Γράφει ο Κανάκης Γερωνυμάκης
Όταν εκοιμήθηκε η Παναγία δεν ήτανε κοντά ο Απόστολος Θωμάς και άμα εγύρισε εζήτησε να σηκώσουνε την πλάκα για να την προσκυνήσει. Η Παναγία όμως είχε αναληφθεί στους ουρανούς και στον τάφο βρέθηκε μόνο η Αγία Ζώνη της. Την πήρε τη Ζώνη ο Θωμάς και αργότερα εφυλάγετο στην επισκοπή Ζήλζς της Κων/όλεως. «Μετακομίσθει η Ζώνη της Υπεραγίας Δεσποίνης ημών Θεοτόκου επί Κων/νου Ρωμανού του Πορφυρογέννητου και απετέθει εις την Αγία Σουρώ των χαλκοπρατειών την 31η Αυγούστου». Σήμερον η Τιμία Ζώνη ευρίσκεται εις τη μονή του Βατοπεδίου του Αγίου Όρους. Μετά από τον Τίμιο Σταυρό, η Αγία Ζώνη είναι το πολυτιμότερο κειμήλιο της Χριστιανοσύνης.
Στον Βουβά σε ένα σπήλιο, στη βάση ενός γκρεμού (όπως έλεγε ο Νικόλαος Χατζιδάκης που πέθανε υπέργηρος πριν 40 χρόνια) ήτανε ένα εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου. Κατά τον 18ο αιώνα έχτισε ο Μπαρδομανώλης εκεί και ένα εκκλησάκι της Αγ. Ζώνης και διακρούντος του 18ου αιώνος χαλάσανε τα δύο εκκλησάκια και χτίσανε τον ιερό ναό που είναι διμάρτυρος, της Αγίας Ζώνης και του Αγίου Γεωργίου.
Κατά την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα ο οπλαρχηγός Γεώργιος Πέρρος (που σκοτώθηκε το 1912 στη μάχη για την απελευθέρωση της Χίου) που ήτανε επιτυχημένος έμπορος, διέθεσε αρκετά χρήματα για τον εξωραϊσμό της εκκλησίας μας. Ήτανε η πρώτη φορά που εχρησιμοποιήθηκε τσιμέντο στο χωριό μας, όταν φτιάχνανε τα σκαλιά και τα κολωνάκια.
Η εικόνα της Αγ. Ζώνης εθεωρείτο θαυματουργή και οι πιστοί παραχωρούσαν αξιόλογες περιουσίες, αφού πιστεύανε ότι και ο Άγιος ανάλογα με το «λάδωμα» θα ενδιαφερθεί για την ανάγκη τους. Λέγανε ότι τότε που της κλέψανε μερικά πρόβατα, είδανε οι κλέφτες την ώρα που έβραζε το κρέας να κυκλοφορούνε σκουλήκια αμέριμνα στο βραστό νερό και ειδόντες το θαύμα, εγυρίσανε τα πρόβατα όσα ζούσανε, και πληρώσανε όσα είχανε σφαγμένα.
Τότε που ένας κλέφτης έκλεψε ένα πρόβατο της Αγ. Ζώνης όταν θέλησε να το σφάξει έσπασε η λεπίδα του μαχαιριού του. μα και ότι όταν κάποιος επήρε τα χρυσαφικά της εκκλησίας και τα είχε κρυμένα στη ζώνη του, εκοκάλωσε σαν άγαλμα στη μέση της εκκλησίας και απελευθερώθηκε μόνο όταν τον βρήκανε εκεί και πήρανε από πάνω του τα χρυσαφικά. Έχοντας υπόψιν τα παραπάνω, την πλουτίσανε την εκκλησία μας, με τα τάματα μα και πολλοί κτηνοτρόφοι παραχωρούσανε ένα ποσοστό από το κοπάδι τους στην Αγία Ζώνη για να απωθούνται οι κλέφτες να μην το πειράζουνε. Την θέλανε και «συζεύτρα» την εκκλησία μας στα πρόβατα και στις μέλισσες για τον ίδιο ως λόγο. Έτσι προπολεμικά είχε 350 πρόβατα, 300 μέλισσες, 400 ρίζες ελιές και αμπέλια και χωράφια στο Ασφένδου, στο Ασκύφου και στον Εμπρόσνερο.
Οικονομικά ήταν αποκούμπι τη νοικοκύρισσα Αγία Ζώνη για το χωριό μας. Κάποιες οικογένειες ζούσανε από την συζεψιά τους σε πρόβατα και μέλισσες. Εδουλεύανε στις ελιές της οι μαζώχτρες και οι σκαύτες που τις καλλιεργούσανε, όπως και στην καλλιέργεια των αμπελιών. Είχε κελιά για να αποθηκεύονται τα εισοδήματά της, μα και για τις ανάγκες του χωριού. Πριν να χτιστούνε τα σχολεία από το κληροδότημα Ξενουδάκη εχρησιμοποιείτο για σχολείο το κελί της Αγ. Ζώνης και κατά την Κρητική Πολιτεία, οι δήμαρχοι των Σφακίων είχανε και δικαστική εξουσία και όταν ο Σταύρος Πολέντας ήτανε δήμαρχος στον Ανατολικό Δήμο των Σφακίων κατέβαινε και έκανε τις δικάσιμους στο κελί της Αγ. Ζώνης για να μην κουβαλά τον κόσμο στο Ασκύφου στην έδρα του. Όταν είχε το χωριό αποτυχία στην ελαιοπαραγωγή, τότε ο κόσμος δυσκολευότανε να αγοράσει λάδι, εδάνειζε όλο το λάδι που είχε στις αποθήκες της η εκκλησία στους χωριανούς μέχρι να βγει το καινούργιο.
Κάθε χρόνο την 2 Ιουλίου κάνομε πανηγυράκι σε ανάμνηση στο επανωφόρι της Παναγίας και το λέμε «πανηγύρι της Μικρής Αγίας Ζώνης», όμως την 31 του Αυγούστου γίνεται σημαντικό και ξεχωριστό πανηγύρι σε ανάμνηση της μεταφοράς της Αγίας Ζώνης στην Αγία Σούρα των Χαλκοπρατειών. Η εκκλησία είχε καζάνια για να βράζουνε τα κρέατα. Είχε πιατικά, ποτήρια και πηρονοκούταλα και τάβλες για τραπέζια και για καθίσματα. Ερχόντουσαν προσκυνητές με καράβια από Πλακιά και Παλιόχωρα και με τα πόδια από τις όμορες επαρχίες. Εκάθιζε ο κόσμος κατά παρτίδες. Όταν εχόρταινε η μία παρτίδα εκτυπούσανε την καμπάνα και σηκώνουνταν αυτοί και κάθιζαν άλλοι και αυτό γινότανε μέχρι να βουλευτούνε όλοι. Οι προσκυνητές συχνά κρατούσανε κουβέρτες και κοιμόντουσαν στους κήπους και στα δώματα. Όταν ήρχουνταν κρατούσανε τάματα σε χρυσό και σε άρτους και σε ζώα. Μέχρι και βόδια φέρνανε και τα παραδίνανε στους επιτρόπους.
