Της Νέλλης Ψαρρού | 20 Νοεμβρίου 2012. Ο Χρόνης Μίσσιος μας… άφησε νωρίς. Διότι άνθρωποι σαν κι αυτόν νωρίς είναι όποτε κι αν μας αφήσουν. Πριν δύο χρόνια, λοιπόν, στα 82 του, πέθανε ύστερα από μακρά μάχη με τον καρκίνο.
Ο Μίσσιος μπήκε μαζικά στις καρδιες όλων μας όταν άρχισε να γράφει. Ύστερα από παρότρυνση των δικών του δημοσίευσε τα βιβλία “Καλά εσύ σκοτώθηκες νωρίς” και “Χαμογέλα ρε, τι σου ζητάνε;”, βιβλία που εξιστορούν την πολιτική ιστορία του τόπου μας της περιόδου 1947-1980 μέσα από την αφήγηση ενός ανθρώπου που βίωσε διώξεις, εξορίες και φυλακίσεις από 17 χρονών. Έφηβος ήταν ακόμα ο Μίσσιος όταν φυλακίστηκε για πρώτη φορά το 1947, λόγω της οργάνωσής του στον Δημοκρατικό Στρατό Πόλεων, και καταδικάστηκε σε θάνατο. Τον θάνατο τον γλίτωσε, όμως τη ζωή του την πέρασε ως το 1974 σε εξορίες, φυλακές κλπ ως πολιτικός κρατούμενος. Αν και είχε αφήσει το σχολείο στην 2α δημοτικού και δούλευε ως μικροπωλητής με κασελάκι για την επιβίωση, εντούτοις έμαθε γράμματα στη φυλακή – με το πείσμα του ανθρώπου που του είχε ανατεθεί ρόλος καθοδηγητή από το Κόμμα και έσπευσε να μάθει γράμματα για να σταθεί επάξια στο ρόλο. Το κόμμα που υπηρέτησε τόσο πιστά, που έβλεπε στην πορεία τις αντιφάσεις του και το “κρέμασμα” του συλλογικου αγώνα ώστε, όταν τελικά μίλησε για όλα αυτά, απλώς συκοφαντήθηκε από αυτό ως ένας άνθρωπος που κουράστηκε και άφησε τον συλλογικό αγώνα… νωρίς!
Ο Μίσσιος διηγούνταν τις εμπειρίες του σε φίλους και γνωστούς, όταν μια μέρα του είπαν: “γιατί δεν γράφεις για όλα αυτά;”. Κι έτσι παροτρύνθηκε και, με τη βοήθεια της συζύγου του που επιμελήθηκε τα κείμενα, μετέφερε με τρόπο απλό, μεστό και περιγραφικό τις εμπειρίες του σε μας. Εμπειρίες γραμμένες με τόση ειλικρίνεια που κέρδισαν όλους μας και, κυρίως, μας μετέφεραν με τον πιο απτό τρόπο την ιστορία των διώξεων και των πολιτικών συμφωνιών που καθόρισαν τον τόπο από τον εμφύλιο και μετά.
Στην κηδεία…
Κι άλλα βιβλία έγραψε στη συνέχεια, όλα τους με λογοτεχνική αξία και μεγάλη προσφορά. Ο Χρόνης Μίσσιος έγινε αγαπητός σε όλους για την αθωότητα και την αγωνιστικότητά του. Ιδιαίτερα αγαπητός ήταν στους νέους, που έβλεπαν σε αυτόν την ανιδιοτελή συνεισφορά που δεν θέλησε να εξαργυρώσει ποτέ. Πλήθος κόσμου βρέθηκε στην κηδεία του, στις 21 Νοέμβρη του 2012 για να τιμήσει τον αγωνιστή, να χαιρετήσει τον ωραίο άνθρωπο. Η κηδεία έγινε έξω από το Καπανδρίτι, εκεί που είχε αποφασίσει να περάσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Αν και είχε αποσυρθεί από την ενεργό δράση και πολιτική, συνέχιζε να γράφει, έγραφε μέχρι το τέλος, και αυτό ήταν πολιτική δράση στο βαθμό που τα γραπτά του μένουν ως ντοκουμέντα της ιστορικής μνήμης μας. Από την άλλη, βαθύτατα ενάντιος σε κάθε εξουσία, παρότρυνε όλους μας να αναζητήσουμε τη ζωή σε αρμονία με τη φύση, να δούμε τη νέα επανάσταση μέσα από μια νέα οικολογική προοπτική, προοπτική συμβίωσης με τη φύση. “Να ξαναεποικίσουμε την ύπαιθρο”, έλεγε συχνά, προφητεύοντας ή απλώς κατανοώντας ότι η σημερινή λεηλασία ξεκινά από την ύπαιθρο επειδή, μεταξύ άλλων, είναι εγκαταλελειμμένη. Και είναι αλήθεια: η επίθεση των τελευταίων χρόνων στη γη και στο νερό, στις πλούσιες εκτάσεις και πόρους που εγκαταλλείψαμε μέσω της αστικοποίησης, είναι το πρωταρχικό γνώρισμα της επίθεσης που γίνεται στην Ελλάδα υπό το πρόσχημα της “κρίσης”. Η σκέψη του είχε πλέον, με τα χρόνια και τις εμπειρίες, διαμορφωθεί σε σκέψη συνεπούς αντιεξουσιαστή, ενός ανθρώπου που απέρριπτε την ύπαρξη και αναγκαιότητα κάθε εξουσίας. Και χαιρόταν όταν του λέγαμε ότι αφήνουμε την Αθήνα σε ομάδες, ότι δημιουργούμε δομές αλληλουποστήριξης, “οικοκοινότητες” όπως θέλουμε να τις ονομάζουμε, στη φύση. Εκεί που η λεηλασία στοχεύει. Εκεί όπου μπορούμε να αναπτύξουμε τον εαυτό μας αρμονικά.
Στην κηδεία του, στις 21 Νοεμβρίου έξω από το Καπανδρίτι, πλήθος κόσμου είχαμε μαζευτεί για τον τελευταίο αποχαιρετισμό. Έβρεχε – τι ταιριαστός καιρός για μια τέτοια συγκυρία. Μια πομπή από ομπρέλες κατέβενε σιωπηλά το δρόμο πίσω από το φέρετρο σχηματίζοντας μια πρωτόγνωρη εικόνα. Ήταν δύσκολο να κλάψει κανείς, ήταν τόση η συγκίνηση. Μα και ο παπάς ήταν δύσκολο να κάνει τη δουλειά του. Όταν πήγε να πει τις τελευταίες ψαλμωδίες, πριν κατεβάσουν τον νεκρό στο χώμα, διεκόπη από τους συντρόφους του νεκρού: 5-6 ηλικιωμένοι συναγωνιστές άρχισαν να τραγουδάνε το αντάρτικο τραγούδι “Επέσατε θύματα”.
Στη συνέχεια, ο ιερέας διεκόπη από τους νεότερους, που φωνάξαμε το τόσο ταιριαστό για την περίσταση σύνθημα, “Το πάθος για τη λευτεριά, είναι δυνατότερο απ’ όλα τα κελιά”. Τελικώς, η κηδεία ολοκληρώθηκε, και όλοι μαζεύτηκαν στο καθιερωμένο τραπέζι. Ένα τραπέζι γεμάτο με ιστορίες κάθε είδους, από ανθρώπους που είχαν την τιμή να συμπορευτούν με τον εξαιρετικό αυτόν άνθρωπο, από αφηγήσεις αδημοσίευτες, που ίσως ποτέ δεν θα δημοσιευτούν. Μέσα από αυτές τις ιστορίες βρήκαμε κι εμείς μια απάντηση στην απορία μας, στον εκνευρισμό μας από την παρουσία 1-2 κυβερνητικών παραγόντων στην κηδεία που έμεναν στην περιοχή. Κάποτε, περίπου το 1976, ο Μίσσιος συναντήθηκε με έναν από τους βασανιστές του τυχαία, εκεί που δούλευε. Ο άνθρωπος αυτός ήταν ένα χάλι, με πολλά προσωπικά προβλήματα, που δεν δίστασε να τα αφηγηθεί στον Μίσσιο, ολοκληρώνοντας με το ότι ο γιος του ήταν άνεργος. Ο Μίσσιος φρόντισε και βρήκε δουλειά αυτός ο νέος, ο γιος του βασανιστή του, κοντά του. Ίσως αυτό μας θυμίζει πιο έντονα απ’ όλα αυτό που έλεγε ο ίδιος, ότι “ο μεγαλύτερος αγώνας που δίνω είναι να παραμείνω άνθρωπος”: “Κι αν δεν άλλαξα το σύστημα, αυτό μόνο κοιτάω, να μην με αλλάξει αυτό”.
Να παραμείνουμε άνθρωποι, είναι το μήνυμα που μας έδωσε ο μεγάλος αυτός αγωνιστής, που δεν σταμάτησε να αγωνίζεται ποτέ και συνέχισε μέσα από τα βιβλία του να δίνει μαθήματα και γνώση. Και με αυτό το μήνυμα καλούμαστε να συνεχίσουμε το δρόμο μας όσοι εμπνευστήκαμε από αυτόν – και όλους τους ανθρώπους που αγωνίστηκαν με ήθος, αγάπη και πείσμα για την Ελευθερία και την Α-λήθεια.
[youtube url=”https://www.youtube.com/watch?v=v0qIVA-jOEw”]