Οι όροι της Ελληνικής διάσωσης θα δώσουν στην Ευρωζώνη τεράστιες δυνάμεις πάνω στην χάραξη πολιτικής
Ένα έγγραφο 29 σελίδων που καθορίζει τις προϋποθέσεις της συμφωνίας, ύψους € 85 δις, δείχνει πως η Ελλάδα αντιμετωπίζει περισσότερη λιτότητα ενώ η υγεία, η πρόνοια, οι συντάξεις και τα φορολογικά μεταρρυθμίζονται.
Άρθρο των Ian Traynor, Βρυξέλλες και Jon Henley, Αθήνα
Η Ελληνική κυβέρνηση πρόκειται να παραδώσει τις εξουσίες σε αχανείς εκτάσεις των οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών προς τους πιστωτές της στην Ευρωζώνη υπό Δρακόντειους όρους που συμφωνήθηκαν σε ένα νέο τριετές πακέτο διάσωσης.
Οι 29 σελίδες των όρων παραχωρούν απόλυτη εξουσία επάνω σε ένα μεγάλο μέρος της Ελληνικής χάραξης πολιτικής στην Ευρωζώνη και καθιερώνουν ένα σύστημα τριμηνιαίων αξιολογήσεων των μεταρρυθμίσεων από την τρόικα των θεσμικών οργάνων – την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ ) – που εκπροσωπεί τους πιστωτές.
Το έγγραφο αναφέρει: “Η [Ελληνική] κυβέρνηση δεσμεύεται να συμβουλεύεται και να συμφωνεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο σχετικά με όλες τις δράσεις που σχετίζονται με την επίτευξη των στόχων του μνημονίου, πριν αυτές οριστικοποιηθούν και υιοθετηθούν νομικά”.
Οι όροι για τη διάσωση – ύψους € 85 δις σύμφωνα με ανώτερη πηγή της ΕΕ – προβλέπουν τη ριζική αναμόρφωση της Ελληνικής οικονομίας, που οδηγούν σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις της υγείας, πρόνοιας, των συντάξεων και φορολογικών συστημάτων, παράλληλα με τα πιο φιλόδοξα σχέδια ιδιωτικοποιήσεων. Επίσης επιβραβεύει την τρόικα με αποφασιστική επιρροή στις μεταρρυθμίσεις του τραπεζικού τομέα.
Καθώς το Ελληνικό κοινοβούλιο προετοιμάζονταν να συζητήσει το πακέτο σε έκτακτη συνεδρίαση την Πέμπτη 13 Αυγούστου, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας είπε ότι παρά ”τα εμπόδια που προσπαθούν κάποιοι να βάλουν στην πορεία μας” παρέμενε αισιόδοξος πως η τελική συμφωνία θα σφραγίζονταν με την τρίτη οικονομική διάσωση της χώρας σε πέντε χρόνια.
Η κυβέρνηση επικύρωσε το σχέδιο κειμένου του νέου νόμου διάσωσης έτσι ώστε να μπορεί να εγκριθεί από τους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίασης διστακτικά προγραμματισμένης για την προηγούμενη Παρασκευή. Αυτό θα επέτρεπε την πρώτη δόση της ενίσχυσης να εκταμιευθεί εγκαίρως για την πληρωμή ενός χρέους άνω των € 3 δις που θα πληρώσει στις 20 Αυγούστου η Αθήνα στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Ο Τσίπρας δεν είπε ποιος πίστευε ότι προσπαθούσε να εκτροχιάσει τη συμφωνία, αλλά σε μια παρατήρηση ευρέως ερμηνευμένη ως μομφή προς τη Γερμανία, τον σκληρότερο κριτικό της Ελλάδας και τον πλέον σημαίνοντα πιστωτή της, κατηγόρησε ”ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ” πως έχουν ένα “κρυφό σχέδιο για την αναμόρφωση της Ευρωζώνης χρησιμοποιώντας την Ελλάδα ως δικαιολογία”.
Η Γερμανία ήδη από την Τετάρτη 12 Αυγούστου δηλωσε ότι χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να μελετήσει τη συμφωνία επισημαίνοντας τον μεγάλο αριθμό των φορολογικών και άλλων μέτρων πολιτικής που πρέπει να εφαρμόσει η Ελλάδα σε αντάλλαγμα για τη βοήθεια. Ο εκπρόσωπος της Καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ, Steffen Seibert, δήλωσε πως το Βερολίνο ήθελε να εξετάσει τη συμφωνία με ”την αναγκαία σχολαστικότητα”.
Το υπουργείο Οικονομικών δήλωσε ότι η Γερμανία θα ”πάρει θέση μέχρι το τέλος της εβδομάδας”, προσθέτοντας ότι ήταν ακόμη κατανοητό ότι το Γερμανικό κοινοβούλιο – το οποίο πρέπει επίσης να επικυρώσει τη συμφωνία – θα ψηφίσει όχι την έγκριση του σχεδίου διάσωσης, αλλά αντ ‘αυτού την επιβολή ενός δανείου γέφυρας που θα επέτρεπε στην Αθήνα να κάνει την πληρωμή της ΕΚΤ. “Και οι δύο επιλογές είναι ακόμη ανοικτές,” φέρεται να είπε ο εκπρόσωπος.
Το Ελληνικό πακέτο μεταρρυθμίσεων θα απαιτήσει 57 διαφορετικά μέτρα, που περιλαμβάνονται σε 40 νομοθετικές πράξεις που πρέπει να ψηφιστούν από τους Έλληνες βουλευτές.
Η νομοθετική επιδρομή της Πέμπτης στην Αθήνα θα ακολουθηθεί από περαιτέρω αλλαγές. Μέχρι τον Οκτώβριο, όταν η τρόικα θα επανεξετάσει την πρόοδο, πριν συμφωνήσει να αποδεσμεύσει περισσότερους πόρους, ο Τσίπρας πρέπει να παραδώσει τον προϋπολογισμό του επόμενου έτους, έναν συμπληρωματικό προϋπολογισμό για το τρέχον έτος και μια δημοσιονομική στρατηγική τριών ετών.
Η συμφωνία διάσωσης λέει: «Οι όροι θα πρέπει να ενημερώνονται σε τριμηνιαία βάση, λαμβάνοντας υπόψη την πρόοδο στις μεταρρυθμίσεις που επιτεύχθηκαν κατά το προηγούμενο τρίμηνο. Σε κάθε επανεξέταση, τα συγκεκριμένα μέτρα πολιτικής και άλλα μέσα για την επίτευξη αυτών των γενικών στόχων που περιγράφονται εδώ θα προσδιορίζονται πλήρως με λεπτομέρειες και χρονοδιάγραμμα ».
Η επίτευξη των όρων διάσωσης θα απαιτήσει περισσότερη λιτότητα για την Ελλάδα. Το τριετές πρόγραμμα συνεπάγεται μια «δημοσιονομική προσαρμογή» έως και 5% του Ελληνικού ΑΕΠ, ενώ η οικονομία αναμένεται να κατρακυλήσει κατά 2,3% φέτος και 1,3% το επόμενο έτος, σύμφωνα με ανώτερες πηγές.
Ο Τσίπρας έχει επίσης συμφωνήσει να ανατρέψει κάποιες από τις πολιτικές αποφάσεις που έχει θεσπίσει κατά την περίοδο από την εκλογική του νίκη τον Ιανουάριο. Το έγγραφο αναφέρει ότι οι ιδιωτικοποιήσεις στην Ελλάδα ”έχουν ακινητοποιηθεί” από τότε που ανέλαβε την εξουσία, αλλά ο πρωθυπουργός “έχει πλέον δεσμευτεί να προχωρήσει με ένα φιλόδοξο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων”.
Καθώς η Ελλάδα ασφυκτιά υπό τον έλεγχο κεφαλαίων ενώ οι τράπεζες αγωνίζονται για την επιβίωση κάτω από ένα βουνό επισφαλών απαιτήσεων, στο επίκεντρο του προγράμματος διάσωσης είναι η εξοικονόμηση και η αναβίωση του τραπεζικού τομέα μέσω της ανακεφαλαιοποίησης των προβληματικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Σύμφωνα με τους όρους της διάσωσης, η τρόικα θα έχει ισχυρή επιρροή σε μια διάσωση του τραπεζικού τομέα.
Το έγγραφο αναφέρει: “κανένα μονομερές φορολογικό ή άλλο μέτρο πολιτικής δεν θα πρέπει να ληφθεί από τις [Ελληνικές] αρχές. Όλα τα μέτρα, νομοθετικά ή με άλλο τρόπο, που θα ληφθούν κατά τη διάρκεια της περιόδου του προγράμματος, τα οποία μπορεί να έχουν αντίκτυπο στις δραστηριότητες των τραπεζών, τη φερεγγυότητα, την ρευστότητα ή την ποιότητα του ενεργητικού θα πρέπει να ληφθούν σε στενή διαβούλευση [με την τρόικα]”.
Σύμφωνα με το έγγραφο, εξωτερικοί σύμβουλοι πρέπει να αποσταλούν για να συμβουλεύσουν την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας για τις επισφαλείς απαιτήσεις και την διαχείριση των στοιχείων ενεργητικού, ενώ το διοικητικό συμβούλιο της Ελληνικής αρχής που ασχολείται με την αναβίωση των τραπεζών πρόκειται να συν-διορίζεται από την τρόικα για την αντιμετώπιση κάθε υποψίας ευνοιοκρατίας και “πολιτικών παρεμβάσεων”.
Αναφέρεται πως: ”Μια νέα διαδικασία για την επιλογή και το διορισμό των μελών της Εκτελεστικής Επιτροπής και του Γενικού Συμβουλίου θα πρέπει να σχεδιαστεί από το τέλος του Σεπτεμβρίου 2015, η οποία θα συνεπάγεται μεγαλύτερο ρόλο για τα όργανα [τρόικα] από ό, τι στο παρελθόν”.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία διαπραγματεύθηκε τη νέα συμφωνία κατά το προηγούμενο δεκαπενθήμερο στην Αθήνα παράλληλα με την ΕΚΤ, το ΔΝΤ και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕΜΣ) – το ταμείο διάσωσης της ΕΕ – είναι πρόθυμη να καταπολεμήσει τον σκεπτικισμό της Γερμανικής ηγεσίας για το πακέτο και να το δει να υλοποιείται τάχιστα υπό τον φόβο πολιτικών αντιδράσεων στην Ελλάδα.
Ανώτεροι αξιωματούχοι της ΕΕ, δήλωσαν: ”Πρέπει να αρπαγεί η πολιτική δυναμική. Η αναμονή ή η παράταση της συζήτησης δεν θα δώσει την ευκαιρία για μια καλύτερη συμφωνία, αλλά θα θέσει σε κίνδυνο την πρόοδο που έχουμε δει”.
Αλλά εσωτερικά έγγραφα της Γερμανικής κυβέρνηση που παρέλαβε η εφημερίδα Guardian περιείχαν καυστική κριτική της συμφωνίας διάσωσης, σηματοδοτώντας σφοδρές συγκρούσεις κατά τη διάρκεια της επόμενης εβδομάδας. Η ανάλυση της κυβέρνησης, έλεγε: «Η εφαρμογή πολλών μέτρων δεν προβλέπεται πριν από τον Οκτώβριο / Νοέμβριο και μερικές πολύ σημαντικές μεταρρυθμίσεις δεν θα υλοποιηθούν ακόμη και δεν έχουν ακόμη προσδιορισθεί».
Αμφισβητούσε την υποστήριξη της νέας συμφωνίας από το ΔΝΤ, αντέτεινε ότι το νέο σχέδιο διάσωσης απέτυχε να αντιμετωπίσει τη βιωσιμότητα του χρέους στην Ελλάδα και επιτέθηκε στην προτεινόμενη καθυστέρηση της δημιουργίας ενός νέου ταμείου ιδιωτικοποιήσεων που υποτίθεται ότι θα κατέχει Ελληνικά περιουσιακά στοιχεία αξίας 50 δις €.
Ανώτεροι αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες εξοικειωμένοι με τις διαπραγματεύσεις επιμένουν ότι η συμφωνία είναι ολοκληρωμένη. Αναφερόμενη στις Γερμανικές αντιρρήσεις, μια ανώτερη πηγή είπε: ”Δεν έχουμε στρογγυλέψαμε τίποτε. Δεν επιλέξαμε μια γρήγορη λύση”.
Μετάφραση για το Νόστιμον ἦμαρ : Παπαποστόλου Θανάσης |Επιμέλεια κειμένου – συντακτική ομάδα Νόστιμον Ήμαρ