Του Σπύρου Δαράκη *
Η μνήμη είναι η μητέρα της «σοφίας» αυτό έλεγε δυόμισι χιλιάδες χρόνια πριν ο Αισχύλος
Η αντίσταση του ελληνικού λαού στη φασιστική επιδρομή άρχισε τον Οκτώβρη του 40, ως προσταγή της πατρίδας, ως Συνταγματική και νομική υποχρέωση των Ελλήνων πολιτών.
Τo πιο θαυμαστό, εκείνο που την έκανε να μεγαλουργήσει αναδεικνύοντας την ανωτερότητα των ιδανικών της ελευθερίας, της Δημοκρατίας και της ανθρωπιάς απέναντι στις ανθρωποφάγες ιδέες του φασισμού, είναι η σύζευξη της συνταγματικής υποχρέωσης με την αντιφασιστική πατριωτική ανάταση του ελληνικού λαού. Αυτή η αρμονική στοίχιση είναι που έκανε να υψωθεί και αναλλοίωτο μέχρι σήμερα στη συνείδηση του ελληνικού λαού, να παραμένει το έπος της Εθνικής μας αντίστασης.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ πως για να ζούμε σήμερα εμείς ελεύθεροι χρειάστηκε να μαρτυρήσουν εκατομμύρια άλλοι. Στην πατρίδα μας, στην Ευρώπη, στον κόσμο ολόκληρο, είναι αμέτρητοι του μαρτυρίου οι τόποι, όπως αμέτρητα είναι του φασισμού τα κακουργήματα.
Για πρώτη φορά εκατομμύρια άνθρωποι κλείστηκαν σε στρατόπεδα μόνο στην Ελλάδα υπήρχαν 26!!! Για πρώτη φορά έγιναν πειράματα σε κρατούμενους και εξοντώθηκαν συστηματικά εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι. Μόνο στη χώρα μας εκτελέσθηκαν περί τους 39.000, πέθαναν από πείνα 600.000, δεν γύρισαν από τα στρατόπεδα της Γερμανίας περί τους 100.000 και τα ολοκαυτώματα ξεπερνούν κάθε όριο φαντασίας.
Στη χώρα μας καταστράφηκε το 25% των κατοικιών το 70% των λιμενικών εγκαταστάσεων, το 75% του Εμπορικού στόλου, μεγάλο μέρος του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου και το σύνολο των Σιδηροδρομικών γεφυρών και τούνελ.
Παράλληλα δεσμεύτηκε το 80% των μέσων μεταφοράς και το 51% των δημόσιων και ιδιωτικών επιχειρήσεων. Ενώ η μικρή και φτωχή Ελλάδα υποχρεώθηκε να επωμισθεί το κόστος συντήρησης όχι μόνο των τριών στρατών κατοχής αλλά και τη συντήρηση της στρατιάς του Ρόμελ. Το κόστος κατοχής για την Ελλάδα την περίοδο 41-42 αντιστοιχούσε στο 113% του ΑΕΠ την ίδια ώρα που σε άλλες χώρες, όπως την Ολλανδία και το Βέλγιο ήταν 18% και 24%. Μία στις δύο οικογένειες θρήνησαν θύματα κατά τη διάρκεια του πολέμου και την κατοχή, ένας στους δέκα Έλληνες υπέστη αναπηρία και το 75% των παιδιών υπέφερε από ασθένειες και μετά τον πόλεμο.
Είμαστε όμως περήφανοι, γιατί οι Χιτλερικοί δεν κατάφεραν να στρατολογήσουν Έλληνες ούτε για τα εργοστάσια τους, ούτε για να πολεμήσουν τους συμμάχους. Το ατελείωτο μαρτυρολόγιο του λαού μας πρέπει να διδάσκεται στα σχολεία όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης, ούτως ώστε η νεολαία μας ως φυσικός συνεχιστής των παραδόσεών μας να γνωρίζει την αλήθεια και να μην επιτρέψει στη λησμονιά να δώσει την άδεια για να ξαναγνωρίσει η ανθρωπότητα τα ίδια και ίσως πιο φρικαλέα εγκλήματα.
Στις 28/8/1944 μεγάλη δύναμη του τακτικού Γερμανικού Στρατού πραγματοποίησε εκκαθαριστική επιχείρηση στην Ορεινή Κίσσαμο από Κακόπετρο – Μεσαύλια μέχρι Μαλάθυρο, λεηλατώντας, καίγοντας και βασανίζοντας τους κατοίκους, άνδρες γυναίκες και παιδιά, και τις απογευματινές ώρες της 28ης εκτέλεσαν τους 61 Μαλαθυριανούς και τους κατοίκους του Μαρτυρικού Κακοπέτρου.
Σκοπός των εκτελέσεων ήταν η τρομοκράτηση του πληθυσμού που ενεργά μετείχε στην αντίσταση μια και σε αυτή τη γεωγραφική περιοχή είχαν δεχθεί και το Μάιο του ’41 στην Αγριμοκεφάλα και το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου του ‘44, ισχυρά πλήγματα με πολλούς νεκρούς Γερμανούς και απώλεια πολεμικού υλικού από τμήματα της V Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, στις μάχες στον Άναβο και στη σήραγγα Τοπολίων.
Ειδικά στη Μαλάθυρο δρούσε και τα Αγγλικό φυλάκιο κατασκοπείας και δολιοφθορών με άγγλους σαμποτέρ υπό τον Λοχαγό και ήρωα της Αντίστασης Μανώλη Μπιμπλή με ασύρματο που μετέδιδε σημαντικές πληροφορίες στο συμμαχικό στρατηγείο Μέσης Ανατολής, υπήρχαν και αποθήκες πυρομαχικών. Το μεγαλείο των ηρώων της Μαλαθύρου ήταν ότι κανείς δεν πρόδωσε την ύπαρξή του παρά τα βασανιστήρια. Το ολοκαύτωμα της Μαλαθύρου με 61 νεκρούς από 13 ετών και άνω θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα στην Κρήτη σε σχέση με τον πληθυσμό της κοινότητας, αφού εκτελέσθηκε το 85% του ανδρικού πληθυσμού.
Από την εκτέλεση διεσώθη ο Ιωάννης Καρτσωνάκης βαριά τραυματισμένος, ο οποίος έγινε ιερέας στο χωριό Μαλάθυρος και σε κάθε επέτειο μνημόνευε νοερά τους 61 που μαζί με αυτόν είχαν στηθεί στο εκτελεστικό απόσπασμα.
Δικό μας χρέος.
Υπέρτατο χρέος όλων μας των απογόνων της Δρακογενειάς της Εθνικής μας Αντίστασης είναι να διατηρήσουμε αναλλοίωτα τα διδάγματα της, να μην γίνουμε παραχαράκτες των ιστορικών γεγονότων, να καταδικάζουμε τον φασισμό σε όλες του τις μορφές. Χρέος μας ακόμα είναι να απαιτούμε να πληρώσουν οι ένοχοι των εγκλημάτων του προηγουμένου πολέμου, αποδίδοντας στη χώρα μας αυτά που προβλέπονται από τις διεθνείς συνθήκες και έχουν προσδιοριστεί και από τη Βουλή των Ελλήνων.
Ίσως αυτό να αποτελέσει παράδειγμα και να συγκρατήσει όσους ετοιμάζουν τον επόμενο και να έχουμε πάντα στο μυαλό μας ότι οι ζημιές, οι καταστροφές, οι θάνατοι τα μαρτύρια που υπέστη ο πληθυσμός μίας χώρας εξαιτίας των ενεργειών μιας άλλης χώρας- είναι θέμα Εθνικό στην πιο απόλυτη έννοια της λέξης.
Αφορά δηλαδή το εθνικό σύνολο, δεν είναι θέμα ούτε ατόμων ούτε συλλογικοτήτων. Το Εθνικό σύνολο το εκφράζει η εκάστοτε κυβέρνηση η πολιτική ηγεσία η οποία μπορεί και μιλά στο όνομα του όλου. Το ίδιο ισχύει και για την απέναντι πλευρά. Αυτού του είδους τα θέματα λύνονται από συμφωνίες μεταξύ κυβερνήσεων, πολιτικών ηγεσιών, είναι διπλωματικά- πολιτικά ζητήματα.
Όλα τα υπόλοιπα πεδία διεκδίκησης, το ηθικό, αν θέλετε, το πνευματικό -επιστημονικό υποβοηθούν, προετοιμάζουν, προσανατολίζουν και προωθούν το αποφασιστικό (το πραγματικό/ ουσιαστικό) βήμα: την κυβερνητική παρέμβαση. Από μόνα τους -χωρίς το τελευταίο- είναι ως μη γενόμενα.
Ο ναζισμός δεν άρχισε με το Χίτλερ γι’ αυτό και δεν τον πήρε μαζί του. Δεν εμφανίστηκε μόνο στη Γερμανία για αυτό και δεν επανεμφανίζεται μόνο εκεί. Αλλά παντού όπου ουσιαστικά τον τρέφουν κοινωνικά προβλήματα .
«… Ο Φασισμός δεν μπορεί να πολεμηθεί παρά σαν καπιταλισμός. Ως ο πιο ωμός, ο πιο καταπιεστικός ο πιο θρασύς και ο πιο δόλιος καπιταλισμός» έλεγε ο Μπρεχτ. Γι’ αυτό απαιτείται η μέγιστη δυνατή συσπείρωση ενάντια στο φασισμό, ενάντια στην ωμότητα, την δολιότητα, την απανθρωπιά του φασισμού. Αλλά ο φασισμός δεν αρκεί να πολεμηθεί. δεν αρκεί ούτε ακόμα και να νικηθεί. Ο φασισμός πρέπει να ξεριζωθεί. Και θα ξεριζωθεί μόνο έτσι: Ως καπιταλισμός.
Κάθε επέτειος ολοκαυτωμάτων -στη χώρα μας έχουν αναγνωρισθεί με προεδρικό διάταγμα 110 χωριά που ανήκουν σε 53 Καλλικρατικούς δήμους, κι όλοι μαζί συγκροτούν το δίκτυο μαρτυρικών πόλεων και χωριών της Ελλάδας περιόδου 1940-1945 με το τίτλο “Ελληνικά Ολοκαυτώματα”- δεν είναι μόνο μία υπενθύμιση ότι ο φασισμός δεν έρχεται από το μέλλον, αλλά και αυτοέλεγχος για τον καθένα από εμάς, αν από τη θέση πού κατέχουμε, παλέψαμε για τη διεκδίκηση των γερμανικών επανορθώσεων, του κατοχικού δανείου και της επιστροφής των αρχαιολογικών θησαυρών που δεν είναι αίτημα, αλλά ανυποχώρητο δικαίωμα του ελληνικού λαού.
Ύψιστη τιμή στη μνήμη των ηρώων που τιμούμε σήμερα, είναι ο διαρκής αγώνας για να γίνουν πράξη τα οράματά τους και να εκπληρωθούν τα δίκια τους. Και ας έχουμε κατά νου τα πάντα επίκαιρα λόγια του Μπρεχτ: «Υπάρχουν άνθρωποι που αγωνίζονται για μία μέρα και είναι καλοί, υπάρχουν άνθρωποι που αγωνίζονται για έναν χρόνο και είναι καλύτεροι, υπάρχουν άνθρωποι που αγωνίζονται για πολλά χρόνια και είναι ακόμα πιο καλοί.
Υπάρχουν και αυτοί που αγωνίζονται όλη τους τη ζωή, αυτοί είναι απαραίτητοι.»
Ας προσπαθήσουμε να είμαστε με τους τελευταίους και τους ήρωες των οποίων τη μνήμη τιμούμε σήμερα, αν δεν μπορούμε να τους μιμηθούμε τουλάχιστον έχουμε χρέος να μην τους ντροπιάσουμε και να τους αφιερώσουμε το τραγούδι που λαϊκή μούσα του απόδωσε.
«Θλιμμένες είναι οι κορυφές στην Αγριμοκεφάλα
τ’ Αποπηγάδι είναι βουβό και παραπονεμένο
Βουνά ήντα ‘ναι η θλίψη σας κι η παραπόνεσή σας;
Ρούματα και Κακόπετρος, Μαλάθυρος και Φλώρια,
Αγία Ειρήνη, Κάντανος είναι χωριά δικά μας
περήφανα και ξακουστά· μα οι Γερμανοί φασίστες
επέσανε σαν λούπηδες και ρήμαξαν τον τόπο.
Μανάδες εσκοτώσανε, παιδιά γυναίκες κι άντρες,
για κείνους είναι η θλίψη μας».
* Πρόεδρος της Μαρτυρικής Μαλαθύρου, πρώην Δήμαρχος Μηθύμνης, μέλος του Δ.Σ. του Δικτύου μαρτυρικών πόλεων και χωριών της Ελλάδας, περιόδου 1940-1945 “ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΑ”
