Οντες λογιάσεις μια δουλειά
όρτσα να μην φοβάσαι
αμολά την τη νιότη σου
και μην τηνε λυπάσαι.
Από το πρωί της 20ής Μαΐου 1941 ο γαλανός ουρανός της Κρήτης, από το λιμάνι της Σούδας ως το Μάλεμε κι από το Ρέθυμνο ως το Ηράκλειο, έγινε μαύρος, καθώς σκεπάστηκε από 1300 γερμανικά βομβαρδιστικά, μεταγωγικά και καταδιωκτικά αεροπλάνα.
Χιλιάδες αλεξίπτωτα άρχισαν να κατεβαίνουν στην κρητική γη. Τούτη τη φορά όμως οι Κρητικοί δεν ήταν όσο φιλόξενοι συνηθίζουν να είναι. Οι Γερμανοί αλεξιπτωτιστές δεν κατάφεραν όλοι να πατήσουν στο κρητικό χώμα.
Ένας Γερμανός αξιωματικός που πήρε μέρος στην παράδοξη αυτή μάχη και σώθηκε, διηγείται:
«Σ’ άλλα ευρωπαϊκά κράτη κανείς δεν αντιστάθηκε στην τρομερή πολεμική μας δύναμη. Έτρεχαν οι στρατιωτικοί να παραδοθούν και ο πληθυσμός έφευγε. Στην Κρήτη κανείς δεν φοβόταν. Κανείς δεν παραδινόταν. Όσοι πατούσαμε στο χώμα ζωντανοί, βλέπαμε ένα μαινόμενο πλήθος να μας επιτίθεται, δίχως να φοβάται τα επαναληπτικά μας όπλα και τις χειροβομβίδες μας. Στην Κρήτη, μόνο οι πέτρες δεν σηκώνονταν μονάχες τους να μας κτυπούν. Τα πάντα μας πολεμούσαν…».
Ήταν όμως μια τιτάνια πάλη ενός λαού απροετοίμαστου, άοπλου και αριθμητικά ελάχιστου σε σύγκριση με τον εχθρό. Οι όροι ήταν φοβερά άνισοι. Ο εχθρός πολυάριθμος, ειδικά προετοιμασμένος και οπλισμένος με τα πιο σύγχρονα όπλα για την εποχή εκείνη.
Παρόλα αυτά χρειάστηκαν οχτώ ημέρες για να μπορέσουν οι Γερμανοί να δημιουργήσουν προγεφυρώματα στην Κρήτη.
Δεν κατάφεραν όμως να την κατακτήσουν πλήρως και να υποδουλώσουν την κρητική ψυχή, όπως λέει και το ριζίτικο τραγούδι:
«Χίτλερ, να μην το καυχηθείς πως πάτησες την Κρήτη.
Ξαρμάτωτη την έβρηκες κι έλειπαν τα παιδιά της.
Στα ξένα επολεμούσανε πάνω στην Αλβανία.
Μα πάλι επολεμήσανε για την Ελευθερία».
Η Κρήτη τελικά υπέκυψε κάτω από το βάρος της τρομερότερης μηχανής που είχε γνωρίσει ως τότε ο κόσμος. Στις 27 Μάιου καταλήφθηκαν τα Χανιά και το Ρέθυμνο. Στις 30 το Ηράκλειο. Την ίδια μέρα έφυγαν από τα Σφακιά για τη Μέση Ανατολή οι τελευταίοι Βρετανοί υπερασπιστές της Κρήτης.
Η νίκη όμως των Γερμανών ήταν πύρρεια γιατί ο αγώνας της Κρήτης προξένησε τόσο μεγάλες απώλειες στις διαλεχτές μονάδες των αλεξιπτωτιστών, ώστε μέχρι το τέλος του πολέμου οι Γερμανοί σε καμιά περίπτωση δεν τόλμησαν να εκτεθούν σε τέτοιου είδους επιχειρήσεις. Με διαταγή του Χίτλερ οι μονάδες αλεξιπτωτιστών διαλύθηκαν. Αυτές ήταν και οι πρώτες σημαντικές απώλειες των Γερμανών που τραυμάτισαν ανεπανόρθωτα την φασιστική υπεροψία και προβλημάτισαν όσους υποτάχθηκαν. Για πρώτη φορά ο αήττητος φασισμός αναγκάστηκε να αποκαλύψει τα ασθενή του σημεία.
Μετά την κατάρρευση ένας μεγάλος αριθμός από Έλληνες αξιωματικούς και στρατιώτες προτίμησαν να μην παραδοθούν. Βρήκαν καταφύγιο στα απρόσιτα Κρητικά βουνά και μαζί με πολλούς ντόπιους οπλισμένους Κρητικούς συγκρότησαν τους πρώτους πυρήνες αντίστασης εναντίον του κατακτητή τις πρώτες οργανώσεις ανταρτών στην Ευρώπη.
Η Κρητική αντίσταση ήταν η πρώτη γενναία άρνηση υποταγής και το πρώτο ελπιδοφόρο μήνυμα στις άλλες κατακτημένες περιοχές της Ευρώπης.
Την προσφορά της Κρήτης στην υπόθεση της προάσπισης της ελευθερίας των λαών αποδεικνύουν οι αδιάψευστοι αριθμοί. 2.988 άνδρες και 31 γυναίκες είναι το τμήμα σε ανθρώπινες ζωές μόνο στον άμαχο πληθυσμό, ενώ τα 17.336 από τα 75.388 σπίτια του νησιού καταστράφηκαν συθέμελα. Γέμισαν οι πόρτες των κρητικών σπι¬τιών με μαύρους σταυρούς.
Αξιοσημείωτη είναι η πρόταση των Ιαπωνικών εφημερίδων εκείνης της εποχής να ιδρυθεί στην Αυτοκρατορία τους το «Τάγμα Ιπποτών της Κρήτης» για να τιμή¬σουν, όπως έλεγαν, οι μικροί άνθρωποι τους υπεράνθρωπους.
Ο μεγάλος μας συνθέτης και κρητικός Μίκης Θεοδωράκης σε ομιλία του στην επέτειο της Μάχης της Κρήτης το 2003 αναφέρει μεταξύ άλλων «…Ο κάθε άνθρωπος μεγαλώνει με τις παρακαταθήκες των προγόνων του. Οι ιστορικές παραδόσεις πλάθουν τους λαούς και τα ιστορικά σύμβολα δημιουργούν τους χαρακτήρες των ανθρώπων… και αυτό που αυτή η Μάχη πια μας δίνει, σωστότερα μας «παραδίδει», εκτός από το τιμημένο όνομά της είναι το μήνυμα της: «Το αληθινό μπόι των ανθρώπων μετριέται πάντα με το μέτρο της λευτεριάς, και εμείς, μόνο εμείς μπορούμε να κρατούμε τα χώματά μας!» Η Κρήτη ήταν και θα είναι πάντα πόθος πολλών κατακτητών εξαιτίας της γεωγραφικής θέσης του νησιού. Τίποτε όμως δεν μπορεί να αλλάξει το ότι είναι η πατρίδα του Δία, «η Αέρια», «το Ιδαίο», «η Μακρόνησος», η χώρα του Μίνωα, η πατρίδα του Βιτσέντζου Κορνάρου, του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου, του Ελ. Βενιζέλου, του Νίκου Καζαντζάκη, των πεσόντων της Μάχης της Κρήτης, της λεβεντιάς και της λύρας. Η Μεγαλόνησος, που έχει ο κάθε κρητικός μέσα του!
Κι έτσι φτάνουμε στην καρδιά στην πεμπτουσία της ιστορικής πράξης που λέγεται «Μάχη της Κρήτης». Δηλαδή αν η λέξη «Έλληνες» εξακολουθεί να παραπέμπει σε αξίες πέρα από τις τρέχουσες που μας προτρέπουν να κάνουμε αυτό που μπορούμε. Μήπως δηλαδή αυτό που μας δίδαξε ο Νίκος Καζαντζάκης. «Να κάνουμε αυτό που δεν μπορούμε» εξακολουθεί να χαρακτηρίζει την πεμπτουσία της έννοιας « Ελλάδα » αν την εξετάσει κανείς ιστορικά, φιλοσοφικά, πολιτιστικά, διαχρονικά; Μήπως δηλαδή η αξία του ΟΧΙ των Ελλήνων και στη συνέχεια του ΟΧΙ των Κρητικών έγκειται στο γεγονός ότι μπόρεσαν να πράξουν αυτό που δεν ήταν ανθρωπίνως δυνατό να μπορέσουν να πράξουν λόγω του συντριπτικού γι’ αυτές συσχετισμού δυνάμεων
Μήπως δηλαδή η ουσία των παραδόσεών μας είναι η υπέρβαση, η αποκοτιά, η θυσία στη υπεράσπιση ορισμένων αρχών απαράβατων. Απαράβατων αλλά τόσο ισχυρών, τόσο δυνατών και τόσο ζωντανών που να κάνουν τον απλό Λαό της Κρήτης να σηκωθεί και να αψηφήσει τον θάνατο, γιατί κάποια φωνή μέσα του τού έλεγε:
«Ίσαμε εδώ! Από το σύνορο αυτό του Χρέους και πέρα δε θα σε αφήσω να περάσεις. Ας είσαι και δράκος. Ας είσαι και ο Χίτλερ. Ας είσαι και ο ίδιος ο διάβολος. Έτσά μ’ εγώ!». Και αλίμονό μας, συμπατριώτες και φίλοι, αν σβήσει από τα χείλη μας κι από τα χείλη των γενεών που έρχονται αυτό το «Έτσαμ’ εγώ».
Από την άποψη αυτή η Μάχη της Κρήτης δεν αποτελεί μόνο ένα στρατιωτικό ιστορικό γεγονός αλλά κυρίως μια ολόκληρη Φιλοσοφία, ένα ηθικό Σύμβολο, μια πράξη που επανατοποθετεί τον Άνθρωπο στο βάθρο τoυ ημιθέου.
Ειδικά στις σημερινές δύσκολες ώρες που περνάει η ανθρωπότητα με την καταπάτηση των ανθρώπινων αξιών, την περιφρόνηση στο δίκαιο και στα δικαιώματα των λαών, με τη σφαγή αθώων αμάχων από κάποιους σύγχρονους σιδερόφρακτους που μας οδηγούν σταθερά σε μια μέρα πλανητική νύχτα με κυρίαρχο το Νόμο του Ισχυρότερου, το Νόμο της Ζούγκλας, σ’ αυτές λοιπόν τις βαριές ώρες η Μάχη της Κρήτης έρχεται να μας θυμίσει ότι δεν είναι υποχρεωτικό να νικάει πάντοτε πιο δυνατός και ο πιο αδίστακτος.
Κι αυτό γιατί ένα βασικό στοιχείο που χαρακτηρίζει έως σήμερα τη ζωή των ανθρωπίνων κοινωνιών και των ανθρώπων γενικά είναι η ακατανίκητη έλξη τους από ιδανικά όπως η Ελευθερία, το Δίκαιο, η Ανθρώπινη Αξιοπρέπεια και η Ειρήνη. Όσοι περιφρονούν αυτές τις αρχές, όσοι μεθυσμένοι από τη δύναμή τους πιστεύουν πως θα αλλάξουν αυτές τις βασικές ανθρώπινες ιδιότητες και θα μεταβάλουν τους λαούς σε δούλους και υποτελείς, θα έρθει η στιγμή κάποτε να μετανιώσουν για την έπαρση και την αλαζονεία τους.».
Τιμή και δόξα στους νεκρούς και ζωντανούς ήρωες της Μάχης της Κρήτης. Ο εορτασμός της επικής αυτής επετείου, αποτελεί την καλύτερη διαβεβαίωση και υπόσχεσή μας, ότι το φωτεινό τους παράδειγμα μας οδηγεί.
ΙΩΑΝΝΗΣ Ε. ΠΑΝΤΕΡΜΑΡΑΚΗΣ