Η μέρα πλησιάζει. Από τις 15 Μαρτίου, την επόμενη εβδομάδα, θα ξεκινήσει η σταδιακή επανέναρξη των επιστροφών προσφύγων στην Ελλάδα, μέσω του κανονισμού του Δουβλίνου, σύμφωνα με την απόφαση του Δεκεμβρίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η απόφαση της Κομισιόν στηρίχθηκε στο επιχείρημα ότι η Ελλάδα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο προς μια σωστή λειτουργία του συστήματος ασύλου, επίσης ως προς τη βελτίωση των συνθηκών για την υποδοχή και την καταγραφή των προσφύγων, Σύμφωνα με την Κομισιόν, με αυτόν τον τρόπο θα ασκηθούν πιέσεις στα κράτη-μέλη να αυξήσουν τον αριθμό των μετεγκαταστάσεων από την Ελλάδα, δεδομένου ότι με την επανεκκίνηση των επιστροφών δεν θα υπάρχει πλέον κίνητρο για τους πρόσφυγες να διέρχονται παράνομα σε άλλα κράτη-μέλη, ενώ με αυτόν τον τρόπο θα προχωρήσει η διαδικασία για την κατάργηση των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα.
Για την Γερμανίδα καγκελάριο Μέρκελ η εφαρμογή αυτής της απόφασης είναι μια καλή ευκαιρία να μεταδώσει το μήνυμα στα δεξιά της ότι διαχειρίζεται με αυστηρότητα το προσφυγικό, στέλνοντας στην Ελλάδα ξένους που πέρασαν παράτυπα στη χώρα της. Η ακροδεξιά “Εναλλακτική για τη Γερμανία” σταθερά την κατηγορεί για χαλαρότητα στο συγκεκριμένο ζήτημα, ενώ η πολιτική ανοιχτών συνόρων που ακολούθησε το 2015 της έχει στοιχίσει αρκετά σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις.
Buffer zone;
Για τη χώρα μας η εξέλιξη θα είναι εξαιρετικά δυσάρεστη ειδικά καθώς το πρόγραμμα μεταγκαταστάσεων σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες καρκινοβατεί, χωρίς κυρώσεις για τους παραβάτες και χωρίς κάποια διαδικασία αναγκαστικής συμμόρφωσης. Με βάση τα στοιχεία Φεβρουαρίου 2017, αν και μέχρι την 1η Φεβρουαρίου η Υπηρεσία Ασύλου είχε καταγράψει συνολικά 24.233 υποψηφίους για μετεγκατάσταση, τα κράτη-μέλη είχαν προσφέρει μόλις 15.164 θέσεις. Από τα στοιχεία της Υπηρεσίας Ασύλου προκύπτει επίσης ότι έως τις 12/02/2017 οι συνολικές μετεγκαταστάσεις προσφύγων από την Ελλάδα σε άλλα κράτη-μέλη της Ε.Ε. έφταναν τις 8.846.
Στο μεταξύ, οι σχέσεις της Ε.Ε. με την Τουρκία γίνονται όλο και πιο δύσκολες με αποτέλεσμα να θεωρείται πολύ πιθανή η ενδυνάμωση των προσφυγικών ροών στο Αιγαίο με τη βελτίωση των καιρικών συνθηκών. Αν αυτό συμβεί μπορεί να ανακοπί η επανενεργοποίηση του «Δουβλίνου» δεδομένου ότι η Επιτροπή έχει θέσει κάποιες δικλείδες ασφαλείας, με κυριότερη την αναστολή της συνθήκης και της διαδικασίας επιστροφών αν καταγραφεί νέα αύξηση στις προσφυγικές ροές στο Αιγαίο.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Τουρκία σήμερα βρίσκονται περίπου 2,5 εκατομμύρια πρόσφυγες και μετανάστες, κυρίως από τη Συρία και το Ιράκ. Η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας είναι εύθραυστη καθώς το τουρκικό αίτημα για μετακίνηση των Τούρκων πολιτών στις χώρες-μέλη της Ε.Ε. χωρίς βίζα δεν έχει ικανοποιηθεί, ενώ ο τουρκοσκεπτικισμός στο εσωτερικό της ΕΕ διαρκώς μεγαλώνει.
Μετά ήρθε ο Guardian
Το προσφυγικό πρόβλημα αναδείχθηκε με δραματικό τρόπο στο προσκήνιο με το δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας Guardian που μετέφερε εκτιμήσεις του ανεξάρτητου φορέα Refugees Deeply κατά τις οποίες από το 2015 έχουν εισρεύσει στη χώρα μας περίπου 803 εκατομμύρια δολάρια σε κρατική βοήθεια και ιδιωτικές δωρεές. Αυτό σημαίνει ότι αναλογούν περίπου 14.088 δολάρια για κάθε άτομο που βρίσκεται στη χώρα μας και πρόκειται ίσως για το ακριβότερο ανθρωπιστικό πρόγραμμα στην ιστορία, σύμφωνα με τον Guardian. Το συμπέρασμα της βρετανικής εφημερίδας είναι ότι από τα 100 ευρώ που έρχονται στη χώρα μας τα 70 έχουν χαθεί και οι απαντήσεις-εξηγήσεις από τους αρμόδιους ακόμη αναμένονται.