Ένα τραγικό περιστατικό που συνέβη πρόσφατα στο Ρέθυμνο στάθηκε αφορμή για μια συλλογική κραυγή απόγνωσης, όχι μόνο από τους άμεσα εμπλεκόμενους, αλλά και από εκείνους που έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι με τον ανθρώπινο πόνο: τους αναισθησιολόγους των Ιατρείων Πόνου του νησιού και τα μέλη της Ελληνικής Εταιρείας Αλγολογίας.
Σε δημόσια παρέμβασή τους, οι επιστήμονες αυτοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τα συστημικά και διαχρονικά κενά του ελληνικού συστήματος υγείας, με κυριότερο την κραυγαλέα απουσία ολοκληρωμένων υπηρεσιών ανακουφιστικής/παρηγορικής φροντίδας και οργανωμένης ψυχοκοινωνικής υποστήριξης για ασθενείς με απειλητικές για τη ζωή ασθένειες και τις οικογένειές τους.
Το περιστατικό, όπως σημειώνουν, πρέπει να ιδωθεί όχι μόνο ως μια πράξη απόγνωσης, αλλά και ως αποτέλεσμα μιας συντριπτικής οδύνης που έμεινε χωρίς φροντίδα, χωρίς στήριξη και χωρίς φωνή.
Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο το οποίο συνυπογράφουν 15 αναισθησιολόγοι:
ΠΡΟΣ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ
Μετά το τραγικό γεγονός που συνέβη στο νησί μας, όλοι οι αναισθησιολόγοι των Ιατρείων Πόνου της Κρήτης και η Ελληνική Εταιρεία Αλγολογίας (ΕΕΑ), θέλουμε να υπογραμμίσουμε τα βαθιά κενά του συστήματος υγείας μας, ιδίως την κραυγαλέα *ΑΠΟΥΣΙΑ* ολοκληρωμένων υπηρεσιών ανακουφιστικής/παρηγορικής φροντίδας και ισχυρής ψυχοκοινωνικής υποστήριξης για τους ασθενείς και τις οικογένειές τους.
Αυτό το φρικτό γεγονός μπορεί να θεαθεί και πέρα από την οπτική γωνία μιας βίαιης πράξης, ως μια σκληρή και καταστροφική συνέπεια της αθεράπευτης οδύνης, μια απελπισμένη κραυγή για βοήθεια από μια οικογένεια που έχει συντριβεί από τη διάγνωση ενός προχωρημένου καρκίνου και έχει εγκαταλειφθεί από ένα σύστημα που θα έπρεπε να της είχε προσφέρει υποστήριξη.
Η διάγνωση μιας απειλητικής για τη ζωή ασθένειας, όπως είναι ο καρκίνος ανοίγει μια πόρτα συνειδητοποίησης, την ίδια πόρτα που, για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας, μας επιτρέπει να κρατάμε τις σκέψεις για το θάνατο στο παρασκήνιο. Για πολλούς ανθρώπους, το άνοιγμα αυτής της πόρτας προκαλεί μια υπαρξιακή κρίση και μια αιφνίδια συνάντηση με μεγάλο «ολικό πόνο». Ο όρος αυτός περιλαμβάνει τις σωματικές, ψυχολογικές, κοινωνικές, συναισθηματικές και πνευματικές πτυχές του πόνου και της οδύνης (“υποφέρειν”), τονίζοντας ότι η πλήρης κατανόηση και αντιμετώπιση του πόνου απαιτεί την συμπερίληψη όλων αυτών των διαστάσεων.
Όλα αυτά συμβαίνουν στο πλαίσιο μιας σύγχρονης κοινωνίας που δεν είναι προετοιμασμένη να αντιμετωπίσει την είδηση ενός πιθανού θανάτου. Επιπλέον, καθώς ο θάνατος κρύβεται πλέον συστηματικά από την κοινωνική θέα και ιατρικοποιείται, μπορεί να οδηγήσει σε μια κατάσταση στην οποία προτεραιότητα δίνεται μόνο στα σωματικά συμπτώματα. Ως εκ τούτου, μετά τη διάγνωση, ο ασθενής και η οικογένειά του μπορεί να βρεθεί σε κατάσταση έντονης απομόνωσης, με τον «ολικό πόνο» να κινδυνεύει να μείνει χωρίς φροντίδα.
Η παρηγορική/ανακουφιστική φροντίδα, έχει πολλά να προσφέρει *από τη στιγμή της διάγνωσης*. Καλούμε τους επαγγελματίες υγείας, τους ασθενείς και τις οικογένειές τους να έχουν πρόσβαση ή να παραπέμπουν σε βοήθεια που παρέχεται από τα Ιατρεία Πόνου.
Στην Ελλάδα, παρά τις προόδους στον τομέα της Ιατρικής, οι ασθενείς που διαγιγνώσκονται με προχωρημένο καρκίνο και άλλες ασθένειες που περιορίζουν τη διάρκεια της ζωής τους, συχνά υπομένουν τεράστιο σωματικό πόνο και συναισθηματική οδύνη χωρίς επαρκή ανακούφιση ή συμπονετική υποστήριξη. Η έλλειψη ολοκληρωμένων ψυχοκοινωνικών υπηρεσιών αφήνει τις οικογένειες απομονωμένες και συντετριμμένες, ανίκανες να αντιμετωπίσουν το συναισθηματικό βάρος της διάγνωσης , της φροντίδας των δικών τους ατόμων καθώς πορεύονται προς το θάνατο.
Αυτό το τραγικό περιστατικό αποτελεί παράδειγμα των καταστροφικών συνεπειών της παραμέλησης των ολιστικών αναγκών των ασθενών, οι οποίες περιλαμβάνουν όχι μόνο την ιατρική περίθαλψη, αλλά και τη συναισθηματική, ψυχολογική και πνευματική υποστήριξη. Η απουσία τέτοιων υπηρεσιών μπορεί να οδηγήσει σε αισθήματα απελπισίας, ματαιότητας και απόγνωσης, τα οποία, σε ακραίες περιπτώσεις, μπορεί να καταλήξουν σε τραγικά αποτελέσματα όπως αυτό που είδαμε.
Είναι επιτακτική ανάγκη η Πολιτεία στην Ελλάδα να επενδύσει στην ανάπτυξη υπηρεσιών παρηγορικής φροντίδας και δικτύων ψυχοκοινωνικής υποστήριξης που θα είναι *ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ Η ΤΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΕΣ ΤΟΥΣ*. Οι υπηρεσίες αυτές είναι απαραίτητες όχι μόνο για την ανακούφιση του πόνου, αλλά και για την καλλιέργεια συναισθηματικής ανθεκτικότητας στους ασθενείς και τις οικογένειές τους κατά τις πιο δύσκολες στιγμές. Η διασφάλιση της αξιοπρέπειας, της άνεσης και της φροντίδας με ανθρωπιά πρέπει να αποτελεί θεμελιώδη πτυχή του συστήματος υγείας μας.
Καλούμε τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης και τους σχετικούς φορείς να δώσουν προτεραιότητα στη δημιουργία και την επέκταση των υπηρεσιών ανακουφιστικής/παρηγορικής φροντίδας και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης σε όλη την Ελλάδα. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε να αποτρέψουμε μελλοντικές τραγωδίες, να τιμήσουμε την αξιοπρέπεια των ασθενών μας και να προωθήσουμε ένα πιο ανθρώπινο και συμπονετικό περιβάλλον υγειονομικής περίθαλψης.
Σας ευχαριστούμε για την προσοχή σας σε αυτό το επείγον θέμα.
Με εκτίμηση
Βασιλεία Νύκταρη
Γιώργος Φραντζέσκος
Δημήτρης Μανουκάκης
Γιάννης Χρονάκης
Στέλλα Αποστολάκη
Σταματία Ντόλκα
Γιώργος Χατζιπλής
Μαρία Ψαρομιχαλάκη
Κατερίνα Λάππα
Δέσποινα Λουτσέτη
Ελένη Αρκαλάκη
Μανώλης Μαθιουδάκης
Ειρήνη Χαινάκη
Σοφία Παπαντωνάκη
Δημήτρης Κυριαζής
