Ήταν ένας γενετιστής, ένας ογκολόγος, μία ρομποτική τεχνολόγος, μια ερευνήτρια της τεχνητής νοημοσύνης και μία συγγραφέας. Όσα θα μπορούσαν να πουν μεταξύ τους, θα μπορούσαν να μοιάζουν με ανέκδοτο. Δεν είναι όμως! Είναι μια πραγματικότητα για το μέλλον που έρχεται και με την τεχνολογική ανάπτυξη που φέρνει, θα μεταλλάξει την ανθρωπότητα.
Για το μέλλον της ανθρωπότητας και πώς αυτό θα εξελιχθεί μίλησαν στους New York Times, κατά σειρά o George Church, ο Siddhartha Mukherjee, η Cathrine Mohr, η Regina Barzilay και η Jenifer Egan.
Θα επιλέγουμε τα γονίδια των παιδιών μας;
Για χρόνια οι έγκυες γυναίκες κάνουν αμνιοπαρακέντηση για να ελέγξουν αν το έμβρυο παρουσιάζει κάποιο πρόβλημα υγείας. Τα δε ζευγάρια που κάνουν εξωσωματική γονιμοποίηση μπορούν να ελέγξουν τα έμβρυά τους για γενετικές ανωμαλίες. Το μέλλον σύμφωνα με τους επιστήμονες που μίλησαν στους New York Times, θα είναι σχεδόν τρομακτικό.
Ήδη οι υπάρχουσες μέθοδοι προγεννητικού ελέγχου μας επιτρέπουν να εντοπίζουμε ασθένειες και να αποφύγουμε τη μετάδοση των «κακών» γονιδίων μας, αλλά αυτή η ίδια τεχνολογία θα μας επιτρέψει στο μέλλον να διαλέγουμε και τα «καλύτερα» γονίδια μας – αυτά δηλαδή που πραγματικά θα θέλαμε να μεταδώσουμε στα παιδιά μας.
Καθώς οι τεχνολογίες που επιτρέπουν τέτοιους ελέγχους γίνονται πιο εύκολες, πιο φθηνές και πιο αξιόπιστες, όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα διαβαίνουν τον Ρουβίκωνα των ορίων της επιστήμης, στην προσπάθειά τους να κάνουν ότι το δυνατόν καλύτερο για το παιδί που θα θέλουν να φέρουν στον κόσμο.
Μία εκδοχή θα είναι να να γίνεται σύλληψη στον σωλήνα και αφού γίνει βιοψία στα έμβρυα και ανάλυση των παραλλαγών των γονιδίων τους, οι γονείς να διαλέγουν το έμβρυο με τον επιθυμητό συνδυασμό που θα εμφυτεύεται στη μήτρα. Μια άλλη θα μπορούσε να είναι η τροποποίηση γονιδίων. Αν κάποιος για παράδειγμα έχει μια κληρονομική διαταραχή, οι επιστήμονες θα μπορούν να επεξεργάζονται το σπέρμα, να τροποποιούν το «χαλασμένο» γονίδιο και να το αντικαθιστούν με DNA που έχει σχεδιαστεί και συντεθεί σε υπολογιστικές μηχανές.
Για να καταλάβουμε πως θα λειτουργούσε κάτι τέτοιο είναι σαν να έχει γίνει ένα τυπογραφικό λάθος σε μια εγκυκλοπαίδεια, να έχει για παράδειγμα τυπωθεί η λέξη αυτός αντί για αυτή και να δίνει κάποιος μια υπολογιστική εντολή ώστε να ανατρέξει ο διορθωτής στον 5ο τόμο, στη σελίδα 457, στην τελευταία γραμμή της πέμπτης παραγράφου και όπου βρει το «αυτός» να το μετατρέψει σε «αυτή».
Ορισμένες γονιδιακές θεραπείες που βρίσκονται εν εξελίξει περιλαμβάνουν την προσθήκη γονιδίων που λείπουν, άλλες την αφαίρεση τοξικών εκδόσεων γονιδίων και μερικές περιλαμβάνουν την ακριβή επεξεργασία τους. Και ναι, κάποιες από αυτές έχουν ήδη εγκριθεί για εφαρμογή σε ανθρώπους.
Θα είμαστε λοιπόν όλοι υγιείς; Δεν είναι και τόσο σίγουρο γιατί όπως σημειώνουν οι συνομιλητές των New York Times. Όταν ακόμη και σήμερα μια εξωσωματική είναι ακριβή για τον μέσο πολίτη, δεν αποκλείεται να οδηγηθούμε σε μια εποχή όπου η ανισότητα θα διευρυνθεί ακόμη περισσότερο, με μια γονιδιακά μεταλλαγμένη και υγιή ελίτ από τη μία και μία άρρωστη κατώτερη τάξη από την άλλη.
Θα αλλάξει η τεχνητή νοημοσύνη την ιατρική;
Ήδη στις μέρες μας η Google και το Facebook καταγράφουν κάθε ηλεκτρονικό μας ίχνος, χτίζοντας ένα αλγοριθμικό μοντέλο που προσωποποιεί την εμπειρία του χρήστη στο διαδίκτυο. Κάτι αντίστοιχο θα μπορούσε να γίνει και στην ιατρική.
Σύμφωνα με τους New York Times, η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να φέρει την επανάσταση στα νοσοκομεία. Με αφορμή την προσωπική της περιπέτεια με τον καρκίνο, μία από ερευνήτριες που μιλούν στην εφημερίδα, έχει αρχίσει να αναπτύσσει ένα υπολογιστικό πρόγραμμα το οποίο θα συλλέγει και θα διαβάζει εκατοντάδες μαστογραφίες και θα αξιολογεί τα στοιχεία ώστε να βγάζει συμπεράσματα. Στόχος είναι τα μηχανήματα να χρησιμοποιούν το σύνολο της εικόνας της μαστογραφίας κι όχι μόνο όσα μπορεί να αξιολογήσει το ανθρώπινο μάτι. Μέσα από την αλγοριθμική ανάλυση των δεδομένων ένα τέτοιο πρόγραμμα θα μπορούσε ακόμη και να προβλέψει ποιες είναι οι πιθανότητες να εκδηλώσει κάποιος καρκίνο και σε ποιο διάστημα.
Οι εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης θα βρουν προσφιλές χώρο και στον τομέα της χειρουργικής. Ήδη μικροσκοπικά ρομπότ με κάμερες διεισδύουν στον ανθρώπινο οργανισμό, δίνοντας πλήρης εικόνα στους χειρουργούς για το τι συμβαίνει στο σημείο που χειρουργούν. Φανταστείτε τι θα μπορούσε να συμβεί αν όλα αυτά τα βίντεο και οι ιατρικές αποφάσεις και κινήσεις των χειρούργων συγκεντρώνονταν σε μία βάση δεδομένων, που με τη βοήθεια των τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσε να αξιολογεί την κάθε κατάσταση και να προτείνει το επόμενο βήμα, πριν καν το σκεφτεί ο χειρούργος.
Εφαρμογές σαν αυτές δεν έγκεινται στο να αναγνωρίζουν απλά εικόνες και ήχους, όπως κάνουν τα σημερινά μηχανήματα, αλλά στο να καταλαβαίνουν και να ερμηνεύουν το περιεχόμενο τους.
Θα ζούμε περισσότερo και πιο ευτυχισμένα;
Η επανάσταση της τεχνολογίας σύμφωνα με τους συνομιλητές των New York Times θα μας κάνει να ζούμε περισσότερο. Θα μας κάνει όμως να ζούμε και πιο ευτυχισμένα;
Το ζήτημα αυτό θα πρέπει να εξεταστεί από δύο σκοπιές. Το ένα είναι η επέκταση της μακροζωίας και το άλλο η αντιστροφή της γήρανσης. Το πρόβλημα με την επέκταση της μακροζωίας είναι πως αν δεν προνοήσουμε θα μπορούσαμε να επεκτείνουμε τα ασθενέστερα χρόνια της ζωής μας, κάτι που δεν είναι αυτό που θέλουμε. Η αντιστροφή της γήρανσης, από την άλλη πλευρά, είναι αυτό που αναζητούμε και είναι ελπιδοφόρο ότι υπάρχουν αρκετά παραδείγματα που έχει επιτευχθεί μέσω γενετικής παλαιά κι ενήλικα κύτταρα να επανέλθουν σε εμβρυϊκό στάδιο.
Μετά την απο-γήρανση μπορούμε πια να θέσουμε την ευτυχία ως στόχο, λένε στην εφημερίδα οι ειδικοί. Όπως σημειώνουν έχουμε θέσει ως στόχους απλά μέτρα όπως η μείωση της χοληστερόλης, αλλά μόλις αρχίζουμε να μελετάμε γενετικά τα συμπεριφορικά φαινόμενα που σχετίζονται με την ευτυχία.
Είναι αλήθεια ότι οι μηχανές μπορούν να μας βοηθήσουν να επιτύχουμε τους στόχους μας καλύτερα από ότι μπορούμε να κάνουμε μόνοι μας. Χρησιμοποιούμε ήδη τεχνολογία για να επεκτείνουμε τη γνωστική μας ικανότητα – για παράδειγμα, με την αυτόματη μετάφραση μπορούμε να διαβάζουμε έγγραφα σε ξένες γλώσσες που δεν γνωρίζουμε. Γιατί να μην μπορούμε να επεκτείνουμε αυτή τη γνωστική βοήθεια στην ευτυχία; Η ευτυχία σημαίνει διαφορετικά πράγματα σε διαφορετικούς ανθρώπους, αλλά συχνά συνδέεται με συγκεκριμένες συμπεριφορές. Τα μηχανήματα έχουν τεράστια ικανότητα να θυμούνται τις ενέργειές μας και να προβλέπουν τη μελλοντική μας συμπεριφορά. Αυτό τους δίνει τη δυνατότητα και να μας βοηθήσουν να τροποποιήσουμε τη συμπεριφορά μας, ώστε να γίνουμε ο καλύτερος εαυτός μας.
Σε κάθε περίπτωση πάντως δεν πρέπει να ξεχνάμε μια βασική αλήθεια για την ανθρώπινη ζωή: H παροδικότητα είναι αυτή που την κάνει και πολύτιμη. Ο αναπόφευκτος θάνατος επιβάλλει στην εφήμερη ζωή μας νόημα.