“Είσαι κλέφτης. Έκλεψες την καρδιά των φτωχών, των δίκαιων, των ειλικρινών, των αξιοπρεπών, των ηθικών του πλανήτη. Σε αγαπάμε Jose Mujica»
Πλέον, η Ουρουγουάη έχει νέο πρόεδρο και ο Mujica αποσύρεται. Μόνο σε τέσσερα χρόνια θητείας, σημάδεψε σχεδόν την ιστορία της χώρας του.
Ο τίτλος θα μπορούσε να είναι «από τον πάτο ενός πηγαδιού, στην κορυφή της ιστορίας». Θα απέδιδε με την ίδια ακρίβεια, χωρίς μεταφορική έννοια, την (όχι πάντα) συναρπαστική διαδρομή του Jose Mujica. Ο, μέχρι την περασμένη Κυριακή, πρόεδρος της Ουρουγουάης, «ο φτωχότερος πρόεδρος χώρας στον κόσμο» όπως τον έχουν χαρακτηρίσει και ο ίδιος δεν παραδέχεται, αναμετρήθηκε με την ιστορία και θριάμβευσε. Την ανάγκασε να του επιφυλάξει μια ξεχωριστή σελίδα, ανάμεσα σε εκείνους που το όνομά τους προκαλεί ξεχωριστό σεβασμό, αν όχι δέος.
Σε μια από τις συνεντεύξεις του (για τους γνωρίζοντες ισπανικά,εδώ) χάρισε μερικές ξεχωριστές ατάκες. Κάποιες μόνο, από εκείνες που τον καθιστούν ξεχωριστό. Δεν είναι ένας άγιος, αναμφίβολα, είναι όμως ο πολιτικός που θα τον ήθελες να κυβερνά τον τόπο σου. Δίχως άλλο, αυτό που τον έκανε γνωστό στη χώρα του και μετέπειτα σε ολόκληρο τον κόσμο, ήταν η δράση του, οι πράξεις του, και όχι η οικειότητα που εκπέμπει πάνω στο μικρό τρακτέρ, με το οποίο καλλιεργεί τη φάρμα, και που είναι το ίδιο διάσημο με τον παλιό «σκαραβαίο», τον οποίο αρνήθηκε να δώσει και με ένα εκατομμύριο δολάρια.
Ως νέος, υπήρξε αντάρτης πόλης των «Τουπαμάρος», που εμπλεκόταν σε κλοπές τραπεζών, απαγωγές επιχειρηματιών, αλλά και δολοφονίες. Καταδικάστηκε σε 14 χρόνια φυλάκιση και πέρασε αρκετό χρόνο, στην απομόνωση, στον πάτο ενός πηγαδιού. Η ιστορία, όμως, του κρατούσε για τα γεράματα, μια ξεχωριστή θέση. «Φτωχοί δεν είναι αυτοί που έχουν λίγα, αλλά όσοι θέλουν πολλά κι εγώ δεν ζω στη φτώχεια. Ζω με λίγα και μετρημένα» έχει δηλώσει, και το πράττει, χαρίζοντας το μεγαλύτερο μέρος του μισθού του σε ανθρώπους που έχουν ανάγκη. «Κατάλοιπο φεουδαρχικών εποχών» θεωρεί το προεδρικό πρωτόκολλο, το οποίο απεχθάνεται.
Ούτε γραβάτα, ούτε κοστούμι, ούτε λιμουζίνες. Τα γυμνά πόδια στα σανδάλια του, σε συνέντευξη τύπου με τον υπ. Οικονομικών της χώρας, αποτελούσαν για αυτόν φυσιολογικό τρόπο ζωής και άνεσης. Ένας συνάδελφός του, του είπε ότι η προεδρία πρέπει να περικυκλώνεται με μια μορφή μυστηρίου. «Μα, ποιο μυστήριο; Ποιο μυστήριο;» αναρωτιέται σχεδόν θυμωμένος ο Mujica. «Είναι μια λειτουργία με μεγάλη σημασία, αλλά ο πρόεδρος δεν είναι ούτε θεός ούτε μονάρχης. Αφού όλοι οι άνθρωποι είμαστε το ίδιο», λέει.
Στα πρακτικά, εκτός από τις καλές ατάκες που χαρίζει ο ίδιος -ενίοτε και «φαρμακερές», όπως όταν αναφέρεται στους «άσπονδους» φίλους, τους Αργεντινούς, θυμίζοντας κάπως τα Βαλκάνια-, οι δείκτες διαφθοράς, στην Ουρουγουάη του Mujica είναι οι χαμηλότεροι της Λατινικής Αμερικής και από τους χαμηλότερους στον κόσμο. Σε κοινωνικά ζητήματα, όπως οι γάμοι ομοφυλοφίλων ζευγαριών, ή η νομιμοποίηση της χρήσης της κάνναβης και άλλα, η μικρή του χώρα «βάζει τα γυαλιά» και σε χώρες της Ευρώπης. Ακόμα και σε αυτές που καυχιούνται για τα «φώτα της Δημοκρατίας». Πρόσφατα, επίσης, εγκαινίασε πρόγραμμα υποδοχής και φιλοξενίας προσφύγων από τη Συρία. Όχι σε στρατόπεδα, εννοείται.
Παλιοί σύντροφοι τον έχουν επικρίνει ως «αντεπαναστάτη» αλλά εκείνος, λειτουργώντας στην «πιάτσα» της ιστορίας, έκλεψε καρδιές. Ένα εμπνευσμένο σκίτσο συμπατριώτη του, τον παρουσιάζει να κουβαλά στην πλάτη ένα κομπόδεμα, με τη λεζάντα να γράφει: Είσαι κλέφτης. Έκλεψες την καρδιά των φτωχών, των δίκαιων, των ειλικρινών, των αξιοπρεπών, των ηθικών του πλανήτη. Σε αγαπάμε Jose Mujica! Και νομίζω πως αυτές οι λέξεις δεν εμπεριέχουν καμία υπερβολή μέσα τους.
Μερικά στοιχεία για τη ζωή του:
• Θεωρείται ως ο φτωχότερος Πρόεδρος Δημοκρατίας στον κόσμο. Δίνει το 90% από τον επίσημο μισθό του των $12,000 στους φτωχούς.
• Πέρασε στη φυλακή 14 χρόνια και πυροβολήθηκε 5 φορές από την αστυνομία (και για 2 χρόνια καταδικάστηκε να ζει στον πάτο ενός πηγαδιού)
• Θεωρείται «αντιπολιτικός και φίλος του λαού»
• Δηλώνει «Η εξουσία δεν έρχεται από ψηλά αλλά από την αγάπη σου για το λαό – χρειάστηκε χρόνια να το καταλάβω αυτό».
• Μιλώντας στον ΟΗΕ είπε “ο κόσμος πρέπει να στηρίζεται στον ανθρωπισμό και όχι στην οικονομία και στις αγορές”
• Το 2005, παντρεύτηκε την Lucía Topolansky, μια αγωνίστρια των Τουπομάρος με την οποία συμβίωνε επί χρόνια.
• Αρνείται να μένει στην υπερπολυτελή προεδρική κατοικία και ζει σε μια φάρμα που καλλιεργούν με τη γυναίκα του χρυσάνθεμα προς πώληση για να καλύψουν τα έξοδα επιβίωσης.
• Οδηγεί μια Φολκς Βάγκεν του 70 – φυσικά δεν έχει οδηγό – και όταν χαλάει τη φτιάχνει, όσο μπορεί, ο ίδιος.
• Δεν έχει κανένα αστυνομικό για την προστασία του
• Δηλώνει ανθρωπιστής και άθεος.
• Ένα παγκόσμιο ντοκιμαντέρ για τη ζωή του τον χαρακτηρίζει ως τον «τελευταίο ήρωα της πολιτικής». (Emir Kusturica on the life of Mujica: “the last hero of politics”)
• Περιμένει στην “ουρά” να εξεταστεί στο κρατικό νοσοκομείο. Όχι δεν πήγε στο Χέρφιλντ της Αγγλίας για να τον δει ο διάσημος Δρ. Γιακούμπ
• Οδηγεί (ο ίδιος) ένα “σκαθάρι” του 1976 αξίας $1700 και όχι μια απυρόβλητη ειδικής παραγγελίας Μερσεντές αξίας 700.000 Ε όπως ο κ.Βενιζέλος.
• Και τελικά: “η προεδρική κατοικία του” ενός υπνοδωματίου (εγκατέλειψε την υπερπολυτελή που του πρόσφερε το κράτος)
Μερικές από τις ρήσεις του:
• «κ. Ομπάμα η γνώμη είναι ο λαός σας να καπνίζει λιγότερο και να μαθαίνει και κάποια άλλη γλώσσα»
• Στο American University: «Αγαπητοί φοιτητές, δεν υπάρχουν δίκαιοι πόλεμοι. Ξοδεύονται 2 δις το λεπτό για να σκοτώνονται άνθρωποι. Φανταστείτε τι κόσμο θα φτιάχναμε αν αυτά τα χρήματα ξοδεύονταν για το καλό του ανθρώπου»
• «Πέρασα πολλά χρόνια που το μόνο όνειρό μου ήταν να κοιμηθώ σε ένα κρεβάτι με στρώμα».
• «Ένας φτωχός βοσκός μπορεί να είναι πιο πλούσιος από ένα δισεκατομμυριούχο»
• Όταν τον αποκάλεσαν «το πιο φτωχό πρόεδρο Δημοκρατίας στον κόσμο είπε: «Δε νιώθω καθόλου φτωχός. Ζω απλά γιατί δε δημιουργώ ψεύτικες ανάγκες».
• «Οι επιχειρήσεις θέλουν να μεγιστοποιούν τα κέρδη τους. Εδώ πρέπει να παρεμβαίνει η πολιτεία για να παίρνουν οι εργαζόμενοι το μισθό που χρειάζεται για να αγοράσουν τα προϊόντα των εταιρειών»
• «Πρέπει να μπούμε στην εποχή που αυτό που αξίζει θα είναι ο άνθρωπος, η αγάπη, η φιλία, η οικογένεια αντί να καταστρέφουμε τον άνθρωπο με τις διεθνείς αγορές και τα χρηματιστήρια».
• Όσοι αγαπούν τα πλούτη, δε θα πρέπει να μπαίνουν στην πολιτική»
• «Οι πολιτικοί σας κρύβουν τις σκέψεις τους. Εγώ σας τις λέω κι ας μη με ψηφίσετε. Ίσως γι’ αυτό με αγαπάτε».
• «Σ’ όλη μου τη ζωή πήγαινα αντίθετα με το ρεύμα. ‘Ετσι γεννήθηκα»
• «Η ζωή μου είναι αποτέλεσμα των πληγών μου. Είμαι το παιδί της ιστορίας μου»
[youtube url=”https://www.youtube.com/watch?v=hteGnL-8SeU”]