Απεβίωσε σήμερα, σε ηλικία 72 ετών, ο πρώην πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Δημήτρης Χριστόφιας, μετά από πολυήμερη νοσηλεία στην εντατική μονάδα θεραπείας του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας.
Ο Δημήτρης Χριστόφιας νοσηλευόταν διασωληνωμένος σε κρίσιμη κατάσταση από τις 20 Μαΐου. Αν και στην αρχή η κατάστασή του είχε παρουσιάσει κάποια βελτίωση, οι θεράποντες ιατροί του έκριναν χθες, μετά από ιατρικό συμβούλιο, ότι ήταν πλέον μη αναστρέψιμη.
Ποιος ήταν ο Δημήτρης Χριστόφιας
Ο πρώην πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Δημήτρης Χριστόφιας γεννήθηκε στο κατεχόμενο από τα τουρκικά στρατεύματα Δίκωμο της επαρχίας Κερύνειας, στις 29 Αυγούστου 1946. Ήταν νυμφευμένος με την Έλση Χηράτου με την οποία απέκτησε δύο κόρες και ένα γιο.
Ο Δημήτρης Χριστόφιας σπούδασε στο Ινστιτούτο Κοινωνικών Επιστημών της Μόσχας (1969-1971) και στην Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών της ΕΣΣΔ (1971-74), απ’ όπου έλαβε τον τίτλο του διδάκτορα Ιστορίας.
Το 1964 έγινε μέλος του ΑΚΕΛ, της Παγκύπριας Εργατικής Ομοσπονδίας (ΠΕΟ) και της Ενιαίας Δημοκρατικής Οργάνωσης Νεολαίας (ΕΔΟΝ). Το 1969, στο 5ο συνέδριο της ΕΔΟΝ, εξελέγη μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου της οργάνωσης.
Ενώ σπούδαζε στο Γυμνάσιο, πουλούσε την εφημερίδα-όργανο του ΑΚΕΛ, “Χαραυγή”, και τα καλοκαίρια εργαζόταν στις οικοδομές με τον πατέρα του, που ήταν οικοδόμος.
Μετά τη θητεία του στην Εθνική Φρουρά, εργάστηκε ως λογιστής σε εταιρία ειδών ζαχαροπλαστικής.
Τον Απρίλιο του 1974, μετά το πέρας των σπουδών του, επέστρεψε στην Κύπρο και προσελήφθη ως έμμισθος στην ΕΔΟΝ.
Το 1977 εξελέγη γενικός γραμματέας της ΕΔΟΝ, θέση την οποία κατείχε μέχρι και το 1987.
Το 1982 εξελέγη μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΑΚΕΛ, το 1986 μέλος του Πολιτικού Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής και το 1987 μέλος της Γραμματείας της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος. Μετά το θάνατο του γενικού γραμματέα του ΑΚΕΛ Εζεκία Παπαϊωάννου, στις 10 Απριλίου 1988, το Πολιτικό Γραφείο της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος τον όρισε προσωρινό γενικό γραμματέα. Στις 22 Απριλίου 1988 η ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής τον εξέλεξε γενικό γραμματέα της, αξίωμα στο οποίο επανεξελέγη άλλες τέσσερις φορές, το 1990, το 1995, το 2000 και το 2005.
Εξελέγη βουλευτής Κερύνειας με το ΑΚΕΛ-Αριστερά- Νέες Δυνάμεις στις εκλογές της 19ης Μαΐου 1991 και επανεξελέγη στις εκλογές της 26ης Μαΐου 1996, της 27ης Μαΐου 2001 και της 21ης Μαΐου 2006.
Το 1999 υποβλήθηκε σε σε επεμβαση ανοιχτής καρδιάς στο Λονδίνο και πέντε μήνες αργότερα υποβλήθηκε με επιτυχία σε μεταμόσχευση νεφρού.
Διετέλεσε Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων για δύο κοινοβουλευτικές περιόδους (2001-2006 και 2006-2011).
Τον Ιούλιο του 2007 η Παγκύπρια Συνδιάσκεψη του ΑΚΕΛ αποφασίζει με συντριπτική πλειοψηφία (92,7% έναντι 6,6%) να προτείνει την υποψηφιότητά του για την προεδρία της Δημοκρατίας στις εκλογές του 2008 στους εταίρους του στον κυβερνητικό συνασπισμό (ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ) και στον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας Τάσσο Παπαδόπουλο. Ήταν η πρώτη φορά που το ΑΚΕΛ αποφάσιζε να διεκδικήσει με δικό του υποψήφιο το προεδρικό αξίωμα. Η απόφαση αυτή οδήγησε σε διάλυση της τριμερούς κυβερνητικής συνεργασίας (που ίσχυε από το 2003), καθώς το ΔΗΚΟ και η ΕΔΕΚ υποστήριξαν την επανεκλογή Παπαδόπουλου.
17/2/2008: Έρχεται δεύτερος, με ποσοστό 33,29% των ψήφων στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών και αναμετράται στον δεύτερο γύρο με αντίπαλο τον Ιωάννη Κασουλίδη που είχε έρθει πρώτος στον πρώτο γύρο με ποσοστό 33,51%. Ο Τάσσος Παπαδόπουλος ήρθε τρίτος με ποσοστό 31,79% των ψήφων και αποκλείστηκε από τον δεύτερο γύρο.
24/2/2008: Εκλέγεται πρόεδρος στον δεύτερο γύρο με ποσοστό 53,36% έναντι 46,64% του Ι. Κασουλίδη. Την υποψηφιότητά του στήριξαν το ΑΚΕΛ, οι Ενωμένοι Δημοκράτες και προσωπικότητες ενώ στον δεύτερο γύρο τον στήριξαν επίσης το ΔΗΚΟ, η ΕΔΕΚ και οι Οικολόγοι, που στον πρώτο γύρο είχαν υποστηρίξει την υποψηφιότητα Παπαδόπουλου.
28/2/2008: Αναλαμβάνει καθήκοντα. Παραμένει στο αξίωμα μέχρι τον Φεβρουάριο του 2013, όταν πρόεδρος της Δημοκρατίας εκλέγεται ο Νίκος Αναστασιάδης.
Η έκρηξη στο Μαρί και η απόδοση ευθυνών
Στις 11/7/2011, 13 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 61 τραυματίστηκαν από εκρήξεις σε εμπορευματοκιβώτια πυρίτιδας που φυλάσσονταν στη ναυτική βάση “Ευάγγελος Φλωράκης” της Εθνικής Φρουράς στην περιοχή Ζύγι-Μαρί. Η πυρκαγιά που προκλήθηκε επεκτάθηκε στον ηλεκτροπαραγωγικό σταθμό Βασιλικού, προκαλώντας τεράστιες ζημιές. Μεταξύ των νεκρών ήταν ο διοικητής του ναυτικού, πλοίαρχος Ανδρέας Ιωαννίδης, καθώς και ο διοικητής της ναυτικής βάσης, αντιπλοίαρχος Λάμπρος Λάμπρου. Σκοτώθηκαν επίσης ο αρχικελευστής Κλεάνθης Κλεάνθους, ο κελευστής Μιχάλης Ηρακλέους και οι ναύτες, δίδυμα αδέλφια, Μιλτιάδης και Χριστάκης Χριστοφόρου. Τη ζωή τους έχασαν επίσης ο αρχιλοχίας της πυροσβεστικής Ανδρέας Παπαδόπουλος, οι πυροσβέστες Βασίλης Κρόκος, Σπύρος Τταντής, Παναγιώτης Θεοφίλου και Αδάμος Αδάμου, καθώς και ο αρχιπυροσβέστης Γιώργος Γιακουμή. Δύο ημέρες αργότερα απεβίωσε και ο 19χρονος Αντώνης Χαραλάμπους, που είχε τραυματιστεί σοβαρά.
Σύμφωνα με την κυβέρνηση, η έκρηξη σημειώθηκε σε υλικό που είχε κατασχεθεί το 2009 από ιρανικό πλοίο το οποίο έπλεε στα χωρικά ύδατα της Κύπρου και είχε προορισμό τη Συρία.
Το πόρισμα της επιτροπής που διόρισε το υπουργικό συμβούλιο για να ερευνήσει την υπόθεση και παραδόθηκε στις 3/10/2011 από τον πρόεδρό της Πόλυ Πολυβίου απέδωσε στον πρόεδρο Δημήτρη Χριστόφια την κύρια ευθύνη για την τραγωδία. Όπως ανέφερε, ο πρόεδρος είχε θεσμικές αλλά και προσωπικές ευθύνες, επειδή δεν χειρίστηκε καλά το θέμα της παραμονής του επικίνδυνου φορτίου του ιρανικού πλοίου στην Κύπρο, επιδεικνύοντας ασύγγνωστη αμέλεια και ολιγωρία. Ο Δ. Χριστόφιας αμφισβήτησε το πόρισμα της Ερευνητικής Επιτροπής και είπε ότι δεν πρόκειται να παραιτηθεί, απορρίπτοντας κατηγορηματικά ότι φέρει προσωπική ευθύνη για την έκρηξη.
Στις 15/2/2013, σε διάγγελμα-αποτίμηση της πενταετούς θητείας του, δήλωσε ότι αποχωρεί με το κεφάλι ψηλά επειδή έκανε σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες ό,τι μπορούσε για να επιτύχει το καλύτερο για την Κύπρο. Είπε ότι η μεγαλύτερη πικρία του σχετίζεται με το τραγικό δυστύχημα στο Μαρί και ότι ένιωθε επίσης μεγάλη πικρία γιατί δεν κατάφερε να υλοποιήσει το όραμα της ζωής του για επίλυση του Κυπριακού.
Βραβεία-διακρίσεις
3/12/2004: Αναγορεύεται σε επίτιμο διδάκτορα του Τμήματος Διεθνών Ευρωπαϊκών και Οικονομικών και Πολιτικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
10/12/2007: Ο επισκεπτόμενος την Κύπρο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, του απομένει το μετάλλιο Αλεξάντερ Πούσκιν για τη συμβολή του στην εδραίωση της φιλίας και της αλληλοκατανόησης μεταξύ των δύο λαών, καθώς και για την υποστήριξη του ρωσικού πληθυσμού και της ρωσικής γλώσσας.
20/11/2008: Αναγορεύεται επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Διεθνών Σχέσεων της Μόσχας.
9/4/2009: Ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος Β΄του απονέμει το Μεγαλόσταυρο μετ’ αστέρος της Εκκλησίας του Αγίου και Αποστόλου Μάρκου, που είναι η μεγαλύτερη τιμητική διάκριση της αλεξανδρινής εκκλησίας.
26/4/2009: Ανακηρύσσεται επίτιμος δημότης Νάουσας.
21/6/2009: Ανακηρύσσεται επίτιμος δημότης Υπάτης.
19/8/2009: Ανακηρύσσεται επίτιμος δημότης Αστυπάλαιας.
9/9/2009: Ανακηρύσσεται επίτιμος διδάκτορας Συστημάτων Επικοινωνίας στις Διεθνείς Σχέσεις από το Πανεπιστήμιο για ξένους της Περούτζια.
28/9/2009:Τιμάται με την ανώτατη διάκριση της Κούβας, το μετάλλιο Χοσέ Μαρτί.
14/11/2009: Ο δήμαρχος Καλαμαριάς Χριστόδουλος Οικονομίδης του απονέμει τον τίτλο του επίτιμου δημότη και το Χρυσό Κλειδί της Καλαμαριάς.
19/3/2010: Αναγορεύεται επίτιμος διδάκτορας του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Κατεύθυνσης του Πανεπιστημίου Πατρών.
14/12 2010: Αναγορεύεται επίτιμος διδάκτορας της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
22/6/2011: Αναγορεύεται επίτιμος διδάκτορας της Σχολής Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου.
4/7 2011: Αναγορεύεται επίτιμος διδάκτορας φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Μαριούπολης,
10/1/2013: Τιμάται με το Ανώτατο Παράσημο του Πατριαρχείου Κιλικίας στη Βηρυτό από τον Πατριάρχη Κιλικίας Αράμ.
30 /1/2013: Παρασημοφορείται με το Ανώτατο Παράσημο της Δημοκρατίας της Σερβίας, από τον πρόεδρο της χώρας Τόμισλαβ Νίκολιτς σε ειδική τελετή που πραγματοποιήθηκε στο προεδρικό μέγαρο στο Βελιγράδι.
Συλλυπητήρια για τον θάνατο Χριστόφια
Τα θερμά του συλλυπητήρια εξέφρασε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης για το θάνατο του τέως Προέδρου Δημήτρη Χριστόφια.
Σε γραπτή του δήλωση ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναφέρει ότι «είναι με μεγάλη θλίψη που πληροφορήθηκα τον θάνατο του Δημήτρη Χριστόφια». Ενός πολιτικού, προσθέτει, «που για χρόνια πορευτήκαμε σε παράλληλες πορείες, πάντοτε όμως για το καλό του τόπου».
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης αναφέρει ακόμη ότι «γνωρίζοντας πόσο ταλαιπωρήθηκε από την κλονισμένη για δεκαετίες υγεία του, εύχομαι να είναι ελαφρύ το χώμα που θα τον σκεπάσει, και στην οικογένεια του εκφράζω τα πιο θερμά μου συλλυπητήρια».
Τα συλλυπητήριά του εξέφρασε επίσης το Κ.Σ. του ΕΔΕΚ προς την οικογένεια του εκλιπόντος και το ΑΚΕΛ.
Θλίψη από το ΑΚΕΛ
Η Κεντρική Επιτροπή του ΑΚΕΛ με βαρύτατη θλίψη ανακοινώνει το θάνατο του τέως Προέδρου της Δημοκρατίας και τέως Γενικού Γραμματέα της Κ.Ε. του Κόμματος, σύντροφου Δημήτρη Χριστόφια. Ο Δημήτρης Χριστόφιας εδώ και αρκετό διάστημα νοσηλευόταν στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας με βεβαρημένη την κατάσταση της υγείας του.
Αυτή την ώρα συνέρχεται η Γραμματεία της Κεντρικής Επιτροπής του Κόμματος η οποία σε συνεννόηση με την οικογένεια θα αποφασίσουν τις λεπτομέρειες σχετικά με την κηδεία. Η Κεντρική Επιτροπή του ΑΚΕΛ εκφράζει θερμά συλλυπητήρια στη σύζυγο του, συντρόφισσα Έλση και σε όλη του την οικογένεια.
Τσίπρας: Παρακαταθήκη για το μέλλον το σπουδαίο έργο του
Τα συλληπητήριά του στο Twitter εξέφρασε ο πρωθυπουργός για το θάνατο του Δημήτρη Χριστόφια.
«Με θλίψη αποχαιρετούμε τον Δημήτρη Χριστόφια, έναν γνήσιο ηγέτη του Κυπριακού λαού, έναν μεγάλο αγωνιστή της Αριστεράς, πάντοτε μπροστάρη στους κοινωνικούς αγώνες και ιδιαίτερα στον αγώνα για την επανένωση της Κύπρου και την ειρηνική συμβίωση όλου του Κυπριακού λαού», έγραψε ο Αλέξης Τσίπρας στο Twitter.
«Το σπουδαίο έργο του θα μείνει παρακαταθήκη για το μέλλον. Θερμά συλλυπητήρια στην οικογένεια και στους οικείους του», συνέχισε.
ΣΥΡΙΖΑ: Οι αγώνες του αποτελούν πυξίδα στους σημερινούς και αυριανούς αγώνες του Κυπριακού λαού
Τη θλίψη του για το θάνατο του ιστορικού ηγέτη του ΑΚΕΛ και πρώην Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Δημήτρη Χριστόφια, εξέφρασε ο ΣΥΡΙΖΑ. «Ο Δημήτρης Χριστόφιας από τα νεανικά του χρόνια πρωταγωνίστησε στους αγώνες του Κυπριακού λαού για ειρήνη, συναδέλφωση και ισότητα της ελληνικής και της τουρκικής κοινότητας της Κύπρου. Ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, έπαιξε κορυφαίο ρόλο στην επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων των δύο κοινοτήτων για την ειρηνική επίλυση του Κυπριακού και την επανένωση της νήσου. Οι αγώνες του, μέσα από τις γραμμές του κομμουνιστικού κινήματος της Κύπρου, αποτελούν πυξίδα στους σημερινούς και αυριανούς αγώνες του Κυπριακού λαού. Ο ΣΥΡΙΖΑ στέλνει θερμά συλλυπητήρια προς τους οικείους του, του συντρόφους του στο ΑΚΕΛ και ολόκληρο τον Κυπριακό λαό», αναφέρει η ανακοίνωση.
ΚΚΕ: Οι κομμουνιστές και οι κομμουνίστριες στην Ελλάδα θα τον θυμόμαστε για πάντα
Ο γ.γ. της ΚΕ του ΑΚΕΛ, Άντρος Κυπριανού, σύμφωνα με σχετική ενημέρωση, επικοινώνησε σήμερα τηλεφωνικά με τον γ.γ. της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα, προκειμένου να τον ενημερώσει για τον θάνατο του Δημήτρη Χριστόφια, επιφανούς στελέχους του ΑΚΕΛ, πρώην γ.γ. και προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ο Δημήτρης Κουτσούμπας εξέφρασε στον Άντρο Κυπριανού τα θερμά συλλυπητήρια του κόμματος προς το ΑΚΕΛ αλλά και την οικογένεια του Δημήτρη Χριστόφια.
Και ανακοίνωση
Η Κεντρική Επιτροπή του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας με ανακοίνωσή της εκφράζει τη βαθειά της λύπη «για τον απροσδόκητο θάνατο του συντρόφου Δημήτρη Χριστόφια, επιφανούς στελέχους του ΑΚΕΛ, πρώην γ.γ. της ΚΕ του ΑΚΕΛ και Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, με τον οποίο το ΚΚΕ διατήρησε για δεκαετίες θερμές συντροφικές σχέσεις».
«Ο σύντροφος Δημήτρης Χριστόφιας γεννήθηκε τον Αύγουστο του 1946 στο χωριό κάτω Δίκωμο της επαρχίας Κερύνειας και από μαθητής μπήκε στην ενεργό δράση. Από μικρή ηλικία πίστεψε στο δίκιο και υπηρέτησε τα συμφέροντα του κυπριακού λαού σε όλες τις φάσεις της ζωής του.
Με την πάλη του αναδείχθηκε στα καθοδηγητικά όργανα της ΕΔΟΝ και του ΑΚΕΛ. Διετέλεσε γενικός γραμματέας της ΕΔΟΝ από το 1977 μέχρι το 1987 και γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ από το 1988 μέχρι και το 2005. Εκλέχτηκε πρόεδρος της κυπριακής βουλής και την περίοδο 2008-2013 Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Πρωτοστάτησε στους αγώνες του κυπριακού λαού κατά της τουρκικής κατοχής, για την αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων από την Κύπρο. Διέθεσε μεγάλο μέρος της ζωής του για την επίλυση του κυπριακού προβλήματος.
Ο σύντροφος Δημήτρης Χριστόφιας υπήρξε διεθνιστής, στάθηκε στο πλευρό της πάλης του ΚΚΕ και του κομμουνιστικού κινήματος.
Οι κομμουνιστές και οι κομμουνίστριες στην Ελλάδα θα τον θυμόμαστε για πάντα» τονίζει η ανακοίνωση του ΚΚΕ.
Η ΚΕ του ΚΚΕ εκφράζει τα θερμά της συλλυπητήρια στην ΚΕ του ΑΚΕΛ, στη σύζυγό του, Έλση, και τα παιδιά του, Μαριάννα, Χριστίνα και Χρήστο.