38 χρόνια μετά το πυρηνικό ατύχημα του Τσέρνομπιλ

Του Φώτη Ποντικάκη*

38 χρόνια μετά το πυρηνικό ατύχημα στο Τσέρνομπιλ της τότε Σοβιετικής Ένωσης (νυν Ουκρανίας), η επιβίωση των ανθρώπων στον πλανήτη εξακολουθεί να απειλείται από την «ειρηνική» ή πολεμική χρήση της πυρηνικής ενέργειας. Η δε χώρα μας εισάγει ρεύμα από πυρηνικά εργοστάσια και θα αντιμετωπίσει επιπλέον κινδύνους από νέα πυρηνικά εργοστάσια κοντά μας στην Τουρκία.

Στις 26 Απριλίου του 1986 ο πλανήτης ολόκληρος απειλήθηκε από το ατύχημα στο πυρηνικό εργοστάσιο του Τσέρνομπιλ της τότε Σοβιετικής Ένωσης, που είχε ως αποτέλεσμα νεκρούς άμεσα και μακροπρόθεσμα από τη διαρροή ραδιενεργού νέφους, εκατοντάδες χιλιάδες περιβαλλοντικούς πρόσφυγες που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους για πάντα σε μια ακτίνα. Η ποσότητα της ραδιενέργειας που εκλύθηκε ήταν 200 φορές μεγαλύτερη από τη ραδιενέργεια που απελευθερώθηκε από τις δύο ατομικές βόμβες του Ναγκασάκι και της Χιροσίμα μαζί. 5 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν ακόμα σε περιοχές εκτεθειμένες στη ραδιενέργεια. Περισσότερο επηρεάστηκαν από τη ραδιενέργεια η Ουκρανία, η Ρωσία και η Λευκορωσία, όμως ραδιενεργή βροχή έφτασε μέχρι την Ιρλανδία αλλά και ραδιενεργό νέφος μέχρι την Ελλάδα. Ακόμη και σήμερα υπάρχει αποκλεισμένη ζώνη 30 χιλιομέτρων γύρω από το εργοστάσιο.

Αντίστοιχα το ατύχημα στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας που προκλήθηκε μετά από σεισμό και τσουνάμι είχε ως αποτέλεσμα 18.500 νεκρούς και πάνω από 300.000 περιβαλλοντικούς πρόσφυγες.

Μάθαμε με οδυνηρό τρόπο ότι η ραδιενέργεια δε γνωρίζει σύνορα. Κι όμως ακόμη και σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιχειρεί «πράσινο ξέπλυμα» των πυρηνικών, επιχειρώντας να τα εντάξει στις «πράσινες» μορφές ενέργειας μαζί με το ορυκτό αέριο, ως υποτιθέμενες «εναλλακτικές λύσεις» για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης!

Η χώρα μας αντιμετωπίζει πυρηνικές απειλές και κοντά στα σύνορά της από το πυρηνικό εργοστάσιο στο Κοζλοντούι της Βουλγαρίας αλλά και από τα σχεδιαζόμενα πυρηνικά εργοστάσια της Τουρκίας στο Ακούγιου απέναντι από τη Ρόδο αλλά και στη Σινώπη του Εύξεινου Πόντου και στην Ανατολική Θράκη. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο η πιθανότητα ατυχήματος, αλλά και το ότι το «ενδιαφέρον» κάποιων για «ειρηνική» παραγωγή ενέργειας από πυρηνικά συνδέεται άμεσα με παραγωγή και πυρηνικών όπλων, όπως έδειξε στο παρελθόν η περίπτωση του Ισραήλ αλλά και του Ιράν. Αποκτάνε έτσι τεχνογνωσία και πρόσβαση σε υλικά που μπορεί να χρησιμοποιηθούν στην κατασκευή πυρηνικών όπλων.

Υπάρχουν λοιπόν πολλοί λόγοι για να λέμε όχι στα πυρηνικά, πολεμικά ή «ειρηνικά». Δεν είναι μόνο ο κίνδυνος ατυχήματος όπως διαπιστώσαμε με τραγικό τρόπο στο Τσέρνομπιλ και τη Φουκουσίμα, δεν είναι ο κίνδυνος τρομοκρατικής ενέργειας ή βομβαρδισμού τους, όπως φοβόμαστε τώρα στον πόλεμο στην Ουκρανία. Είναι και η τεράστια πολιτική δύναμη που παραδίδεται σε κάποιους λίγους που μπορούν να κατεβάζουν το διακόπτη και να μένεις χωρίς ρεύμα. Η συγκεντροποίηση της παραγωγής ενέργειας βαδίζει πλάι – πλάι με την συγκεντροποίηση της πολιτικής εξουσίας και αυταρχικά καθεστώτα. Και μάλιστα αφηνόμαστε στο έλεος αυταρχικών καθεστώτων ή ηγετών, όταν και όποτε το επιθυμούν, να κατασκευάσουν και πυρηνικά όπλα και να μας τινάξουν όλους στον αέρα, ή να γεμίσουν ραδιενέργεια τον πλανήτη!

Η Ελλάδα οφείλει να πει όχι στην εξάπλωση των πυρηνικών στη γειτονιά μας, να σταματήσει να εισάγει ρεύμα από πυρηνικά εργοστάσια και να ενθαρρύνει την επέκταση των πυρηνικών στη Βουλγαρία. Ο ήλιος εκεί ψηλά μας χαμογελάει, μπορούμε κι εμείς να ζούμε με τη δύναμη του ήλιου και του άνεμου, με Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, μικρές και αποκεντρωμένες, τοπικά ελεγχόμενες από τους πολίτες κι όχι από κάποιες μεγάλες εταιρείες, χωρίς να καταστρέφουμε τη φύση και να διακινδυνεύουμε την επιβίωσή μας.

* Μέλος του Πανελλαδικού Συμβουλίου των «Πράσινων-Οικολογία»