Αίσθηση προκαλεί η μέτρηση της ποιότητας ζωής των πολιτών στις δύο μεγάλες πόλεις της Κρήτης, Ηράκλειο και Χανιά. Σε σχετικά μικρά ποσοστά οι πολίτες δηλώνουν ικανοποιημένοι από τη ζωή στις δύο πόλεις.
Ταυτόχρονα η κοινή γνώμη φαίνεται να είναι σαφής, δηλώνοντας έντονη δυσαρέσκεια για το κόστος ζωής, τις δυνατότητες εύρεσης εργασίας και επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Στοιχεία που αποτυπώνονται στην έρευνα που διενεργήθηκε υπό την εποπτεία του Διδάκτορα στην Ανάλυση Δεδομένων Γιώργου. I. Ματαλλιωτάκη, του ακαδημαϊκού καθηγητή Κωνσταντίνου Ζοπουνίδη διευθυντή του Εργαστηρίου Συστημάτων Χρηματοοικονομικής Διοίκησης του Πολυτεχνείου Κρήτης και του Επ. Καθηγητή Ε. Γρηγορούδη.
Η έρευνα εστιάζει στη μέτρηση ικανοποίησης των πολιτών όσον αφορά τις εκφάνσεις του καθημερινού τους βίου, όπως αυτός διαμορφώνεται στις παρούσες συνθήκες και συγκυρίες σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο.
Πραγματοποιήθηκε κατά την περίοδο 3-7 Ιουνίου του 2013. Το δείγμα ήταν τυχαίο και αντιπροσωπευτικό του σχετικού πληθυσμού.
1. Εισαγωγή
Η έννοια της ποιότητας ζωής είναι πολυδιάστατη και εξαρτάται από ένα μεγάλο σύνολο παραγόντων του κοινωνικού και οικονομικού περιβάλλοντος. Σε γενικές γραμμές υπάρχουν δύο εναλλακτικοί τρόποι μέτρησης του επιπέδου ποιότητας ζωής:
– Οι υποκειμενικοί τρόποι μέτρησης, οι οποίοι αναφέρονται στην εκτίμηση της αίσθησης ευτυχίας ή ικανοποίησης που εκφράζουν τα άτομα. Οι συγκεκριμένοι τρόποι μέτρησης βασίζονται σε δεδομένα που συλλέγονται με πρωτογενείς έρευνες ή δημοσκοπήσεις.
– Οι αντικειμενικοί τρόποι μέτρησης που αφορούν κυρίως τη συλλογή και επεξεργασία δευτερογενών στατιστικών δεδομένων, όπως είναι το κατά κεφαλή εισόδημα, το επίπεδο ανεργίας, το ποσοστό των αποφοίτων ανά εκπαιδευτική βαθμίδα, κ.λπ.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα στην πρώτη περίπτωση είναι οι έρευνες που πραγματοποιεί η Ε.Ε. σχετικά με την ποιότητα ζωής σε επιλεγμένες ευρωπαϊκές πόλεις. Το ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιείται αποτελείται από ένα μεγάλο αριθμό ερωτήσεων σχετικά με την απασχόληση, την εύρεση κατοικίας, την καθαριότητα της πόλης, την ενσωμάτωση των μεταναστών, τη ρύπανση και τις δημόσιες συγκοινωνίες.
Αντίστοιχα, στο πλαίσιο της δεύτερης προσέγγισης, ο Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (Ο.Ο.Σ.Α.) εκπονεί μελέτες σε τακτικά διαστήματα με βάση στατιστικά στοιχεία που αφορούν το εισόδημα, το προσδόκιμο ζωής, την εμπιστοσύνη στο πολιτικό σύστημα (ποσοστό πολιτών που ψήφισαν στις τελευταίες εκλογές), την εκπαίδευση, την υγεία και το περιβάλλον.
Σε όλες αυτές τις μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί κατά την τελευταία δεκαετία, είτε αυτές αφορούν στο επίπεδο μιας πόλης, είτε στο συνολικό επίπεδο μια χώρας, η Ελλάδα φαίνεται να κατέχει μια από τις τελευταίες θέσεις της κατάταξης συγκριτικά με άλλες χώρες.
2. Σχεδιασμός και διεξαγωγή έρευνας
Τα κριτήρια ικανοποίησης, σύμφωνα με τα οποία ζητήθηκε από τους πολίτες να αξιολογήσουν το επίπεδο της ποιότητας ζωής, περιλαμβάνουν ένα μεγάλο σύνολο παραγόντων που αφορούν:
– το κόστος ζωής και τις δυνατότητες απασχόλησης,
– την ασφάλεια (τήρηση δημόσιας τάξης, εγκληματικότητα),
– τις υποδομές (δρόμοι και πεζοδρόμια, πάρκινγκ, χωροταξία, χώροι πρασίνου, πάρκα και πλατείες, αθλητικές υποδομές),
– τη ρύπανση (ατμοσφαιρική ρύπανση, ηχορύπανση, καθαριότητα),
– τις δημόσιες συγκοινωνίες και τα μέσα μεταφοράς,
– τις υπηρεσίες και υποδομές υγείας, κοινωνικής πρόνοιας και εκπαίδευσης,
– την ενσωμάτωση των μεταναστών,
– τη λειτουργία δημόσιων και δημοτικών υπηρεσιών,
– τον πολιτισμό και την διασκέδαση/ψυχαγωγία.
Επίσης, το ερωτηματολόγιο της έρευνας περιελάμβανε ερωτήσεις σχετικά με τη συνολική ικανοποίηση από τη ζωή στην εκάστοτε πόλη, καθώς και τη μεταβολή του επιπέδου ζωής τα τελευταία 2 έτη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η κοινή γνώμη κατά το διάστημα διεξαγωγής της έρευνας αντιμετώπιζε τη συνεχή προβολή και δημοσιοποίηση ανησυχητικών γεγονότων σχετικά με την κατάσταση της εθνικής οικονομίας, την έλλειψη εθνικών πόρων για επενδύσεις λόγω οικονομικής κρίσης, το αίσθημα ανασφάλειας των πολιτών και το ζήτημα της ένταξης των μεταναστών στο κοινωνικό σύνολο.
Οι ερωτηθέντες αποκαλύπτουν τις πραγματικές συνιστώσες της ζωής στις πόλεις τους που προφανώς δεν τις αποκαλύπτουν διάφοροι κοινωνικοοικονομικοί δείκτες και παράμετροι.
Σε γενικές γραμμές φαίνεται ότι οι πολίτες και των δύο πόλεων δεν είναι ικανοποιημένοι από το σύνολο των παραγόντων που επηρεάζουν το επίπεδο της ποιότητας ζωής, αν και οι εκτιμώμενοι δείκτες ικανοποίησης για την πόλη των Χανίων είναι σχετικά υψηλότεροι από αυτούς της πόλης του Ηρακλείου. Πιο συγκεκριμένα, οι σημαντικότερες διαφορές μεταξύ των δύο πόλεων αφορούν τα εξής:
– Οι πολίτες των Χανίων εμφανίζονται περισσότερο ικανοποιημένοι από τους πολίτες του Ηρακλείου όσον αφορά την ασφάλεια (τήρηση δημόσιας τάξης, εγκληματικότητα), τις υποδομές (δρόμοι και πεζοδρόμια, πάρκινγκ, πολεοδομία και χωροταξικός σχεδιασμός, χώροι πρασίνου, πάρκα και πλατείες), τη ρύπανση (ατμοσφαιρική ρύπανση, ηχορύπανση, καθαριότητα), την κοινωνική ένταξη μεταναστών και τις υποδομές και δράσεις πολιτισμού.
– Αντίθετα, οι πολίτες του Ηρακλείου εμφανίζονται περισσότερο ικανοποιημένοι από τις υπηρεσίες/υποδομές υγείας σε σχέση με τους πολίτες των Χανίων.