού πολιτικού γεγονότος. Από κάθε γειτονιά ξεπηδούσε η φωνή ενός λαού που είχε μάθει να ζει ανάμεσα στους κατακτητές αλλά ποτέ δεν έμαθε να ζει υποταγμένος. Ένωση. Μία λέξη που μέχρι τότε ακουγόταν σαν όρκος και εκείνη την ημέρα αντήχησε ως πράξη.
Στο φρούριο του Φιρκά, εκεί όπου κάποτε φυλακίζονταν οι αγωνιστές, βρέθηκαν πλάι-πλάι η εμπειρία, η πολιτική διορατικότητα και η μακραίωνη κρητική γενναιότητα. Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος και ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Ελευθέριος Βενιζέλος στέκονταν δίπλα σε δύο σεβάσμιες μορφές της κρητικής λεβεντιάς, τον Χατζημιχάλη Γιάνναρη και τον Αναγνώστη Μάντακα. Οι δύο γέροντες, κουβαλώντας το βάρος δεκαετιών αγώνα, έγιναν οι σιωπηλοί εκπρόσωποι όλων όσοι είχαν δώσει τη ζωή τους για να φτάσει η ημέρα εκείνη.
Μετά την αποτυχία της ένταξης της Κρήτης στην Ελλάδα το 1830, οι Κρητικοί δεν εγκατέλειψαν ποτέ το όνειρο. Ακολούθησαν συνεχείς εξεγέρσεις και επαναστάσεις, όπως η επανάσταση του Δασκαλογιάννη το 1770, η επανάσταση του 1821 και οι εξεγέρσεις του 1833, του 1841, του 1858, του 1866-69, του 1878 και του 1895-1897, με το σύνθημα «Ένωσις ή Θάνατος» που αποτέλεσε και την κεντρική ραχοκοκαλιά της κρητικής αντίστασης. Έτσι λοιπόν η ένωση δεν ήταν αποτέλεσμα συγκυρίας, αλλά προϊόν ενός αδιάλειπτου επαναστατικού ποταμού που δεν σταμάτησε ποτέ να κυλά και πέρασε στην ιστορία όχι μόνο ως πολιτική πράξη, αλλά και ως μία πράξη ανθρώπινης αντοχής και περηφάνιας.
Από την εποχή των Ενετών μέχρι τις αλλεπάλληλες εξεγέρσεις υπό την οθωμανική κυριαρχία, η Κρήτη δεν έπαψε να αναμετριέται με τους ισχυρούς της εποχής. Το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου, η θυσία του Δασκαλογιάννη, η αυταπάρνηση του Σπύρου Καγιαλέ, δεν υπήρξαν απλώς ηρωισμοί, αλλά κορυφώσεις ενός κοινού οράματος, την κατάκτηση της ελευθερίας με κάθε κόστος.
Η 1η Δεκεμβρίου του 1913 ήταν το επιστέγασμα μιας συλλογικής προσπάθειας που χρειάζονταν έναν ηγέτη με βαθιά πολιτική σκέψη για να γίνει πραγματικότητα. Αυτός ο ηγέτης ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος, του οποίου η πολιτική διορατικότητα επέτρεψε την ενσωμάτωση της Κρήτης στο ελληνικό κράτος έπειτα από χρόνια στρατηγικών και διπλωματικών αντιπαραθέσεων. Με τα γεγονότα του 1897-98 και την ίδρυση της Κρητικής Πολιτείας σημειώθηκε η απαρχή της πρώτης λευτεριάς, σύμφωνα με τον Παντελή Πρεβελάκη. Ωστόσο ο δρόμος παρέμενε δύσβατος.
Ο Ύπατος Αρμοστής πρίγκιπας Γεώργιος, αντί για να γίνει φορέας προσδοκίας, εξελίχθηκε σε εμπόδιο. Η σύγκρουσή του με τον Βενιζέλο ήταν αναπόφευκτη, καθώς ο Βενιζέλος εξέφραζε την σύγχρονη Κρήτη που διεκδικούσε με πολιτική ωριμότητα απέναντι σε έναν αναχρονιστικό αυταρχισμό. Η επανάσταση του Θερίσου με πρωταγωνιστή τον Βενιζέλο υπήρξε το αποφασιστικό βήμα που οδήγησε στην διεθνοποίηση του κρητικού ζητήματος και έφερε την ένωση από όνειρο σε προοπτική. Λίγα χρόνια αργότερα, ο Βενιζέλος ως πρωθυπουργός πλέον της Ελλάδας, χρειάστηκε με σπάνια πολιτική δεξιοτεχνία να χειριστεί την τελευταία κρίσιμη φάση. Γνώριζε ότι η ενσωμάτωση δεν θα προέκυπτε από ενθουσιασμό, αλλά από ακριβή διπλωματική ισορροπία. Οι Βαλκανικοί πόλεμοι άλλαξαν το χάρτη της περιοχής. Η Ελλάδα ισχυροποιήθηκε και η Κρήτη, ουσιαστικά ήδη ενταγμένη στη νέα πραγματικότητα, μπορούσε επιτέλους να ενωθεί και τυπικά με τον εθνικό κορμό.
Στ. Αρναουτάκης: Οι Επαναστάσεις των Κρητών, ενάντια στη σκλαβιά αιώνων, σηματοδοτούν και υπενθυμίζουν την ανθρώπινη θυσία στον βωμό της Ελευθερίας 
Μετά το πέρας των εκδηλώσεων, ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Οι Επαναστάσεις των Κρητών, ενάντια στη σκλαβιά αιώνων, σηματοδοτούν και υπενθυμίζουν την ανθρώπινη θυσία στον βωμό της Ελευθερίας. Το σύνθημα των Ελλήνων επαναστατών «Ελευθερία ή Θάνατος» οι Κρήτες επαναστάτες το μετέτρεψαν σε ένα πάνδημο αίτημα: «Ένωσις ή Θάνατος».
Μέσα από τη φωτιά και το σίδερο, τον αγώνα και τη δίψα για τη δικαίωση, την 1η Δεκεμβρίου του 1913 η Κρήτη συνομίλησε με την Ιστορία. Το νησί μας ενσωματώθηκε στον εθνικό κορμό και η γαλανόλευκη υψώθηκε στο Φρούριο Φιρκά.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος με την ηγετική φυσιογνωμία και τη διορατικότητά του ενσάρκωνε την εθνική υπερηφάνεια και σφράγιζε την επίτευξη του πόθου πολλών γενεών Κρητών.
Ως Περιφέρεια Κρήτης, αυτή τη σημαντική επετειακή ημέρα, τιμάμε τους πρωτεργάτες εκείνης της ιστορικής περιόδου, αντλώντας παραδείγματα και δύναμη από τους αγώνες, το θάρρος, και την αυταπάρνηση τους».
Δεν μπορούν όλοι να πληρώσουν. Και το σεβόμαστε.
Αν βρίσκεσαι σε δύσκολη οικονομική κατάσταση, συνέχισε να μας διαβάζεις δωρεάν. Η ενημέρωση πρέπει να παραμένει προσβάσιμη για όλους.
Αν όμως μπορείς, στήριξέ μας σήμερα. Ορίστε δύο καλοί λόγοι για να το κάνεις:
- Η στήριξή σου ενισχύει άμεσα την ποιότητα και την ανεξαρτησία της δημοσιογραφίας μας.
- Κοστίζει λιγότερο από έναν καφέ και η διαδικασία διαρκεί λιγότερο από 1 λεπτό.
Επίλεξε σήμερα να γίνεις συνδρομητής ή δωρητής.
Σας ευχαριστούμε θερμά.
