”Κόκκινα Φέσα Φαίνονται στου Καγιαμπή το κάμπο,
γιουρούσι κάνουν οι οχτροί κι είναι δυο τρεις χιλιάδες.
Ένας Σεΐχης πρόβαλλε και τον εμηνυτεύη,
γυρίστε πίσω κι ο Ψαρής κάθεται στη Βγοράδα.
Γυρεύει δόντια των οχτρών να κάμει κομπολόγια.
Θέλει και από το αίμα τους να βάψει τα μαλλιά ντου…”
Σε μια σεμνή και φορτισμένη συγκινησιακά τελετή πραγματοποιήθηκαν σήμερα Σάββατο 26 Σεπτεμβρίου τα αποκαλυπτήρια μιας μαρμάρινης πλάκας στην τοποθεσία Πετραδολάκια πάνω από το μέρος ”Τουρκόλακκι”, αφιερωμένη στον μεγάλο Ανωγειανό αγωνιστή την περίοδο της Τουρκοκρατίας, Γεωργίου Νικ. Ξυλούρη ή Σουβλή.
Πρόκειται για ένα μεγάλο Ανωγειανό αγωνιστή και επαναστάτη που έζησε από το 1820 μέχρι και το 1900 και συμμετείχε σε όλους τους ξεσηκωμούς των Κρητών ενάντια στους Τούρκους κατακτητές, ενώ του είχε αποδοθεί το ψευδώνυμο ”Σουβλής” και ”Τουρκοφάγος” καθώς στις μάχες που συμμετείχε σκότωσε πολλούς Τούρκους έχοντας γίνει ο φόβος και ο τρόμος τους στην ευρύτερη περιοχή!
Ο ”Σουβλής” ήταν προπάππους του μεγάλου μας καλλιτέχνη Ψαραντώνη ο οποίος με δάκρυα μαζί με τον αδελφό του Γιάννη (Ψαρογιάννη), έβγαλαν την Ελληνική σημαία και αποκάλυψαν σήμερα την μαρμάρινη πλάκα η οποία θα βρίσκεται για πάντα πλέον στον ιερό Ψηλορείτη, απέναντι ακριβώς από τη μάντρα του Κουμπούρη.
Το παρών έδωσε σύσσωμη η οικογένεια Ξυλούρη ,αρκετοί Ανωγειανοί και μέλη του Δημοτικού συμβουλίου που αψήφησαν τις άσχημες καιρικές συνθήκες για να τιμήσουν ένα άξιο πρόγονο μας. Η έντονη βροχόπτωση μάλιστα ανέβαλλε δυστυχώς και ένα τραγούδι που θα έλεγε ο Ψαραντώνης με τη λύρα του μαζί με το λαούτο του αδερφού του Ψαρογιάννη στην μνήμη του προπάππου τους! Τραγούδια πάντως ειπώθηκαν αργότερα στον Άγιο Φανούριο όπου η οικογένεια παρέθεσε πλούσιο τραπέζι με παραδοσιακά φαγητά στην μνήμη του Γεωργίου Ξυλούρη.
Η Ανωγή βρέθηκε εκεί και κατέγραψε τα αποκαλυπτήρια που μετά την επιμνημόσυνη δέηση που τελέστηκε, ξεκίνησαν με μια μικρή αναφορά από τον φιλόλογο κ. Γιώργο Χριστοδουλάκη από το Καμαράκι, ο οποίος μάλιστα είναι απόγονος του μεγάλου οπλαρχηγού Ιωάννη Παλμέτη που πολέμησε μαζί με τους Ανωγειανούς.
Στην αναφορά του ο κ. Χριστοδουλάκης είπε μεταξύ άλλων τα εξής:
” Βρεθήκαμε όλοι εδώ σήμερα σε αυτόν τον τραχύ τόπο για να α ποτίσουμε ένα ελάχιστο φόρο τιμής σε ένα άξιο τέκνο των Ανωγείων, σε ένα γενναίο πολεμιστή της Ελευθερίας, ο οποίος έδρασε περίπου 150 χρόνια πριν κατά την διάρκεια των Κρητικών Επαναστάσεων.
Εκείνη την εποχή δρούσαν οι ομάδες των Χαίνηδων όπως λεγόντουσαν και επέφεραν μεγάλες καταστροφές στους Τούρκους.Εδώ στα Ανώγεια υπήρχαν αρκετές τέτοιες ονομαστές ομάδες όπως του Νιώτη, του Ξετρύπη, του Σκουλά και του Σουβλή.
Ο Γεώργιος Ξυλούρης έλαβε μέρος σε αρκετές μάχες όπως στο Γωνιανό ποροφάραγγο,στον Σκλαβόκαμπο,στην Ζώμινθο στην θέση Απίδακας, στον Κρουσώνα . Ακόμα και η τοποθεσία εδώ κάτω από την μαρμάρινη πλάκα που λέγεται Τουρκολάκκι ακόμα και σήμερα προς τιμήν του φανερώνει το μέγεθος της πανωλεθρίας που είχε προκαλέσει στους Τούρκους.
Αυτή είναι μια τιμή που αξίζει να του κάνουμε και επίσης, αν χρειαστεί γιατί οι καιροί είναι πάντα δύσκολοι και απειλητικοί να τους μιμηθούμε, αυτούς και τις θυσίες τους. Αιωνία του η μνήμη..” ολοκλήρωσε.
Μετά τα αποκαλυπτήρια ζητήσαμε από τον Ψαραντώνη μια μικρή δήλωση για την τιμή στον προπάππου του και την έντονη συγκίνηση του, καθώς ήταν σε όλη τη διάρκεια της τελετής δακρυσμένος. Ανέφερε χαρακτηριστικά:
”Πραγματικά δεν έχω λόγια σήμερα, μόνο δάκρυα και είμαι πολύ συγκινημένος για αυτή τη σημερινή τιμή. Αυτοί οι ανθρώποι επολέμησαν τόσα χρόνια πριν για να είμαστε εμείς σήμερα Ελεύθεροι.
Όλη την ιστορία του Σουβλή την κατέχω μου την έλεγε και ο πατέρας μου και άλλοι. Να είναι καλά όλοι που είναι εδώ” ολοκλήρωσε ο μεγάλος Κρητικός λυράρης.
Η Ανωγή τέλος ζήτησε μια δήλωση και από τον πρώην Δήμαρχο Ανωγείων κ.Νίκο Ξυλούρη ο οποίος τόνισε:
” Με την σημερινή ενέργεια της οικογένειας των Ψαράκηδων και όλων εμάς τιμούμε ανθρώπους που δώσανε και τη ζωή τους σε πολύ δύσκολες εποχές με Τουρκικό ζυγό . Δεν σκέφτηκαν ποτέ πως να γλιτώσουν αλλά μπήκαν μπροστά, ρίσκαραν τη ζωή τους για την Ελευθερία αποτελώντας ένα παράδειγμα για όλους μας.
Εμείς σήμερα πρέπει να κρατάμε στην ατομική οικογενειακή και συλλογική μας μνήμη τις πράξεις των ανθρώπων που σε δύσκολους καιρούς χρειάστηκε να πολεμήσουν και να θυσιαστούν.Αυτό πρέπει να κρατάμε ως παράδειγμα, αν ποτέ χρειαστεί και δυστυχώς τώρα χρειάζεται συχνά και καθημερινά να δίνουμε τον καλύτερο μας εαυτό ώστε να είμαστε αντάξιοι απόγονοι αυτών των ανθρώπων.
Δεν ξέρω αν σήμερα υπάρχουν στην εποχή μας άνθρωποι σαν τον ”Σουβλή” αλλά ξέρω ότι πρέπει να υπάρξουν. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε τη σημερινή κατάσταση με αίσθημα εθνικής ευθύνης πρώτα από όλα και όχι μόνο ατομικής.Κάτι που μας το δείχνουν άνθρωποι σαν τον Σουβλή και πάρα πολλών άλλων, σε ακόμα πιο δύσκολες εποχές που δεν υπήρχε καν Ελευθερία. Τέτοιοι άνθρωποι μας έφεραν ως Ανώγεια να έχουμε σήμερα μια κορυφαία θέση στην Ιστορία της Αντίστασης διαχρονικά σε όλη την Ελλάδα.” κατέληξε ο κ. Ξυλούρης.