Τείχη παντού: Από τις ΗΠΑ και την Ισπανία μέχρι την Παλαιστίνη και την Κύπρο

Γράφει ο Βαγγέλης Πάλλας,
Δημοσιογράφος ΑΠΕ-ΜΠΕ
Σε μια εποχή κατά την οποία συ­νεχώς εξαλείφονται τα τείχη και τα σύνορα για τους εργάτες -και για τη λειτουργία του κα­πιταλισμού- οι μεγάλες επιχει­ρήσεις, οι πολιτικοί όλων των κομμάτων και οι οργανώσεις περιστολής των δικαι­ωμάτων εργάζονται με αγαστή σύμπνοια για να κατασκευάσουν ένα νέο “Τείχος του Βερολίνου” στις πλάτες των ίδιων των ανθρώπων που τους ταΐζουν, τους ντύνουν και χτίζουν τη σκεπή πάνω απ’ τα κεφάλια τους. Όπως όλα τα ιμπερι­αλιστικά τείχη -που βασίζονται στη βία, το ρατσισμό, την εκτυφλωτική άγνοια και την αίσθηση ανωτερότητας- και αυτό χτί­ζεται σε σαθρές βάσεις. Όμως η ώθηση που θα προκαλέσει την πτώση του θα δο­θεί από τα ίδια μαυριδερά, γεμάτα κά­λους χέρια που παρείχαν τον πλούτο για να χτιστεί».

Η πύρινη κριτική του Μάικ Ντέιβις μπορεί να στρέφεται κατά του τείχους στα σύνορα ΗΠΑ και Μεξικού, όμως τα λόγια του ταιριάζουν σε κάθε αντίστοι­χη κατασκευή – από την Ισπανία ως το Τουρκμενιστάν, κι από το Ισραήλ μέχρι τη Μποτσουάνα.

Διότι, η ιδέα της ανέγερσης τειχών για την παρεμπόδισης της μετακίνη­σης ανθρώπων χωρίς χαρτιά δεν ανήκει αποκλειστικά στο δυτικό κόσμο. Σε κά­θε κράτος που εφαρμόζεται, προπαγανδίζεται ως «τελευταία γραμμή άμυνας» για το λαό, την οικονομία και τον πολιτι­σμό. Και, σε πολλά απ’ αυτά ισοδυναμεί με ένταλμα θανάτου για τους ανθρώπους που, περνώντας τα τείχη, επιδιώκουν μία καλύτερη ζωή.

Η τραγική αποτυχία των τειχών απο­δεικνύεται απ’ την αμερικανική περίπτω­ση. Το τείχος στα σύνορα των ΗΠΑ με το Μεξικό έφτανε τα 554 χλμ. τον Αύγουστο του 2008 και από τότε επεκτείνεται διαρκώς. Έρευνα του πανεπιστημίου Πρίνστον έδειξε ότι βασική του επίπτωση ήταν η διο­χέτευση της ροής των μεταναστών μέσα απ’ την έρημο και τα βουνά της μεθορίου, γεγο­νός που αύξησε κατακόρυφα τους θανάτους. Επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι ο αριθμός των νεκρών μεταναστών στα σύνορα έχει διπλα­σιαστεί από το 1995, φτάνοντας τους 417 για το 2009 – χωρίς να υπολογίζονται τα πτώμα­τα που απλώς δεν βρέθηκαν ποτέ.

Οι επικριτές του φράχτη κάνουν λόγο τό­σο για το τεράστιο οικονομικό του κόστος όσο και για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του. Ωστόσο, μετά την 11^η Σεπτεμβρίου, ο «διαρκής πόλεμος» της κυβέρνησης Μπους απέναντι σε κάθε αόρατο και εσωτερικό εχθρό πρόσθεσε επιχειρήματα στη φαρέτρα όσων προπαγανδίζουν την περαιτέρω ενίσχυ­ση των συνόρων. Αποτέλεσμα: Δημοσκόπηση του Ιουλίου του 2010 έδειξε ότι οι Αμερικα­νοί τάσσονται υπέρ του φράχτη στα σύνορα με το Μεξικό σε ποσοστό 68%.

Αντίστοιχες δημοσκοπήσεις στη Γηραιά Ήπειρο δεν έχουν γίνει γνωστές. Όμως η ηγεσία της ΕΕ έχει έμπρακτα δείξει την υπο­στήριξη της στην κατασκευή τειχών, παρέχο­ντας στην Ισπανία τα κονδύλια για την ανέ­γερση τους στους θυλάκους της Θέουτα και τη Μελίγια που βρίσκονται στις ακτές της Αφρικής.

Το 1997, πάνω από 16.000 μετανάστες απ’ την υποσαχάρια και τη βόρεια Αφρική τέθη­καν υπό κράτηση σ’ αυτά τα ισπανικά εδά­φη, στην προσπάθεια τους να περάσουν στην Ευρώπη.

Μία χρονιά μετά, ο φράχτης ήταν γεγονός στα έξι μίλια των συνόρων τους με το Μα­ρόκο. Οι περιοχές έμοιαζαν πλέον με φυλα­κές. Όμως οι μετανάστες ήθελαν να μπουν και να ζητήσουν άσυλο σ’ αυτές, καθώς δεν είχαν τα χρήματα να περάσουν μέσω θαλάσ­σης στην Ισπανία.

Το Σεπτέμβριο του 2005, εκατοντάδες εξαθλιωμένοι μετανάστες επιτέθηκαν ταυτό­χρονα στο συνοριακό φράχτη της Θέουτα, με αποτέλεσμα 18 θανάτους και πάνω από πενήντα τραυματισμούς. Τον επόμενο μήνα, νέα επίθεση σημειώθηκε στη Μελίγια, όπου 700 μετανάστες κατάφεραν να περάσουν το φρά­χτη, ενώ 6 ε’χασαν τη ζωή τους από ισπανι­κά και μαροκινά πυρά. Η κυβέρνηση Θαπατέρο αποφάσισε την ενίσχυση των φραχτών. Και από τότε, οι μετανάστες συνεχίζουν να πεθαίνουν, χωρίς επίσημα στοιχεία για τον αριθμό τους.

Η έλλειψη στοιχείων για την κατασκευή, τα μήκος και τις επιπτώσεις των τειχών είναι ακόμη εντονότερη σε πιο απομονωμένες πε­ριοχές, όπως τα σύνορα Τουρκμενιστάν και Ουζμπεκιστάν (όπου το 2001 ανακοινώθηκε η κατασκευή φράχτη 1.700 χλμ.) ή τα σύνορα Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και Ομάν. Εκεί, όπως και στα σύνορα Ταϊλάνδης/ Μα­λαισίας, Σαουδικής Αραβίας/ Υεμένης ή Ινδίας/ Πακιστάν, η αντιμετώπιση της παράνο­μης μετανάστευσης προβάλλεται ως δικαιολογία για την ανέγερση του τείχους μαζί με την ανάγκη για ανάσχεση τρομοκρατών, εμπόρων όπλων και ναρκωτικών.

Η ανάγκη για Ασφάλεια, η καραμέλα πα­ντός είδους αυταρχικών καθεστώτων, χτί­ζει τείχη παντού – βάζοντας νέους φραγμούς στην ειρήνη.

Το Τείχος του Αίσχους στη Δυτική Όχθη έχει αντικαταστήσει (οριστικά;) τις προσπά­θειες διπλωματικής επίλυσης του Παλαιστι­νιακού. Το τείχος που διαχωρίζει σουνίτες και σιίτες στη Βαγδάτη σηματοδοτεί γλαφυ­ρά την κατοχή στην περιοχή.

Τα «τείχη της ειρήνης» στο Μπέλφαστ αποτελούν μια ακόμα αντίφαση στη νεο-γλώσσα της οργουελιανής μας εποχής.

Ακόμη πια σκανδαλώδες το τείχος που χωρίζει την ελεύθερη Κύπρο από τα κατεχό­μενα εδάφη, φέρνοντας στην επιφάνεια την υποκρισία και τη διγλωσσία της ΕΕ.

Είκοσι ένα χρόνια μετά την πτώση του Τείχους, τα τείχη όχι μόνο βρίσκονται ακόμη
εδώ, αλλά επεκτείνονται. Σε κοινωνίες που έχουν ξεχάσει ότι είναι υπεύθυνες όχι μόνο γι’ αυτά που κάνουν, αλλά και γι’ αυτά που ανέχονται.