Λίγο πριν μπουν οι Γερμανοί στην Αθήνα, η Κρήτη μπήκε στο στόχαστρο και στις άμεσες προτεραιότητες των ναζιστικών στρατευμάτων, εξαιτίας της εξαιρετικής στρατηγικής θέσης της στην Ανατολική Μεσόγειο, μπροστά στην επικείμενη εισβολή στην Σοβιετική Ενωση και σε άμεση σχέση με την προώθηση των θέσεων του Αξονα, στην Εγγύς Ανατολή, την κατάληψη της διώρυγας του Σουέζ και τις επιχειρήσεις στη Β. Αφρική.
Στις 21 Απρίλη 1941, σε ειδική στρατιωτική σύσκεψη, που συγκάλεσε ο Χίτλερ στο Βερολίνο, συζητήθηκε και αποφασίστηκε η κατάληψη της Κρήτης. Από τις 23 Απρίλη, η γερμανική αεροπορία ξεκινά το καθημερινό, σχεδόν, σφυροκόπημα της μεγαλονήσου. Στις 25 Απρίλη ο Χίτλερ ενέκρινε την «Επιχείρηση ΕΡΜΗΣ», την αεραποβατική κατάληψη της Κρήτης, του τελευταίου ελεύθερου ελληνικού εδάφους. Στις 16 Μάη, είχε ολοκληρωθεί η μεταφορά στην Αθήνα, των αλεξιπτωτιστών και όλων των άλλων στρατιωτικών μονάδων, που προορίζονταν για την κατάληψη της μεγαλονήσου.
Η γενική διεύθυνση των επιχειρήσεων ανατέθηκε στον αρχηγό των Αεροπορικών Δυνάμεων της Γερμανίας και η άμεση εκτέλεση, στον αρχηγό του 4ου Αεροπορικού Στόλου, στρατηγό Αλεξάντερ Λερ.
Το γερμανικό σχέδιο «Ερμής» μπήκε σε εφαρμογή το πρωί της 20 Μάη 1941. Για την επιχείρηση διατέθηκαν: Η VΙΙ Αεροπορική Μεραρχία του 11ου Αεροπορικού Σώματος, με διοικητή το στρατηγό Στούντεντ. Η VΙΙΙ Ορεινή Μεραρχία (ενισχυμένη) και το 6ο Σύνταγμα άλλης ορεινής Μεραρχίας, ως εφεδρεία. Σύνολο δυνάμεων 25.000 άνδρες. Τα βασικά σημεία του σχεδίου κατάληψης της Κρήτης ήταν:
- Κατάληψη βασικών θέσεων στη βόρεια ακτή της Κρήτης. Την πρώτη μέρα θα καταλάμβαναν τα αεροδρόμια και τα λιμάνια των Χανίων, Ρεθύμνου και Ηρακλείου. Τη δεύτερη μέρα, θα καταλάμβαναν τη νευραλγική θέση της Σούδας, ενώ μονάδες της 5ης Ορεινής Μεραρχίας, που θα μεταφέρονταν με πλωτά μέσα, θα αποβιβάζονταν στην περιοχή Μάλεμε και σε άλλες «επίκαιρες» ακτές. Την Τρίτη μέρα θα είχα ολοκληρωθεί η κατάληψη της Κρήτης.
- Μαζική χρησιμοποίηση των αλεξιπτωτιστών και των αεραγημάτων. Ο κύριος όγκος του στρατού ήταν οι αλεξιπτωτιστές, το καμάρι του Γ΄ Ράιχ και του ίδιου του Γκέρινγκ, που θα εφορμούσαν στο νησί από αεροπλάνα. Ενίσχυση των επιχειρήσεων με αποβάσεις κι από τη θάλασσα και υποστήριξη με πλατιά αεροπορική δράση.
Για την επίθεση οι Γερμανοί διέθεσαν 610 βομβαρδιστικά αεροπλάνα και στούκας. Τα στρατεύματα μεταφέρθηκαν με 502 μεταγωγικά αεροπλάνα «Γιούγκερς 52» και 100 ανεμοπλάνα. Ακόμα χρησιμοποιήθηκαν 70 σκάφη για τη μεταφορά των αποβατικών δυνάμεων.
Οι συμμαχικές δυνάμεις που είχαν συγκεντρωθεί στην Κρήτη, τις παραμονές της γερμανικής επίθεσης, ανέρχονταν σε περίπου 42.000 άνδρες (30 χιλιάδες Αγγλοι, Νεοζηλανδοί και Αυστραλοί και 12 χιλιάδες Ελληνες).
Τα ελληνικά τμήματα είχαν σοβαρές ελλείψεις σε οπλισμό, δεν ήταν εκπαιδευμένα και δεν διέθεταν πολεμική πείρα. Αποτελούνταν από αγύμναστους νεοσυλλέκτους, τραυματίες του αλβανικού μετώπου και μαθητές στρατιωτικών σχολών (Ευελπίδων, Ικάρων, Χωροφυλακής).
Σύσσωμος όμως ο λαός της Κρήτης κινητοποιήθηκε και άρχισε να προετοιμάζεται για την υπεράσπιση του νησιού. Ανάμεσά τους οι παράνομες οργανωμένες δυνάμεις του ΚΚΕ και οι δραπέτες κομμουνιστές από τα νησιά που τους είχε εξορίσει η δικτατορία του Μεταξά. Στις 16 Μάη δημοσιεύεται άρθρο του Μιλτιάδη Πορφυρογένη, στελέχους του ΚΚΕ και βουλευτή του πριν από τη δικτατορία του Μεταξά, στις εφημερίδες «Εσπερινός Ταχυδρόμος» των Χανιών και «Κρητικά Νέα» του Ηρακλείου, με τίτλο «ΕΝΩΜΕΝΟΙ ΠΡΟΣ ΤΗ ΝΙΚΗ», το οποίο καλεί τους κομμουνιστές και κάθε Ελληνα πατριώτη, να υπερασπιστεί την Κρήτη και να αγωνιστεί για τη νίκη και το «τσάκισμα του Χιτλερισμού».
Η Κρήτη ήταν αφοπλισμένη από το φασιστικό καθεστώς του Μεταξά μετά την ένοπλη εξέγερση ενάντιά του το 1938, κατάσταση που διατήρησε και η κυβέρνηση Τσουδερού . Ο εξοπλισμένος λαός, μετά μάλιστα από μια τέτοια απόπειρα, γίνεται δυο φορές επικίνδυνος για το κατεστημένο κι ας ήταν ήδη οι χιτλεροφασίστες κατακτητές στην Ελλάδα.
Όταν άρχισε ο πόλεμος, οι Κρητικοί ζήτησαν από την κυβέρνηση να τους επιτραπεί να συγκροτήσουν ομάδες πολιτοφυλακής. Στην αρχή, κάτω από τη λαϊκή πίεση, η κυβέρνηση δέχτηκε να συγκροτηθούν τέτοιες ομάδες. Αμέσως όμως, μόλις η συγκρότηση των ομάδων ξεκίνησε, με διαταγή του Κ. Μανιαδάκη, υπουργού Εσωτερικών και υφυπουργού Δημόσιας Ασφαλείας, απαγορεύτηκε η όποια δημιουργία ένοπλων ομάδων από το λαό του νησιού και ζητήθηκε μάλιστα να επιστραφούν τα ελάχιστα όπλα, ιματισμός, και άλλα υλικά που είχαν διατεθεί μέχρι εκείνη τη στιγμή.
Το ίδιο και οι Αγγλοι, που από τη μεριά τους, είχαν υποσχεθεί την αποστολή στο νησί 10.000 τουφεκιών, τελικά έφτασαν μόνο 3.500! Η Κρήτη, λίγες μέρες πριν από την επίθεση, εξακολουθούσε να είναι αφοπλισμένη και ξαρμάτωτη…
Η γερμανική επίθεση άρχισε στις 6 το πρωί της 20 Μάη 1941, με σφοδρότατο αεροπορικό βομβαρδισμό και τη ρίψη αλεξιπτωτιστών στην περιοχή Χανίων, με αντικειμενικό σκοπό την κατάληψη πρώτα απ’ όλα του αεροδρομίου Μάλεμε, για την προσγείωση μεταγωγικών αεροπλάνων με δυνάμεις πεζικού και βαριά όπλα. Το απόγευμα της ίδιας μέρας το Ρέθυμνο και το Ηράκλειο δέχτηκαν ισχυρή επίθεση.
Η πρώτη απόπειρα των Γερμανών για την κατάληψη του Μάλεμε απέτυχε εξαιτίας της σφοδρής αντίστασης που συνάντησαν και από το λαό της Κρήτης. Ανδρες, γυναίκες και παιδιά, με όποια μέσα διέθεταν, αντιμετώπισαν τους εισβολείς.
Την επόμενη μέρα 21 Μάη, το απόγευμα, παρά το ότι οι αλεξιπτωτιστές των Γερμανών είχαν τρομακτικές απώλειες, καταφέρνουν και καταλαμβάνουν το αεροδρόμιο του Μάλεμε και έτσι τα πρώτα μεταγωγικά προσγειώνονται στο νησί. Στις 22 Μάη οι μάχες γύρω από το Μάλεμε συνεχίζονται με σφοδρότητα.
Την νύχτα της 22 προς την 23 Μάη , ο βασιλιάς Γεώργιος και ο πρωθυπουργός Εμμ. Τσουδερός, με βρετανικό αντιτορπιλικό, αναχωρούν από την Αγία Ρουμέλη για την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου…
Στις 25 Μάη οι Γερμανοί καταλαμβάνουν την Κάνδανο και την επομένη τον Γαλατά. Τα Χανιά, το Ρέθυμνο και το Ηράκλειο αμύνονται σθεναρά.
Στις 27 Μάη 1941 και ενώ η κατάληψη της Κρήτης δεν είχε κριθεί, η κυβέρνηση της Αγγλίας μέσω του στρατηγείου της Μέσης Ανατολής δίνει διαταγή για εκκένωση του νησιού. Ο ίδιος ο Γερμανός στρατηγός Στούντεντ αναφέρει: «Η αιφνίδια κατάρρευσις της αμύνης της νήσου την 27ην Μαΐου, μας κατέπληξε, διότι επεριμέναμεν μακρόν αγώνα».
Στον Ριζοσπάστη της 22.5.2011 καταγράφεται η μαρτυρία του κομμουνιστή Μήτσου Βλησίδη, που έζησε τα γεγονότα:
«Οταν έγινε γνωστό ότι το Λονδίνο αποφάσισε να εγκαταλειφθεί η Κρήτη και άρχισε να συνειδητοποιείται το γεγονός της ήττας, ο κρητικός λαός και όσοι άλλοι (Αυστραλοί, Νεοζηλανδοί μαχητές) πολέμησαν, αισθάνθηκαν προδομένοι. Θυμούμαι τη σκηνή στο καφενείο του χωριού μου στις 2:00 το μεσημέρι της 27ης Μάη που συγκεντρωμένοι πολλοί χωριανοί κάτω από το απαίσιο μουγκρητό των “Στούκας” ακούσαμε από το ραδιόφωνο την είδηση ότι δόθηκε εντολή να εκκενωθεί η Κρήτη. Ολοι φώναξαν: Προδοσία! Και ξέσπασαν σε βρισιές εναντίον των Αγγλων. Μου ‘ρχονται στο νου οι άγριες σκηνές που ζήσαμε στις σπηλιές στους κομητάδες στις 28 και 29 του Μάη, όταν μέσα απ’ το φαράγγι της Νίμπρου κατέβαιναν τις βραδινές ώρες μπαρουτοκαπνισμένοι, με την αγριάδα της μάχης στα πρόσωπα και τις κινήσεις τους, πεινασμένοι και διψασμένοι οι Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί μαχητές, με την ελπίδα να επιβιβαστούν σε κάποιο πλοίο για την Αίγυπτο και να γλιτώσουν την αιχμαλωσία. Ολοι τους βρίζουν με τις χειρότερες βρισιές τον Τσόρτσιλ, την Αγγλία. Γρονθοκοπούσαν, κλοτσούσαν και κατακεφάλιαζαν με τον υποκόπανο κάθε Βρετανό στρατιώτη που συναντούσαν. Ολοι τους είχαν πολεμήσει με την πιο μεγάλη παλικαριά και αυταπάρνηση. Και διδάχτηκαν από τα γεγονότα ότι έχασαν τη μάχη από ανικανότητα της ηγεσίας τους. Υποψιάζονταν ότι προδόθηκαν. Αυτές τις ώρες και μέσα από την εμπειρία της μάχης, η γνωστή αγγλοφιλία των Κρητικών “πάτωσε” στη συνείδησή τους. Ολοι είχαν γίνει πολιτικά σοφότεροι».
Στις 28 Μάη αρχίζει η αποχώρηση των συμμαχικών δυνάμεων. Ιταλικά στρατεύματα από τα Δωδεκάνησα, αποβιβάζονται στην Σητεία και καταλαμβάνουν το νομό Λασιθίου. Στις 30 Μάη πέφτουν το Ηράκλειο και το Ρέθυμνο.
Η Μάχη της Κρήτης, παρά τον ηρωισμό των Κρητών, έληξε στις 31 Μάη 1941, με την κατάληψη της μεγαλονήσου από τους χιτλερικούς και την αποχώρηση των τελευταίων αγγλικών τμημάτων, που έφυγαν για την Αίγυπτο.
Οι Άγγλοι άφησαν στην Κρήτη 2.500 νεκρούς και 12.500 αιχμαλώτους. Η ελληνική πλευρά είχε 400 στρατιώτες και 54 αξιωματικούς νεκρούς . Ακόμα βυθίστηκαν 2 καταδρομικά και 6 αντιτορπιλικά και χάθηκαν πάνω από 2.000 αξιωματικοί και ναύτες.
Οι απώλειες των Γερμανών έφτασαν τις πρώτες μέρες των μαχών, σε 3.986 νεκρούς και 2.594 τραυματίες. Οι συγκρούσεις είχαν τόση σφοδρότητα, που από τους 2.000 αλεξιπτωτιστές που ρίχτηκαν την πρώτη μέρα, σκοτώθηκαν 1.450.
Και οι απόψεις, τα συμπεράσματα για την Μάχη της Κρήτης…
Μετά τη Μάχη της Κρήτης, Γερμανοί αλεξιπτωτιστές δεν θα ξαναπάρουν μέρος σε στρατιωτικές επιχειρήσεις, μέχρι το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, παρά μόνο τον Νοέμβρη του 1943, σε μικρότερη κλίμακα, στην επιχείρηση κατάληψης της Λέρου.
Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της Μάχης της Κρήτης δεν είναι τόσο η δράση των οργανωμένων στρατιωτικών μονάδων και τμημάτων, που υπήρξε αξιόλογη, αλλά ο μαζικός ηρωισμός του λαού της Κρήτης. Ανδρες, γυναίκες, γέροι, παιδιά, πολέμησαν τα τμήματα των αλεξιπτωτιστών, τους «ομπρελάδες», όπως τους έλεγαν, ακόμη και με μαχαίρια, τσεκούρια, αξίνες και πέτρες.
Ο κρητικός λαός πλήρωσε ακριβά την ηρωική αντίστασή του. Οι Γερμανοί κατακτητές ρίχτηκαν με εκδικητική μανία κατά του αδούλωτου λαού της Κρήτης. Οι Κρητικοί – άνδρες, γυναίκες ακόμα και παιδιά – πιάνονταν και τουφεκίζονταν χωρίς καμιά διαδικασία, με την κατηγορία, ότι είχαν πολεμήσει κατά των Γερμανών. Υπολογίζεται ότι ως τον Αύγουστο του 1941 οι χιτλερικοί εκτέλεσαν πάνω από 2.000 Κρητικούς. Χωριά και κωμοπόλεις, ξεθεμελιώθηκαν, γιατί οι κάτοικοι είχαν αντισταθεί στους επιδρομείς.
Στις 2 Ιούνη οι ναζί εκτελούν τους πρώτους αμάχους στην Ευρώπη:
Στην ΚΑΝΔΑΝΟ εκτελέστηκαν 300 κάτοικοι της κωμόπολης και η ίδια ξεθεμελιώθηκε και στα ερείπιά της, οι χιτλερικοί έβαλαν την υπογραφή της ντροπής τους: «ΕΔΩ ΚΑΠΟΤΕ ΥΠΗΡΧΕ Η ΚΑΝΔΑΝΟΣ», και απαγόρευσαν «επί ποινή θανάτου» κάθε προσπάθεια να ξαναχτιστεί.
Στο Κοντομαρί εκτέλεσαν όλο τον αντρικό πληθυσμό που βρήκαν (25 άτομα), στο Αλκιανό εκτελούν 42 και άλλους 81 από τα χωριά Περιβόλια, Λουτρά, Παγκαλοχώρι, Παλιχώρα. Στο Αδελε Ρεθύμνου 18 αμάχους.
Η ένοπλη λαϊκή αντίσταση κατά των επιδρομέων και τα άμεσα θηριώδη αντίποινα των Γερμανών που ακολούθησαν, αποτέλεσαν τη βάση για οργανωμένη και σχεδιασμένη μαχητική Αντίσταση που ακολούθησε.
«Και ενώ οι Νεοζηλανδοί και οι Αυστραλοί πετούσαν όλα τους τα όπλα και τα εφόδια για να πάνε στα Σφακιά που τους περιμέναν τα καράβια να φύγουνε, αφηγείται ο Λευτέρης Ηλιάκης, ακούσαμε την προσταγή των παλιότερων, μαζέψτε τα γιατί θα χρειαστούνε. Αυτά σε τρεις ημέρες εχαθήκανε. Κρυφτήκανε…. Η ουσία είναι ότι εμείς εμαζέψαμε πολλά όπλα… και μετά όταν άρχισε το αντάρτικο περνούσαμε από κει και τα δίναμε και μετά εβγήκαμε και μεις βέβαια»
Η κατάληψη της Κρήτης ήταν αναμφίβολα ένα εντυπωσιακό στρατιωτικό επίτευγμα των Γερμανών, αλλά δεν είχε στρατηγικό αντίκρισμα αντίστοιχο των απωλειών τους, επιτρέποντας έτσι το συμπέρασμα ότι χάθηκαν τόσο πολλοί για να κερδηθούν τόσο λίγα. Κατά τον Τσόρτσιλ, ο Χέρμαν Γκέρινγκ, αρχηγός της Luftwaffe, «ήταν ηλίθιος», καθώς για μια «πύρρειο νίκη» θυσίασε «αναντικατάστατες δυνάμεις», με τις οποίες θα μπορούσε να είχε καταλάβει «την Κύπρο, το Ιράκ, τη Συρία, ίσως ακόμη και την Περσία». Ο ίδιος ο Στουντέντ δήλωσε μετά τον πόλεμο ότι η Κρήτη έγινε «ο τάφος» των Γερμανών αλεξιπτωτιστών.
Επιπλέον, η στρατηγική σημασία της Κρήτης, παρότι σημαντική, ήταν μάλλον υπερεκτιμημένη. Οι Γερμανοί σωστά θεώρησαν πως η κατοχή της θα απομάκρυνε τον κίνδυνο βρετανικών βομβαρδισμών των ρουμανικών πετρελαιοπηγών, θα παρεμπόδιζε το βρετανικό ναυτικό στην ανατολική Μεσόγειο και θα προστάτευε την «Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα». Η Luftwaffe όμως θα μπορούσε να ελέγξει αποτελεσματικά το Αιγαίο και από τις βάσεις της στην Ελλάδα, ενώ η κατάληψη της Μάλτας αντί της Κρήτης θα προσέφερε περισσότερα οφέλη. Από άποψη τακτικής, μια τόσο εκτεταμένη εναέρια απόβαση ήταν υπερβολικά φιλόδοξο εγχείρημα και οφειλόταν εν μέρει στη νευρωτική ανάγκη της Luftwaffe να εξιλεωθεί από την αποτυχία της Μάχης της Αγγλίας με μια συντριπτική νίκη.
Για τους Βρετανούς, εκτός από τις βαρύτατες ναυτικές απώλειες, οι στρατηγικές επιπτώσεις της ήττας ήταν σχετικά περιορισμένες, επιτρέποντας στον Τσόρτσιλ να δηλώσει τον Ιούνιο, αν και όχι χωρίς υπερβολή, ότι η κατάσταση στη Μεσόγειο είχε βελτιωθεί για τη Βρετανία σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Ηταν επίσης σημαντικό ότι η «Ultra» είχε προστατευτεί.
Ο Τσόρτσιλ είχε αρχικά εξετάσει το ενδεχόμενο να στείλει στον Φρέιμπεργκ το πλήρες σχέδιο της επίθεσης, αλλά σύντομα άλλαξε γνώμη. Με δεδομένη τη σημασία της «Ultra», λίγοι θα διαφωνούσαν με την απόφασή του. Κανείς όμως δεν επρόκειτο να διαφωνήσει με την άποψη του Χίτλερ, ο οποίος τον Ιούλιο τόνισε στον Στουντέντ: «Γνωρίζετε βέβαια, στρατηγέ, ότι δεν θα επιχειρήσουμε ποτέ άλλη μία αερομεταφερόμενη επιχείρηση. Η Κρήτη απέδειξε ότι η εποχή των αλεξιπτωτιστών τελείωσε».
Και το συμπέρασμα του ίδιου του Τσόρτσιλ για την Μάχη της Κρήτης , λέει :
« Οι Νεοζηλανδοί, οι Αυστραλοί, οι Ουαλοί και οι Αγγλοι, μαζί με τους αφάνταστα ηρωϊκούς και πεισματάριδες Κρητικούς, που επολέμησαν στον αποκαρδιωτικόν μάταιο αυτόν αγώνα, μπορούν, δίκαια νομίζω, να αισθάνονται ότι έπαιξαν αποτελεσματικό ρόλο, σε μια μάχη, που μας ανακούφισε σοβαρά.
Η απώλεια των πιο καλών Γερμανών πολεμιστών απομάκρυνε το τρομερό όπλο των αλεξιπτωτιστών από κάθε περαιτέρω συμμετοχή στα γεγονότα που διεδραματίσθησαν στη Μέση Ανατολή. Ο Γκαίριγκ κέρδισε μόνο μια ΠΥΡΡΕΙΑ ΝΙΚΗ στη Κρήτη. Η αντίσταση στην Κρήτη προκάλεσε την καταστροφή επίλεκτων γερμανικών δυνάμεων, που θα μπορούσαν να παίξουν κεφαλαιώδη ρόλο στα μεταγενέστερα γεγονότα της Μέσης Ανατολής… Στην Κρήτη ο Goering με τις δυνάμεις που σπατάλησε εκεί θα μπορούσε εύκολα να κατακτήσει την Κύπρο, τη Συρία, το Ιράκ και ίσως ακόμη και την Περσία… Διέπραξε την ανοησία να αφήσει να του ξεφύγουν αυτές οι μεγάλες ευκαιρίες, με το να θυσιάσει τις αναντικατάστατες αυτές δυνάμεις σε έναν θανάσιμο αγώνα που διεξαγόταν συχνά σώμα με σώμα…«
Ο Πτέραρχος Φον Στούντεντ θα πει:
«Δι εμέ ως διοικητής των Γερμανικών μονάδων αλεξιπτωτιστών που κατέλαβαν την Κρήτη, το όνομα της νήσου αυτής συνδέεται με πικρές αναμνήσεις. Ομολογώ ότι επλανήθηκα στους υπολογισμούς μου όταν συνεβούλευσα αυτήν την επίθεση. Αποτέλεσμα ήταν όχι μόνο να χάσω πολύτιμους αλεξιπτωτιστές, τους οποίους θεωρούσα παιδιά μου, αλλά και να εκλείψουν πλέον οι σχηματισμοί αλεξιπτωτιστών, τους οποίους είχα δημιουργήσει ο ίδιος».
Ο στρατηγός Φράιμπεργκ θα δηλώσει:
«…Ολίγα έθνη έχουν τα ευγενικά προτερήματα των Κρητικών…».
Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ (Ποίημα)
Μέρα Μαγιού εδιάλεξε Ο Χίτλερ να χτυπήσει
Και των Γενναίων το νησί σκληρά να βομβαρδίσει
Μαύρισ’ ο ξάστρος ουρανός επίθεση εκάνα(ν)
Γερμανικά σκουρόχρωμα άμετρα αεροπλάναΜε λύσσα επάνω πέφτουνε του Χίτλερ οι διαλεγμένοι
Λεηλατούν, δολοφονούν, χάνονται αντρωμένοι.
Η άμυνα γερά κρατεί σώμα με σώμα η μάχη
Ορμούν με μαυρομάνικα με δόντια άμα λάχειΤσουγκράνες, τσάπες τα όπλα τους, αμύνονται με θάρρος
αντιπαλεύουν τον εχθρό κι όποιονε πάρει ο χάρος
Βιάνος, Μάλεμε, Κάνδανος, κι ύστερα τα Ανώγεια
Στο αίμα πώς πνιγήκανε, δεν περιγράφουν λόγια.Με σθένος σαν τον Διγενή στα μαρμαρένια αλώνια
μες την γλυκιά την Άνοιξη, στα ανθισμένα κλώνια
Εννιά σκληρά μερόνυχτα γεμάτα αγωνία
Αντίσταση προβάλουνε στην εχθρική μανίαΜα οι Κρήτες δεν δαμάζονται, τραβούν στον Ψηλορείτη
Πάνω στα όρη τα Λευκά στη αψηλή την Δίκτη
Ηρωικά αντιστέκονται για μια τετραετία
και λευτερώνουν τα Χανιά, το Κάστρο, τη Σητεία,το Ρέθυμνο και τον λαό τον κακοτυχισμένο
που, κάθε πόρτα είχε σταυρό και μαυροφορεμένο.
Λεβεντογέννα απέδειξες πως είσαι μάνα Κρήτη
Και λεοντόκαρδα παιδιά, γεμίζεις τον πλανήτη.
ΠΗΓΕΣ:
Εφημεριδα Καθημερινη , άρθρο του Δημήτρη Λυβανίου
Κρήτη, Antony Beevor
Εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ
Cretalive.gr
Wikipedia.gr