Ο Μπέρνι Σάντερς, ο σοσιαλιστικών απόψεων ανεξάρτητος γερουσιαστής του Βερμόντ, είναι πια πιθανό να εκλεγεί Πρόεδρος των ΗΠΑ.
Η δημοτικότητα του Σάντερς έχει εκτιναχτεί στα ύψη το τελευταίο εξάμηνο και ενώ πλησιάζουν οι πρώτες προκριματικές εκλογές των Δημοκρατικών στο Νιου Χαμσάιρ και την Αιόβα, ο Σάντερς προηγείται στις δημοσκοπήσεις της Κλίντον και στις δυο πολιτείες. (παρουσίαση δημοσκοπήσεων από τους New York Times, 12 Ιουνουαρίου).
Ταυτόχρονα, σε δημοσκόπηση του τέλους Δεκεμβρίου, ο Σάντερς προηγείται με 13 μονάδες του Τράμπ, εφόσον τελικά οι δυο τους αποσπάσουν το χρίσμα των κομμάτων τους (έρευνα του Πανεπιστήμιου Quinnipiac).
Κλειδί της δυναμικής του Σάντερς είναι η προσωπική αποδοχή του από τους ψηφοφόρους. Είναι ο μοναδικός υποψήφιος και από τα δυο κόμματα που έχει ευνοϊκό ισοζύγιο θετικών – αρνητικών απόψεων ( στη μέτρηση του CNN ο Σάντερς έχει 46% θετικές γνώμες και 36% αρνητικές).
Έτσι, με εφόδιο την αξιοπιστία που εμπνέει στους ψηφοφόρους, ένας υποψήφιος που θεωρείτο πριν 6 μήνες «υπερβολικά αριστερός» για να νικήσει τους Ρεπουμπλικανούς μετατρέπεται στην λογική επιλογή των Δημοκρατικών.
Με παρόμοιο τρόπο ο Ομπάμα στις προκριματικές του 2008 είχε ανατρέψει τη βεβαιότητα της Κλίντον και πάλι για το χρίσμα, πρώτα αποδεικνύοντας στις δημοσκοπήσεις ότι μπορεί να εκλεγεί παρά την Αφροαμερικανική καταγωγή του και μετά παίρνοντας τη στήριξη του κόμματος του.
Η περίπτωση Σάντερς βέβαια είναι πολύ διαφορετική από του Ομπάμα. Οι σαφείς θέσεις του ενάντια στην «οικονομική ανισότητα στις ΗΠΑ» προκαλούν την αντισυσπείρωση όλου του οικονομικού κατεστημένου. Όπως ο ίδιος δήλωσε στη Bloomberg, «αν ήμουν στέλεχος hedge fund δεν θα με ψήφιζα».
Είναι δυνατόν ένας υποψήφιος ενάντια στην οικονομική ελίτ να εκλεγεί Πρόεδρος των ΗΠΑ; Η ενστικτώδης απάντηση όλων, ακόμη και των αρχικών υποστηρικτών του, ήταν όχι. Και τα ΜΜΕ από την ανακοίνωση της υποψηφιότητας του τον αντιμετώπισαν ως χαμένο από χέρι. Ακριβώς όπως ο κεντρώος Τύπος στη Βρετανία, πχ η Guardian, περιέγραφαν τον Τζέρεμυ Κόρμπιν ως “uneligible”, ως μη-εκλόγιμο.
Ο Μπέρνι Σάντερς όμως μετατράπηκε στον αμερικανό Κόρμπιν. Απευθυνόμενος στον μέσο αμερικανό και στα προβλήματα που αντιμετωπίζει παρά την ανάκαμψη κατά τη δεύτερη θητεία Ομπάμα. Και χωρίς μέχρι στιγμής να έχει βάλει «νερό στο κρασί του».
Έχει αρνηθεί μέχρι σήμερα να γραφτεί μέλος στο Δημοκρατικό Κόμμα, του οποίου διεκδικεί το χρίσμα για Πρόεδρος. Άλλωστε και γερουσιαστής στο Βερμόντ εκλέγεται παραδοσιακά σαν ανεξάρτητος.
Περιέγραψε στο Bloomberg Businessweek, αυτό το επίσημο όργανο των πολυεθνικών ελίτ, το πρόγραμμα του με έναν τρόπο που προκάλεσε ανατριχίλες στον συντάκτη.
«Ένα Μεγάλο New Deal 18 τρισεκατομμυρίων, από τα οποία τα 15 θα πάνε σε πρόγραμμα Ιατρικής Περίθαλψης για όλους. Ενίσχυση της Κοινωνικής Ασφάλισης, ελάχιστο ωρομίσθιο 15 δολάρια, δωρεάν δημόσια κολέγια, αυξήσεις στις συντάξεις και περισσότερες θέσεις απασχόλησης στις υποδομές.
Αυτά θα πληρωθούν από τρείς φόρους. Φόρος στην κερδοσκοπία της Γουώλ Στρητ, φόρος στον πλούτο, υψηλότεροι φόροι στις επιχειρήσεις.» (Bloomberg Businessweek, 11 Ιανουαρίου 2016).
Μιλάει για το «οικονομικό κατεστημένο» που ελέγχει τα εκλογικά αποτελέσματα, την πληροφόρηση, την κατανομή του πλούτου. Και που «η απληστία του έχει καταστρέψει τις ζωές εκατομμυρίων Ανερικανών». Και οι δημόσιες ομιλίες του ανοίγουν με το τραγούδι Revolution του Bob Marley. Και με Tracy Chapman , Talking ‘bout a revolution.
Πως είναι δυνατόν ένας υποψήφιος σαν τον Σάντερς να έχει ήδη συγκεντρώσει 2 εκατομμύρια προσωπικές οικονομικές συνεισφορές για την εκστρατεία του, διπλάσιες από το προηγούμενο ρεκόρ του Ομπάμα; Να πραγματοποιεί μεγαλύτερες συγκεντρώσεις από τον Τραμπ και την Κλίντον, όχι αποκλειστικά στην «προοδευτική» Ανατολική Ακτή των ΗΠΑ αλλά ακόμη και στο Λας Βέγκας.
Πέραν του στοιχείου της προσωπικής αξιοπιστίας που εμπνέει στους ψηφοφόρους, ο Σάντερς έχει φροντίσει να συνδεθεί με την αμερικανική κεντροαριστερή παράδοση. Όλο και περισσότερο αναφέρονται σ’ αυτόν ως τον νέο Ρούζβελτ, τον πολιτικό που συνδέεται με τον Κεινσιανισμό και την έξοδο των ΗΠΑ από την κρίση του 29.
Και απευθύνεται όχι μόνον στους φτωχούς εργάτες αλλά και στη μεσαία τάξη, σε όλους αυτούς που έχασαν τα σπίτια τους και την ασφάλιση τους μετά την κρίση του 2008.
Οι θέσεις του Σάντερς για τη διεθνή κατάσταση και ειδικά το ελληνικό πρόβλημα χρέους είναι αντίστοιχα προοδευτικές. Τον Αύγουστο του 2015 δήλωσε : «Εκφράζω την αλληλεγγύη μου στον ελληνικό λαό, που μετά από πέντε χρόνια σκληρών και αντιπαραγωγικών πολιτικών λιτότητας, πολιτικών που υπαγορεύτηκαν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το ΔΝΤ, βρίσκεται αντιμέτωπος με μια πλήρη ανθρωπιστική κρίση. Τον Ιανουάριο ο ελληνικός λαός είπε «φτάνει». Και εξέλεξε μια νέα κυβέρνηση, τον ΣΥΡΙΖΑ. Αντί να συνεργαστεί με την νέα κυβέρνηση, η τρόικα επέμεινε στις πολιτικές λιτότητας. Στις 5 Ιουλίου ο ελληνικός λαός στήριξε την κυβέρνηση του και είπε όχι στη συνέχιση της λιτότητας. Αλλά πάλι η Γερμανία και η τρόικα επέμειναν στις πολιτικές λιτότητας. Είναι καιρός οι πιστωτές να καθίσουν μαζί με την ελληνική κυβέρνηση, όπως με την κυβέρνηση του Πόρτο Ρίκο (σ.σ. που έχει παρόμοιο με την Ελλάδα πρόβλημα χρέους) και να συμφωνήσουν σε ένα σχέδιο δίκαιης αποπληρωμής του χρέους. Ο ελληνικός λαός και ο λαός του Πόρτο Ρίκο το δικαιούνται». (συνέντευξη στην Amy Goodman, για το Democracy Now).
Υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος μέχρι τις εκλογές στις ΗΠΑ. Έχοντας μόνον το 1/23 της τηλεοπτικής προβολής του Τράμπ, ο Σάντερς πρέπει να συνεχίσει να κάνει θαύματα για να κερδίσει. Στο ενδιάμεσο, έχει να αντιμετωπίσει την Κλίντον που του επιτίθεται με επιχειρήματα παρόμοια με τους Ρεπουμπλικανούς. Και ένα περίπλοκο σύστημα ανάδειξης υποψήφιου των Δημοκρατικών, μέσα στο οποίο η Κλίντον έχει όλο το μηχανισμό με το μέρος της.
Συν τον πιθανό εκβιασμό ότι αν πάρει το χρίσμα, μπορεί η Κλίντον να μην τον στηρίξει ενάντια στον Τράμπ.
Αλλά η δυναμική που ήδη έχει αναδείξει ο Μπέρνι Σάντερς αλλάζει το πολιτικό σκηνικό ούτως ή άλλως. Ένα μεγάλο ποσοστό αμερικανών πολιτών στέλνουν το μήνυμα ότι δεν δέχονται άλλο να μένουν στο περιθώριο, όπως ακριβώς έγινε με την εκλογή Κόρμπιν στην ηγεσία των Εργατικών στη Βρετανία. Η ύπαρξη υπολογίσιμης αριστεράς στον Αγγλοσαξωνικό κόσμο, στην καρδιά της παγκόσμιας οικονομίας, είναι το μεγάλο νέο της εποχής μας. Και ίσως η μεγαλύτερη ελπίδα του πλανήτη μπροστά σε τόσες κρίσεις και αδιέξοδα συσσωρευμένα.
Επιμέλεια:
scientia potestas est