Στις 30 Σεπτεμβρίου του 2013 η διοίκηση της Coca Cola στη Θεσσαλονίκη απολύει 33 εργαζόμενους από το τμήμα διακίνησης προϊόντων. Στόχος ήταν η κατάργηση του τμήματος, ώστε να δοθούν οι δραστηριότητές του σε εργολαβική εταιρεία. Είχε προηγηθεί η μεταφορά του λογιστηρίου της εταιρείας σε Αθήνα και Βουλγαρία, στη συνέχεια ήρθε η αντικατάσταση των πωλητών με μικρότερης ηλικίας προσωπικό που υπέγραφε συμβάσεις με το ένα τρίτο του μισθού των διωχθέντων, ακολούθησε η απόλυση των εργατών της αλυσίδας παραγωγής, για να ολοκληρωθεί ο κύκλος του εργασιακού εξανδραποδισμού ενός από τα παλαιότερα εργοστάσια της χώρας με τους 33 οδηγούς της μονάδας.
Τότε ξεκινά και το χρονικό μιας δυναμικής, πρωτοποριακής και συνάμα ιστορικής απεργίας που συνδυάζει επιτυχημένα τη μαχητική διεκδίκηση των εργατικών δικαιωμάτων με την πρακτική του μποϊκοτάζ των προϊόντων της εταιρείας, που αποτυπώνεται στη φράση «Ούτε γουλιά».
Σήμερα συμπληρώνονται 434 ημέρες αγώνα για τους απολυμένους εργάτες της Coca Cola, που συνεχίζουν να μάχονται μέχρι την επαναλειτουργία του εργοστασίου της Θεσσαλονίκης και την επιστροφή όλων τους στη δουλειά. Πριν από λίγες ημέρες βρεθήκαμε στο «στρατηγείο» των απεργών που βρίσκεται εγκατεστημένο έξω ακριβώς από την πύλη του εργοστασίου.
Μια πρόχειρη κατασκευή από ξύλα και πλαστικό φιλοξενεί 24 ώρες το 24ωρο την ομάδα των απολυμένων που ελέγχει τις δραστηριότητες της εταιρείας στο σχεδόν ερημωμένο εργοστάσιο, που όμως εξακολουθεί να λειτουργεί με έναν μικρό αριθμό εργαζομένων. Η κάμερα ασφαλείας που βρίσκεται ακριβώς πάνω από την πύλη καταγράφει τα πρόσωπα και τις κινήσεις μας.
«Σε λίγο μπορεί να εμφανιστεί και η αστυνομία» λέει γελώντας ο Δημήτρης, ένας από τους απολυμένους οδηγούς της εταιρείας, και καλωσορίζει την “Αυγή” στο «στέκι» τους, όπως το έχουν βαφτίσει.
Γύρω από έναν ξύλινο πάγκο ξεκινά η διήγηση του χρονικού του αγώνα τους. Ένα ημερολόγιο στο οποίο έχουν καταγραφεί εκφοβισμοί, ψυχολογική και οικονομική τρομοκρατία, χιλιάδες χιλιόμετρα, εκατομμύρια προκηρύξεις, δίκες και μηνύσεις, αλλά και μια σειρά από συλλογικές νίκες που πιστώνονται καθημερινά στη συνείδηση μιας ομάδας ανθρώπων που δρα και αγωνίζεται με ταξική και σχεδόν οικογενειακή συνείδηση.
«Αυτό το σωματείο, που επισήμως ιδρύθηκε το 1976, έχει στο ενεργητικό του μια απεργία στα μαύρα χρόνια της χούντας» λέει ο Γρηγόρης Παπαδόπουλος, ο πρόεδρος του Σωματείου Εργατοϋπαλλήλων Coca Cola Θεσσαλονίκης, και συμπληρώνει πως «εκείνη την εποχή οι πατεράδες μας είχαν το θάρρος να τα βάλουν με τη δικτατορία και τους διαπλεκόμενους επιχειρηματίες της εποχής».
Στα χρόνια της μεταπολίτευσης και συγκεκριμένα το 1981, το 1982 και το 1987 στις μεγάλες απεργίες του κλάδου της ποτοποιίας οι εργάτες της Coca Cola δίνουν πάντα το “παρών” σφυρηλατώντας μια ιδιαίτερη και ξεχωριστή αλληλεγγύη που σπάνια συναντά κανείς σε χώρους δουλειάς και συνδικαλιστικής δράσης. «Από την πρώτη ημέρα ίδρυσης του σωματείου μας το 1976 δημιουργήθηκαν δομές αλληλεγγύης και απεργιακό ταμείο, ενώ παράλληλα όλα τα μέλη περνούσαν κάθε χρόνο από συνδικαλιστικά σεμινάρια» λέει ο πρόεδρος του σωματείου απαντώντας στο ερώτημα πώς καταφέρνουν να στέκονται συντεταγμένα όρθιοι σε έναν άνισο αγώνα με αντίπαλο έναν πανίσχυρο οικονομικό κολοσσό.
«Το συνδικάτο αποφασίζει»
Ενώ το σωματείο είναι από τα ιδρυτικά μέλη του ΠΑΜΕ, γύρω από το τραπέζι καθόμαστε μαζί με συντρόφους από τον ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΚΕ, την ΑΝΤΑΡΣΥΑ και άλλες ακόμα δυνάμεις τις Αριστεράς. Κανένα ίχνος καχυποψίας, ο παραμικρός πολιτικός διαγκωνισμός ανάμεσά τους, τίποτα που να μπορεί να υπονομεύσει τους στόχους του αγώνα και των διεκδικήσεών τους.
«Όλοι περίμεναν να πάμε στη σύγκρουση με την εργοδοσία μετά τις απολύσεις» λέει ο πρόεδρος του σωματείου, επισημαίνοντας μάλιστα πως «κάποιοι εκ των άνω επιχείρησαν τότε να καθοδηγήσουν τις δράσεις μας σε γνωστά και αμφιβόλου αποτελέσματος μονοπάτια με το βίαιο κλείσιμο του εργοστασίου, συγκρούσεις με τα ΜΑΤ, συλλήψεις, δίκες και φυσικά υπερήφανες ήττες».
Οι απολυμένοι της Coca Cola με τη συμπαράσταση όλων των εργαζόμενων στην Ομοσπονδία Εμφιαλωμένων Ποτών αποφασίζουν μέσα από συνελεύσεις την έναρξη του μποϊκοτάζ στα προϊόντα της εταιρείας. «Είναι ένας αγώνας που εκφράζει όλο τον κλάδο, γιατί η Coca Cola είναι ο μπροστάρης και ό,τι συμβαίνει σήμερα σε αυτό το εργοστάσιο αύριο θα ισχύσει σε όλους τους χώρους δουλειάς» λέει ο οργανωτικός γραμματέας της Ομοσπονδίας Άρης Μερκενίδης, που μαζί με εργαζόμενους σε άλλα εργοστάσια του κλάδου συμμετέχουν καθημερινά στις δράσεις και τις κινητοποιήσεις των απολυμένων συναδέλφων τους.
Ο Κώστας, οδηγός στην Amstel, μας δίνει το στίγμα της συμπαράστασης. «Όλα τα μέλη του συνδικάτου οδηγών – βοηθών δίνουμε κάθε μήνα τέσσερα μεροκάματα για να ενισχύσουμε το απεργιακό ταμείο των συναδέλφων της Coca Cola ως ελάχιστο δείγμα αλληλεγγύης και οικονομικής στήριξης» λέει και μας επισημαίνει τη φυσική παρουσία εκατοντάδων συναδέλφων του στις δράσεις των απεργών για την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης.
Λίγα χιλιόμετρα από το εργοστάσιο, στα μεγάλα σούπερ μάρκετ της Θεσσαλονίκης, ομάδες απολυμένων αλλά και εργαζόμενων σε άλλα εργοστάσια μοιράζουν ενημερωτικά φυλλάδια στους καταναλωτές. Ενημερώνουν για τη δράση μιας εταιρείας της οποίας τα προϊόντα καταναλώνονται στην Ελλάδα, παράγονται στη Βουλγαρία και τα κέρδη, πριν πάνε στην Ελβετία, κρύβονταν μέχρι πρότινος στον φορολογικό παράδεισο του Λουξεμβούργου.
«Δεν αφήσαμε κανέναν πολιτικό σχηματισμό να μας τραβήξει από το μανίκι» επισημαίνει ο Δημήτρης και εξηγεί πως «πολίτες, φορείς και κόμματα είναι στο πλευρό μας και μας στηρίζουν, αλλά η βάση και η πηγή των αποφάσεων παραμένει το συνδικάτο μας και τα ίδια του τα μέλη».
Οδηγός μας το παράδειγμα της Μαδρίτης και της Ισπανίας
«Όλη η εργατική τάξη πρέπει να αγκαλιάσει αυτό το μποϊκοτάζ γιατί, αν πετύχει, θα είναι ένα μεγάλο όπλο για όλους τους εργαζόμενους» λέει ο οργανωτικός γραμματέας της Ομοσπονδίας Εμφιαλωμένων Ποτών και εξηγεί πως «οδηγός μας ήταν και είναι η νίκη των συναδέλφων μας στην Ισπανία, που κατάφεραν να ακυρώσουν χιλιάδες απολύσεις με τη βοήθεια της κοινωνίας των πολιτών και την συμπαράσταση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των ΜΜΕ».
Όταν η συζήτηση στρέφεται γύρω από τη συμπαράσταση που γνωρίζει ο δικός τους αγώνας, τα πρόσωπα συνοφρυώνονται. «Με τα χρήματα της διαφήμισης η εταιρεία έχει εξαγοράσει τη σιωπή της συντριπτικής πλειοψηφίας του Τύπου» λέει ο Γιώργος και συνεχίζει με ακόμη πιο επιθετικό ύφος για την υποκριτική, όπως τη χαρακτηρίζουν οι απολυμένοι, στάση του δήμαρχου Θεσσαλονίκης, που «πάει και φωτογραφίζεται με τα στελέχη της Coca Cola, όταν αυτά μοιράζουν φιλοδωρήματα με δήθεν αγαθοεργίες της εταιρείας, που βάφει δημοτικά σχολεία της πόλης και κάνει πως δεν ξέρει για τις 480 απολύσεις εργαζομένων, αρνούμενος μάλιστα να μας δεχθεί στο Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης μας».
Όπως υποστηρίζουν οι απολυμένοι, «εδώ και καιρό δύο είναι οι εταιρείες που μοιράζουν χρήμα στη Βόρεια Ελλάδα για να υπονομεύσουν και να φιμώσουν και δεν είναι άλλες από την Coca Cola και την Ελληνικός Χρυσός». Την ίδια ώρα, παρά τη συστηματική απόκρυψη του μποϊκοτάζ από τα ΜΜΕ, η συνεχιζόμενη πτώση των πωλήσεων της 3Ε έχει προκαλέσει έναν καταιγισμό μηνύσεων από πλευράς εταιρείας, χωρίς όμως το παραμικρό αποτέλεσμα, καθώς μέχρι σήμερα η Coca Cola δεν έχει καταφέρει να κερδίσει ούτε μία δικαστική απόφαση εις βάρος των απολυμένων.
«Δεν είναι μονάχα το οικονομικό κόστος που πονάει τα ταμεία τους» εξηγεί ο Γρηγόρης Παπαδόπουλος και τονίζει πως «το μεγαλύτερο πλήγμα που έχουν δεχθεί από τον αγώνα μας είναι αυτό που τσαλακώνει το δήθεν κοινωνικό τους πρόσωπο και τα συνθήματά τους πως πάνω απ’ όλα βάζουν τον άνθρωπο». Η εταιρεία, που τους τελευταίους μήνες βλέπει τις πωλήσεις της να κατρακυλούν μαζί με το κοινωνικό της προσωπείο, έχει αποδυθεί σε έναν επικοινωνιακό αγώνα αναστήλωσης του επικοινωνιακού της προφίλ.
«Η δική μας απάντηση είναι η τακτική της ενημέρωσης των πολιτών πόρτα πόρτα, έξω από σούπερ μάρκετ, δίνοντας το “παρών” σε κάθε απεργιακή κινητοποίηση και με τη φυσική μας παρουσία στο πλευρό όλων όσοι αντιστέκονται στη βάρβαρη επέλαση του νεοφιλελευθερισμού» εξηγεί ο πρόεδρος του Σωματείου τονίζοντας πως «μέχρι σήμερα έχουμε καταφέρει με τη δράση μας να κόψουμε ένα σημαντικό κομμάτι από την πίτα των πωλήσεων της εταιρείας στη Βόρεια Ελλάδα, που, αν καταφέρει να μεταφερθεί με την ίδια ένταση και στην Αθήνα, τότε θα μιλάμε για μια μεγάλη νίκη του κινήματός μας».
«Το αγωνιστικό πνεύμα έχει περάσει μέσα στα σπίτια και τις οικογένειές μας»
Έξω από ένα σούπερ μάρκετ της Θεσσαλονίκης βρίσκεται σε εξέλιξη το μοίρασμα των προκηρύξεων με σύνθημα «Ούτε γουλιά». Απολυμένοι της Coca Cola μαζί με εργαζόμενους σε άλλα εργοστάσια του κλάδου καλούν τους καταναλωτές να μποϊκοτάρουν τα προϊόντα της 3Ε. Μαζί και ο μικρός γιος ενός απολυμένου. «Το αγωνιστικό πνεύμα έχει περάσει μέσα στα σπίτια και τις οικογένειές μας» εξηγεί ο Δημήτρης και θυμάται τη μεγάλη απεργία στην Coca Cola το 1987, όταν «παιδί ακόμα τότε μαζί με τη μητέρα μου συμμετείχαμε στην ανθρώπινη αλυσίδα που έκλεισε τότε το ίδιο εργοστάσιο σε συμπαράσταση του απεργού τότε πατέρα μου».
Παρά τις προσπάθειες της εταιρείας σχεδόν κανείς δεν έχει λυγίσει μέχρι σήμερα σε αυτή τη σκληρή αντιπαράθεση με την εργοδοσία. «Όλους αυτούς τους δύσκολους μήνες του αγώνα μονάχα δύο συνάδελφοι υπέκυψαν» λέει ο πρόεδρος του σωματείου και αποκαλύπτει τους πραγματικούς στόχους της εταιρείας, που είναι «η επαναλειτουργία ενός εργοστασίου με πλήρως αποδομημένες εργασιακές σχέσεις, με την επιβολή της εκ περιτροπής εργασίας, με μισθούς πείνας και φυσικά με την απαγόρευση της συνδικαλιστικής δράσης».
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η περίπτωση δύο απολυμένων που μη αντέχοντας το οικονομικό και ψυχολογικό βάρος της ανεργίας πέρασαν πριν από λίγες ημέρες το κατώφλι του εργοστασίου ζητώντας δουλειά. «Το πρώτο πράγμα που η εταιρεία απαίτησε από τους συναδέλφους ήταν η υπογραφή δύο υπεύθυνων δηλώσεων με τις οποίες θα αποκηρύσσουν το μποϊκοτάζ και φυσικά θα θέτουν εαυτούς εκτός σωματείου» λέει ο Γρηγόρης Παπαδόπουλος δείχνοντάς μας τις «δηλώσεις μετανοίας» προς την Coca Cola, με τις οποίες αποτάσσονται τον συνδικαλισμό και εκχωρούν όλα τους τα εργασιακά δικαιώματα έναντι 400 ευρώ.
«Έκλεισαν το εργοστάσιο για να εξαφανίσουν το σωματείο μας» είναι η πεποίθηση των απολυμένων, μιας και «η 3Ε ήταν από τις πρώτες εταιρείες που στα χρόνια της κρίσης στόχευσαν πρώτα στη διάλυση του συνδικαλιστικού κινήματος και δευτερευόντως στη μείωση του εργατικού κόστους», όπως υποστηρίζουν. «Είμαστε ένα ενοχλητικό συνδικάτο και είχαμε την ατυχία να βρισκόμαστε κοντά στη Βουλγαρία των φθηνών εργατικών χεριών» λέει ο Δημήτρης Αγάς σε μια προσπάθεια να περιγράψει τη στρατηγική της εταιρείας, που όπως, όμως, εξηγεί «δεν περίμενε να βρεθεί αντιμέτωπη με τη μορφή του αγώνα που επιλέξαμε σαν απάντηση στην πολιτική τους».
Από το Στρασβούργο έως το τελευταίο χωριό της Ελλάδας
Οι αφίσες τους βρίσκονται πλέον παντού, τα πανό τους υψώθηκαν πρόσφατα και έξω από το Ευρωκοινοβούλιο, αφού αντιπροσωπείες τους ταξίδεψαν έως εκεί προσκεκλημένοι των ευρωβουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΚΕ, τα μπαλόνια με τα συνθήματά τους γέμισαν το κέντρο της Αθήνας στη μεγάλη απεργία της 27ης Νοέμβρη, η φωνή τους εξακολουθεί να ακούγεται μέσα από τον αριστερό Τύπο και ένα συνεχώς διογκούμενο κύμα πολιτών συμμετέχει έμπρακτα στον αγώνα του «Ούτε γουλιά», ενώ συνεχείς είναι οι ερωτήσεις και οι παρεμβάσεις βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΚΕ στη Βουλή.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης με τους απολυμένους έξω από το εργοστάσιο της Θέρμης, δύο βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ έρχονται να προστεθούν στην συντροφιά. Η Δέσποινα Χαραλαμπίδου και η Λίτσα Αμμανατίδου δεν χρειάζονται συστάσεις με τους απολυμένους. «Η Δέσποινα μάλιστα ήταν αυτή που ξεκίνησε συμβολικά τον προεκλογικό της αγώνα για τις περιφερειακές εκλογές του Μαΐου με μια συγκέντρωση εδώ έξω από το εργοστάσιό μας» λέει ο Γρηγόρης Παπαδόπουλος αναγνωρίζοντας τη στήριξη του αγώνα τους από κόμματα και πολιτικούς φορείς που «από την πρώτη κιόλας ημέρα των κινητοποιήσεών μας βρίσκονται στο πλευρό μας στηρίζοντάς μας με κάθε δυνατό μέσο».
Αυτό, όμως, που αναγνωρίζουν από πλευράς των βουλευτών που βρίσκονται στο πλευρό τους είναι «η έλλειψη τάσεων κηδεμόνευσης του αγώνα και η πολιτική του εξαργύρωση».
[youtube url=”https://www.youtube.com/watch?v=kAeGktUprIE&feature=share”]
Ρεπορτάζ – Αποστολή: Πέτρος Κατσάκος / avgi.gr
