Μέχρι σήμερα η δυνατότητα τακτοποίησης αυθαιρέτων χρήσεων ακολουθούσε χρονικά την παρανομία. Ελλείψει εσόδων, όμως, το υπουργείο Οικονομικών αποφάσισε να μεριμνήσει… για όσες δεν έχουν ακόμα συμβεί και μάλιστα σε ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο σημείο: στους αιγιαλούς και στις παραλίες της χώρας. Η δυνατότητα παρέχεται με σχετικό «τιμοκατάλογο», ο οποίος περιλαμβάνει εκτός από τις αυθαίρετες χρήσεις και την αυθαίρετη κατάληψη μιας παραλίας προς εκμετάλλευση.
Οι αιγιαλοί και οι παραλίες όλης της χώρας ανήκουν στο Δημόσιο, το οποίο κάθε χρόνο τις μισθώνει για «απλή χρήση», δηλαδή για λόγους αναψυχής με ομπρέλες, ξαπλώστρες και άλλες υποχρεωτικά προσωρινές κατασκευές. Η παραχώρηση από το Δημόσιο προς τους δήμους πραγματοποιείται με βάση κάποιους κανόνες (διαφύλαξη κοινόχρηστου χαρακτήρα, ελάχιστες αποστάσεις κ.λπ.). Οι δήμοι με τη σειρά τους τις μισθώνουν σε ιδιώτες, αποδίδοντας ένα ποσοστό στο κράτος (παλαιότερα 20%, σήμερα 30%).
Φέτος η διαδικασία άλλαξε, με μία σειρά ρυθμίσεων που θεσμοθετήθηκαν μόλις τον Απρίλιο και εξειδικεύτηκαν προ ημερών με κοινή απόφαση των υπουργείων Οικονομικών, Περιβάλλοντος και Εσωτερικών. Η σημαντικότερη από αυτές ήταν ότι το υπουργείο Οικονομικών παρείχε εαυτόν τη δυνατότητα να προχωρά σε απευθείας (και όχι μέσω των δήμων) ηλεκτρονική δημοπρασία για να μισθώσει τη χρήση ορισμένων παραλιών της επιλογής του, παρακρατώντας το 50% των εσόδων. Ο κατάλογος περιλαμβάνει 34 παραλίες στη Ρόδο, 18 στα νησιά του Αργοσαρωνικού, 14 στις Σποράδες, 5 στη Σαντορίνη και τη Μύκονο, 8 σε Κέρκυρα και Κεφαλονιά, 32 στην Κρήτη και 25 στη Χαλκιδική, οι περισσότερες «φιλέτα». Μια δεύτερη σημαντική αλλαγή είναι ότι η παραχώρηση μπορεί να φθάνει τα τρία έτη.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν δύο διατάξεις που αφορούν τις αυθαιρεσίες. Σε περίπτωση, λοιπόν, που το Γραφείο Δημόσιας Περιουσίας (η παλιά κτηματική υπηρεσία) διαπιστώσει αυθαίρετη χρήση, αντί να επιδείξει αυστηρότητα (λ.χ. λύση σύμβασης, άμεση αποβολή) ορίζεται ότι πρέπει να επιβάλει πρόστιμο τριπλάσιο του μισθώματος με… έκπτωση από 5% έως 25%, ανάλογα με το ύψος του. Επιπλέον, σε περίπτωση που ο μισθωτής αποδεικνύεται ότι είχε καταλάβει αυθαίρετα τον χώρο πριν υπογράψει συμβόλαιο, «επιτρέπεται, μόνο για το 2017, η σύναψη σύμβασης καταβάλλοντας στο καθορισθέν μίσθωμα προσαύξηση 20%». Με άλλα λόγια, η πολιτεία νομιμοποιεί τον νόμο της ζούγκλας, όπου οποιοσδήποτε μπορεί να καταλάβει έναν ευαίσθητο δημόσιο χώρο και μετά να τον χρησιμοποιήσει πληρώνοντας κάτι παραπάνω.
Κατάργηση περιορισμού
Πολύ ενδιαφέρον, επίσης, είναι ότι η πολιτεία καταργεί τον περιορισμό της παραχώρησης έως 500 τ.μ. παραλίας (για ομπρέλες κ.λπ.) και τις ελάχιστες αποστάσεις των 100 μέτρων ανάμεσα σε διαφορετικές παραχωρήσεις, όταν ο μισθωτής είναι ξενοδοχειακή επιχείρηση (επικαλούμενο μια γνωμοδότηση του ΝΣΚ). Μια ρύθμιση που πιθανότατα θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη επιβάρυνση τις παραλίες των τουριστικών περιοχών.
Τέλος, η διαδικασία ελέγχου των συμβάσεων που υπογράφουν οι δήμοι δείχνει πλημμελής: όπως ορίζεται, η σύμβαση θα κοινοποιείται από τον δήμο στην αρμόδια περιφερειακή διεύθυνση, αλλά αν αυτή δεν απαντήσει μέσα σε 7 εργάσιμες, τότε τεκμαίρεται ότι συμφωνεί.
Στην απόφαση περιλαμβάνονται και μερικές (μάλλον λιγοστές) περιοχές όπου απαγορεύονται ρητώς τα ομπρελοκαθίσματα: η περιοχή του Εθνικού Πάρκου Βορείων Σποράδων, το τμήμα από Νέδα έως ρέμα Μπραζέρη στον Κυπαρισσιακό κόλπο, ο Μύρτος στην Κεφαλονιά, η Αλυκή Κω και μερικές ακόμα ακτές.