Η οργάνωση σε συλλογικότητες δεν αποτελεί προνόμιο μόνο όσων αναφέρονται στην Αριστερά, έχουν κινηματικές παραδόσεις, εργατική ρίζα και καταγωγή ή που μετά από χρόνια απογοήτευσης αρχίζουν να αντιλαμβάνονται ότι οι απαντήσεις στα φλέγοντα ζήτημα της καθημερινότητας δεν θα έρθουν με υποκλίσεις σε κάποια ανώτερη αυθεντία και φυσικά, όχι μέσα από τη διαδικασία της κοινοβουλευτικής ανάθεσης. Αντίθετα, είναι και άνθρωποι (νεο)φιλελεύθερων αποχρώσεων, (ακρο)κεντρώοι, καθαρόαιμοι δεξιοί ή απλοί καθημερινοί ανθρωποι, οι γείτονες και οι φίλοι μας, που ψάχνουν λύσεις σε διάφορα κοινωνικά προβλήματα, που οργανώνονται σε ομάδες πολιτών ή γονέων, διεκδικώντας διάφορα για τη γειτονιά τους, το σχολείο τους ή οτιδήποτε άλλο. Έχουν αντιληφθεί μέσα σ’ ένα περιβάλλον που διαρκώς αλλάζει ότι οι μεμονωμένες δράσεις δεν φέρνουν πάντα το επιθυμητό αποτέλεσμα, ακόμα κι όταν οι προσωπικές τους διασυνδέσεις (όταν έχουν χωρίς αυτό να είναι κι απαραίτητο) λειτουργούν προς την εξυπηρέτηση των αιτημάτων τους. Αυτό είναι βέβαια ένα μάθημα που έχουν πάρει από τους αγώνες που δίνει η εργατική τάξη, οι φοιτητές κι η αγροτιά – μόνο που οι εργαζόμενοι δεν έχουν διασυνδέσεις με κανένα εκτός από τον εαυτό τους.
Στην περίοδο της κρίσης που διανύουμε, και σε λίγο θα κλείσει μια δεκαετία, αυτό είναι ένα φαινόμενο που αναπτύσσεται διαρκώς. Πολλές φορές αυτές οι συλλογικότητες δημιουργούνται εκεί που δεν παρεμβαίνει η Αριστερά και τα κινήματα για να προβάλλουν και να εφαρμόσουν την κοινωνική συνεργασία και την εργατική αλληλεγγύη, είναι απλή διαλεκτική ότι τα κενά στη φύση άρα και στην κοινωνία ότι καλύπτονται κι όχι πάντα από αυτούς που εμείς νομίζουμε ότι πρέπει να τα καλύψουν, ή και δημιουργούνται, αρχικά με αγνές κι ειλικρινείς προθέσεις, έχοντας ένα πραγματικά αξιοθαύμαστο κοινωνικό και συλλογικό έργο που στα μάτια του απλού πολίτη μοιάζει ως την ύψιστη πολιτική παρέμβαση που μπορεί να έχει κανείς. Χρειάζεται όμως να είναι λίγο πιο προσεκτικός ο παρατηρητής για να αντιληφθεί ότι τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται όταν αυτές οι συλλογικότητες αναπτύσσουν σε αντίθεση με αυτό που νομίζαμε ότι ήταν, σχέσεις φιλίας με την τοπική κι ευρύτερη εξουσία, όταν δεν συναντούν εμπόδια στην παρέμβαση τους, όταν ενισχύονται οικονομικά μέσα από διάφορες (πολιτιστικές, κυρίως) δράσεις που οργανώνει η Τοπική Αυτοδιοίκηση ενώ άλλες συλλογικότητες αντιμετωπίζονται είτε λίγο, είτε πολύ ως εχθρός κι όπου φυσικά δεν συμπεριλαμβάνονται σε αυτές τις δράσεις ή ακόμα κι όταν αυτές οι συλλογικότητες αρχίζουν να βάζουν οικονομικά άρα κοινωνικά κριτήρια στην παροχή της βοήθειας τους (όπως ακριβώς κάνουν δήμοι και περιφέρειες στις δικές τους “κοινωνικές” δομές ή το κεντρικό κράτος στην “προνοιακή” του πολιτική) ή κι όταν περιορίζουν τη δράση τους στον δικό τους, αποκλειστικά, μικρόκοσμο.
Εδώ είναι λοιπόν που σταματούν οι οποίες, ασφαλώς επιφανειακές, ομοιότητες με τις συλλογικότητες που είναι παράγωγο των κοινωνικών αναγκών και φυσικά, του κινήματος. Βλέπετε, οι πρωτοβουλίες που ξεκινούν από τον κόσμο της εργασίας, ακόμα κι όταν τις ξεκινάει ένα μόνο άτομο, έχουν σχέση με τους αγώνες ενάντια στην κοινωνική κι οικονομική εξαθλίωση, τον ρατσισμό και τον φασισμό, για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, για δημόσια κι ελεύθερη υγεία, παιδεία, ραδιοτηλεόραση και άλλα, αυτοοργανωμένες και χωρίς σχέση εξάρτησης με την (οποιασδήποτε μορφής) εξουσία, ερχόμενες σε αντίθεση με κάθε σχέση εξάρτησης και αντιμετωπίζοντας κάθε είδους εμπόδια στη δράση τους • από την τοπική αυτοδιοίκηση που τις αντιμετωπίζει ως έναν ανταγωνιστή στον πολιτικό στίβο που θεωρεί πως είναι το προνομιακό της πεδίο, μέχρι καταστηματάρχες που στο όνομα της υπεράσπισης του τουριστικού προϊόντος εναντιώνονται σε αυτές τις δράσεις που αναδεικνύουν την υποκρισία μιας κατασκευασμένης εθνικής ενότητας απέναντι στην κρίση κι από σε φασίστες και ρατσιστές, για ευνόητους λόγους, μέχρι το οτιδήποτε μπορεί και δεν μπορεί να φανταστεί κανείς. (Ας θυμηθούμε εδώ, πως αντιμετωπίστηκε – κι αντιμετωπίζεται ακόμα – η Κοινωνική Κουζίνα στα Χανιά…)
Οι κατ’ επίφαση όμως κοινωνικές συλλογικότητες όχι μόνο έχουν την αντιμετώπιση που περιγράψαμε προηγουμένως αλλά είναι και στιγμές που τα καταφέρνουν εκεί που το κίνημα χρειάζεται αγώνες επί αγώνων και πάλι χωρίς να πετυχαίνει τους στόχους του ολοκληρωτικά αλλά μόνο μερικά • για παράδειγμα, όταν μια συλλογικότητα αυτού του τύπου, καταφέρνει να εξασφαλίσει χρηματοδότηση για μια δραστηριότητα της που σχεδιάζεται αποκλειστικά για τα παιδιά της συνοικίας της (αναφέρομαι, όπως καταλαβαίνετε στην πρόταση του Κυττάρου Χαλέπας για παραχώρηση σχολικής μονάδας για θερινό πρόγραμμα δημιουργικής απασχόλησης παιδιών αποκλειστικά για τη συνοικία κι, εφόσον υπάρξει χώρος, για παιδιά από άλλες περιοχές, με την πρόσληψη ανέργων εκπαιδευτικών – υποτίθεται για να βρεθεί μια λύση στο εργασιακό ζήτημα, μέχρι να απολυθούν με τη λήξη του προγράμματος…) και μάλιστα από τη Βουλή των Ελλήνων ενώ έχει παγώσει η χρηματοδότηση για την ενίσχυση και την ανάπτυξη της δημόσιας παιδείας που αφορά το σύνολο των παιδιών στην χώρα μας, τότε αυτό προφανώς και δεν οφείλεται στην κοινωνική πίεση που ασκεί αλλά στις οποίες διασυνδέσεις της. Μπορεί βέβαια και να μην υπάρχουν διασυνδέσεις απλά η πρόταση που έκανε η συλλογικότητα να εξυπηρετεί τις πολιτικές αποδόμησης οτιδήποτε αναφέρεται και υπερασπίζεται τον δημόσιο χαρακτήρα των κοινωνικών πολιτικών και δικτύων. Κι αυτό ίσως είναι χειρότερο κι από την (πιθανή αλλά όχι βέβαιη) ύπαρξη διασυνδέσεων…
Αλλά είναι ο λόγος που εκφέρουν οι εκπρόσωποί τέτοιων συλλογικοτήτων που περισσότερο κι από τα έργα τους δείχνει ότι λειτουργούν πάνω στις λογικές υπεράσπισης της ελεύθερης αγοράς, της ιδιωτικής πρωτοβουλίας που βαφτίζεται κοινωνικός αγώνας και διεκδίκηση κι είναι εκεί που μια συλλογικότητα με καθολική αποδοχή από ανθρώπους όλων των πολιτικών αποχρώσεων (κάτι πολύ θετικό) μετατρέπεται σε Μη Κυβερνητική Οργάνωση ή που τουλάχιστον λειτουργεί με αυτό τον τρόπο. Χαρακτηριστικό του λόγου τους είναι να χαρακτηρίζουν τα συνδικαλιστικά όργανα που εκφέρουν διαφορετική και τεκμηριωμένη άποψη σε σχέση με τη δική τους ως συντεχνιακά, ως μονολιθικά, που υπερασπίζονται τα ιδιαίτερα(!) συμφέροντα τους κι ως όργανα ανθρώπων που δεν ενδιαφέρονται για την κοινωνική πρόοδο και για την αντιμετώπιση των κοινωνικών προβλημάτων, βολεμένοι κι εφησυχασμένοι σε λογικές άλλων εποχών που πήγαν πίσω τον τόπο… Σε αυτό το σημείο μπορούμε να δούμε ότι μόνο πρωτότυπος δεν είναι αυτός ο λόγος, η επιτομή της συκοφαντίας, κι ο οποίος γνώρισε ανάπτυξη στην Μεταπολίτευση από τα καθεστωτικά ΜΜΕ, τους πολιτικούς κι επιχειρηματικούς κύκλους και κάθε μεγαλόσχημο για να στοχοποιήσουν την αγωνιστική δράση των συνδικάτων και των σωματείων, των κοινωνικών φορέων και της εργατικής τάξης – λόγος που επανεμφανίστηκε, αν εξαφανίστηκε ποτέ, στην περίοδο των μνημονίων ενάντια στην αναγέννηση του κινήματος στην χώρα μας και διεθνώς.
Από αυτή την άποψη και μόνο, μπορούμε να πούμε, πως είναι ντροπιαστικό συλλογικότητες που προέρχονται από την κοινωνία να αξιοποιούν τέτοιες λογικές. Όμως το ζήτημα δεν είναι ηθικό αλλά βαθιά πολιτικό, γιατί αυτές οι συλλογικότητες κατά βάθος αντιμετωπίζουν όλους τους άλλους ως εχθρούς ενώ όμως όλοι τις αποδέχονται χωρίς ναι μεν αλλά, εξιδανικεύοντας την δική τους παρέμβαση ως την μόνη που δίνει λύση στα προβλήματα αλλά που στην πραγματικότητα αποτελούν το μακρύ χέρι του κράτους και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, που δεν τα αμφισβητούν φυσικά, στην υπηρεσία της κοινωνικής καταστροφής. Αποδεικνύεται λοιπόν, ότι μπορεί η οργάνωση σε συλλογικότητες να μην αποτελεί προνόμιο της Αριστεράς αλλά μόνο η Αριστερά κι οι άνθρωποι των κινημάτων μπορούν να αναδείξουν τι σημαίνει οργάνωση από τα κάτω κι όχι υποκατάσταση της συλλογικής δράσης που οδηγεί στην υπεράσπιση συγκεκριμένων αιτημάτων μόνο για λίγους. Κι είναι ο κόσμος του κινήματος που μπορεί να απεγκλωβίσει τον κόσμο που φιλότιμα συμμετέχει σε αυτές τις συλλογικότητες που εκμεταλλευόμενες τις πραγματικές του ανάγκες δρουν διασπαστικά μέσα στην κοινωνία.