Τέτοιες μέρες πριν πέντε χρόνια επιστρέφαμε από τις Βρυξέλλες και την επίσκεψή μας στον Ευρωβουλευτή, τότε, Μανώλη Γλέζο. Και ήμασταν εντυπωσιασμένοι από την πληθωρική και αντισυμβατική του παρουσία στο κέντρο της ευρωπαϊκής τεχνοδομής και αισιόδοξοι για το μέλλον.
Σήμερα, ο αγαπημένος μας Πρόεδρος, που με το λόγο του και τη δράση του ενώνει τον ελληνικό λαό, ίσως όσο κανείς άλλος, είναι στο νοσοκομείο (με την πιστή κι αγαπημένη του σύντροφο ζωής Τζώρτζια στο πλάι του – ακοίμητο φρουρό) και τον συντροφεύουν οι ευχές και η αγάπη όλων των Ελλήνων για ταχεία ανάρρωση!
Διαβάστε, αν θέλετε, το κείμενό μου που δημοσιεύτηκε στις 24 Δεκεμβρίου 2019, πριν ακριβώς 5 χρόνια.
Καλά Χριστούγεννα σε όλους και χρόνια πολλά!
Γράφει ο Αριστομένης Συγγελάκης*
«Το ζήτημα δεν είναι αν θα μπει ο Τσίπρας στη θέση του Σαμαρά αλλά πώς θα έλθει ο λαός στην εξουσία!» Μανώλης Γλέζος, Δεκέμβριος 2014, Βρυξέλλες.
Όταν δέχθηκα την πρόταση του Μανώλη Γλέζου και του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα να τον επισκεφθώ στις Βρυξέλλες ήμουν ήδη έμπλεος ενθουσιασμού. Κι αυτό όχι γιατί είμαι οπαδός της «κρυφής γοητείας» της ευρωπαϊκής ελίτ – κάθε άλλο! –τη φανερή γοητεία άλλωστε των ευρωπαϊκών θεσμών δυσκολεύεται κανείς τα τελευταία χρόνια να τη διακρίνει… Όμως ήμουν ενθουσιασμένος διότι ήθελα να δω τον Μανώλη Γλέζο, τον πρώτο παρτιζάνο της Ευρώπης κατά τον Ντε Γκωλ και πώς λειτουργεί μέσα στο ιερατείο της ευρωπαϊκής τεχνοδομής.
Έτσι λοιπόν, μαζί με το Αητόπουλο της Εθνικής μας Αντίστασης και σήμερα συντονιστή της Γραμματείας του Εθνικού Συμβουλίου Στέφανο Ληναίο και τη γυναίκα του Έλλη Φωτίου, τον δημοκράτη στρατηγό ε.α. Δημήτρη Αλευρομάγειρο, τον Μανώλη Κατριβάνο από τη Θεσσαλονίκη, τον Γιάννη Δημάκα από το μαρτυρικό Δίστομο, την Αγάπη Βασιλειάδη, τον Γιώργο Κοντόσταυλο από την ηρωική Καισαριανή, τον δήμαρχο Πάρου Μάρκο Κωβαίο, τον δημοσιογράφο Στέλιο Ελληνιάδη και πολλούς ακόμη φίλους και συναγωνιστές του Μανώλη από τις Κυκλάδες και όλη την Ελλάδα, προερχόμενους απ’ όλο το πολιτικό φάσμα (ενδεικτικό της πολιτικής ανωτερότητας και της ενωτικής αντίληψης του Μανώλη Γλέζου) επισκεφθήκαμε τις Βρυξέλλες. Την έδρα της Ε.Ε., του ΝΑΤΟ κι άλλων υπερεθνικών οργανισμών, αλλά κι εκατοντάδων πολυεθνικών επιχειρήσεων, μη κερδοσκοπικών φορέων και ομάδων πίεσης.
Τα συναισθήματα ανάμεικτα: από τη μία, μας εντυπωσίασε η αγάπη και η ανιδιοτελής εκτίμηση με την οποία περιβάλλουν τον Μανώλη Γλέζο οι πάντες. Όταν ο Μανώλης διασχίζει με τους συνεργάτες του και τους εθελοντές που τον πλαισιώνουν τους ατέλειωτους διαδρόμους του κτιρίου παρατηρείται κυκλοφοριακό έμφραγμα: ευρωβουλευτές όλων των ομάδων, Έλληνες και ξένοι, δημοσιογράφοι, υπάλληλοι του Ευρωκοινοβουλίου, απλοί επισκέπτες, όλοι, θέλουν να έχουν μια κουβέντα μαζί του, μία χειραψία, μια συνέντευξη, μία φωτογραφία. Κι αυτός απλός, φιλικός, γενναιόδωρος με όλους, ιδίως τους νέους, έχει πάντα κάτι ενδιαφέρον να μοιραστεί μαζί τους: μια πρόταση για την επίλυση ενός επίκαιρου ζητήματος, μια ιστορία από τα χρόνια της Κατοχής και της Αντίστασης, μία εμπειρία διεθνιστικής αλληλεγγύης ή ένα παράδειγμα πρόσφατης κριτικής του για την αντιδημοκρατική λειτουργία των ευρωπαϊκών θεσμών. Και μπροστά στην κριτική του Μανώλη Γλέζου κανείς δεν μένει ασυγκίνητος: ακόμη κι ο πανίσχυρος Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς αναγκάζεται να κάνει πίσω, να παραδεχθεί τα λάθη του.
Από την άλλη, πίσω από τους φωτεινούς και γεμάτους κόσμο διαδρόμους και την εντυπωσιακή αίθουσα της Ολομέλειας, νιώσαμε αμηχανία και απογοήτευση μπροστά στις ισχνές αρμοδιότητες των ευρωβουλευτών – μελών ενός Κοινοβουλίου, που επί της ουσίας δεν λαμβάνει αποφάσεις και παραμένει δέσμιο του Συμβουλίου Κορυφής και των Συμβουλίων Υπουργών, της Επιτροπής, της Κεντρικής Τράπεζας και των άλλων δομών της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας. Μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης, που προϊόντος του χρόνου έγινε πιο αυταρχική και αντιδημοκρατική, όπως επισημαίνει κι ο Μανώλης Γλέζος, που ήταν ευρωβουλευτής και πριν 30 χρόνια (την περίοδο 1984-1985). Αναμφίβολα, στο διάστημα που η Γερμανία ανέλαβε πλήρως τα ηνία της Ε.Ε., το δημοκρατικό και το κοινωνικό της έλλειμμα γιγαντώθηκαν, όπως και οι ανισότητες στο εσωτερικό της…
Η παρουσία του Μανώλη ομολογουμένως επιβλητική: διεκδικεί τα δικαιώματά του χωρίς να ζητά ευνοϊκή μεταχείριση (κάθε άλλο – συχνά, μάλιστα, παραιτείται του δικαιώματος να είναι εισηγητής προς χάρη των άλλων ευρωβουλευτών), αξιοποιεί όποιο δικαίωμα του παρέχει ο κανονισμός του Κοινοβουλίου για σύντομες παρεμβάσεις ή ερωτήσεις λίγων δευτερολέπτων. Όλοι τον αποκαλούν «Manolis» και γυρίζουν να τον ακούσουν με προσοχή και σεβασμό. Θέτει μετ’ επιτάσεως το ζήτημα των γερμανικών οφειλών, διεκδικεί την επιστροφή των πολιτισμικών θησαυρών στις χώρες προέλευσής τους, μάχεται για το δημοκρατικό έλλειμμα της Ε.Ε., απαιτεί να τερματιστεί η λιτότητα. Όλοι τον θέλουν κοντά τους, τον καλούν στις συνεδριάσεις και τις εκδηλώσεις τους.
Η συνάντηση με τους Podemos και την οργάνωση «νέοι χωρίς μέλλον» που φιλοξενούσαν ήταν χαρακτηριστική: ο Μανώλης τους μίλησε για τη συνάντησή του πριν πολλές δεκαετίες με την Πασιονάρια Ντολόρες Ιμπαρούρι, την θρυλική μορφή του ισπανικού εμφύλιου («No Ρasaran»). Τους μίλησε για τον Πάμπλο Πικάσσο και τον πίνακα που φιλοτέχνησε σε ένδειξη της συγκλονιστικής του αλληλεγγύης με αίτημα την απελευθέρωση του τότε πολιτικού κρατούμενου Μανώλη Γλέζου. Τους συνεχάρη για το πάθος τους και σχολίασε θετικά την αισιοδοξία του ονόματός τους (Podemos – Μπορούμε). Δεν παρέλειψε όμως να τους προκαλέσει λέγοντας ότι πρέπει να προσδιορίσουν και το «τι μπορούν», τι θέλουν να κάνουν… Τέλος, αναφέρθηκε και στις ελληνικές πολιτικές εξελίξεις, λέγοντας ότι το ζήτημα δεν είναι αν θα μπει ο Τσίπρας στη θέση του Σαμαρά ή αν θα γίνει κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ στη θέση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ αλλά πώς θα έλθει ο λαός στην εξουσία!
Το ζήτημα της λαϊκής κυριαρχίας και της άμεσης δημοκρατίας άλλωστε είναι κεντρικό στην αντίληψη του Μανώλη Γλέζου. Αυτό τον οδήγησε πριν 30 χρόνια να εγκαταλείψει το Ευρωκοινοβούλιο και να κατέβει ως Πρόεδρος της Κοινότητας του χωριού του (τ’ Απεράθου της Νάξου), υλοποιώντας ένα εξαιρετικά επιτυχημένο πείραμα λαϊκής συμμετοχής και πραγματικής Αυτοδιοίκησης. Η αγάπη του για τον λαό και την πατρίδα, αλλά και τους λαούς όλου του κόσμου, χαρακτήρισε ολόκληρη την πολιτική του διαδρομή, από τη συμμετοχή του στην Εθνική Αντίσταση και το ΕΑΜ, τους σκληρούς του αγώνες για δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη, την υποστήριξή του σε εθνικοαπελευθερωτικά και διεθνιστικά κινήματα, την προσπάθειά του να ενωθεί η Αριστερά. Αυτό είναι που χαρακτηρίζει και τις σημερινές του παρεμβάσεις για δημοκρατία και συλλογικότητα, στο επίπεδο του κόμματος και της κοινωνίας.
Στα αξιοσημείωτα της επίσκεψής μας στις Βρυξέλλες η ομιλία του Γ.Γ. του Κομμουνιστικού Κόμματος Πορτογαλίας Jerónimo de Sousa στην συνεδρίαση της Ομάδας της Αριστεράς. Ο μαχητικός Πορτογάλος κομμουνιστής ηγέτης ξεκαθάρισε ότι μπορεί να βγήκε η Πορτογαλία από το μνημόνιο, μπήκε όμως στο δημοσιονομικό σύμφωνο και η λιτότητα συνεχίζεται… Έκανε έκκληση για τερματισμό της λιτότητας, αναφερόμενος στις φοβερές κοινωνικές επιπτώσεις που έχει στους λαούς και τους πολίτες.
Τελευταίο, αλλά αυτό που μας καίει πιο πολύ απ’ όλα: η διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων – των γερμανικών οφειλών όπως δικαίως επιμένει ο Μανώλης. Η πρόσφατη κοινή συνέντευξή του με την Πρόεδρο της Ομάδας της Αριστεράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Γερμανίδα ευρωβουλευτή Γκάμπι Τσίμερ και ο θερμός τρόπος που εκφράστηκε η τελευταία, μας δίνει ελπίδα ότι το ζήτημα μπαίνει πλέον, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, στην ευρωπαϊκή αλλά και στη γερμανική ατζέντα. Μπορούμε να ξεκλειδώσουμε με γερμανικά κλειδιά την γερμανική αδιαλλαξία, προς όφελος και των δύο λαών. Και να στείλουμε ισχυρό μήνυμα εναντίον του φασισμού, που ξανασηκώνει κεφάλι σε Ελλάδα, Γερμανία και Ευρώπη.
Αυτό το μήνυμα, μήνυμα δικαιοσύνης, ειρήνης, αλληλεγγύης των λαών και καταδίκης του φασισμού έστειλε η αντιπροσωπεία μας με την συμβολική της επίσκεψη στο μνημείο των πεσόντων κατά τον Α’ και Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτό το μήνυμα εξέφρασε με την παρουσία της κοντά μας, κοντά στους αγώνες του Μανώλη κι ολόκληρου του ελληνικού λαού για δικαιοσύνη κι αποζημίωση, η σπουδαία αγωνίστρια του εργατικού κινήματος Κονσταντίνα Κούνεβα, που κοσμεί με την παρουσία της το Ευρωκοινοβούλιο. Αυτό το μήνυμα, μήνυμα αποφασιστικότητας και διεκδίκησης, έστειλε και η πετυχημένη εκδήλωση που οργάνωσε ο Νότης Μαριάς στο Ευρωκοινοβούλιο, στην οποία με χαρά συμμετείχαμε μετά από πρόταση – ενημέρωση του ίδιου του Μανώλη Γλέζου (άλλη μία μικρή απόδειξη της ενωτικής του συμπεριφοράς). Εκεί συναντηθήκαμε με τους Κρητικούς που φιλοδώρησαν τον Ράιχενμπαχ στο αεροπλάνο με το «πότε θα κάνει ξαστεριά».
Κορυφαία στιγμή της επίσκεψής μας στις Βρυξέλλες ήταν όταν παρουσία του Μανώλη Γλέζου η ελληνική αποστολή άνοιξε πανώ με σύνθημα «Δικαιοσύνη και Αποζημίωση!», γραμμένο στα ελληνικά, τα γερμανικά και τα αγγλικά, σε κεντρικό σημείο εντός του Ευρωκοινοβουλίου. Η φλόγα της δικαίωσης του λαού μας, που χαρακτηρίζει τον επί δεκαετίες αγώνα του Μανώλη Γλέζου, του Ευάγγελου Μαχαίρα, των αείμνηστων Γιάννη Σταμούλη και Γεωργίου Αλέξανδρου Μαγκάκη, του αγωνιστή Χαράλαμπου Ρούπα, των προέδρων και των τριών πανελλήνιων αντιστασιακών οργανώσεων Στέλιου Ζαμάνου, Χρήστου Τσιντζιλώνη και Βασίλη Μπρακατσούλα, των μελών των ενώσεων θυμάτων και των μαρτυρικών τόπων της Βιάννου, των Καλαβρύτων, του Διστόμου, των Ανωγείων, της Κανδάνου, του Χορτιάτη, των Κερδυλλίων, της Μουσιωτίτσας, των χωριών του Κέδρους, της Δαμάστας, του Σοκαρά, της Υπάτης, της Κλεισούρας και εκατοντάδων άλλων σεμνών αγωνιστών αλλά και των διαρκώς αυξανόμενων συναγωνιστών μας μέσα στη Γερμανία, η φλόγα για Δικαιοσύνη και Αποζημίωση παραμένει πολύ ισχυρή και πλέον είναι παρούσα και στην καρδιά της Ευρώπης για να στοιχειώνει τον ύπνο των γραφειοκρατών κι όσων συμβιβάζονται με το άδικο.
Γυρίσαμε στην Ελλάδα αρκετά αισιόδοξοι. Ο αγώνας έχει πολλές στροφές ακόμη αλλά το δίκιο μας είναι βουνό! Η βέβαιη αλλαγή κυβέρνησης στην Ελλάδα (με την επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ και την ελπίδα να ανέβει, επιτέλους, ο λαός στην εξουσία), η επικείμενη νίκη των PODEMOS στην Ισπανία αλλάζουν τα δεδομένα. Με την κινητοποίηση του ελληνικού λαού και των λαών της Ευρώπης θα το πετύχουμε. Για να παραφράσουμε τον Νίκο Πουλαντζά, η Ευρώπη ή θα γίνει δημοκρατική και κοινωνική ή θα πάψει να υπάρχει. Μπορούμε!
Οδοντίατρος – Πολιτικός Επιστήμων, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
Μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα
aristomenis.syngelakis@gmail.com