Σε διαφορετικές εκδηλώσεις θα αναβιώσει το έθιμο του Κλήδονα στα Χανιά
Στο Δημοτικό Γηροκομείο
Την Παρασκευή 23 Ιουνίου στις 11:00 π.μ. σε εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί στο φουαγιέ του Δημοτικού Γηροκομείου Χανίων , θα γίνει αναβίωση του εθίμου του Κλήδονα.
Η κ. Ζαχαρένια Σημαντηράκη, ειδική συνεργάτιδα των Γενικών Aρχείων του Kράτους, σε ομιλία της θα κάνει ιστορική αναφορά του εθίμου, ενώ θα ακολουθήσουν σχετικά δρώμενα με τα ριζικάρια, το αμίλητο νερό, πολλές μαντινάδες και φωτιές για να κάψουμε τα πρωτομαγιάτικα στεφάνια μας.
Θα ακολουθήσει μουσική εκδήλωση.
Στο Πάρκο Ειρήνης και Φιλίας
Την αναπαράσταση του πανάρχαιου εθίμου του Κλήδονα και το κάψιμο των Μάηδων, διοργανώνει ο Χορευτικός όμιλος Χανίων, «Ο Ψηλορείτης», την Παρασκευή 23 Ιουνίου, στις 20.30, στο Πάρκο Ειρήνης και Φιλίας.
Η εκδήλωση περιλαμβάνει θεατρικό δρώμενο, ριζικάρια, φωτιές, μαντινάδες και μουσικοχορευτικό γλεντοκόπι από ομάδες του Ψηλορείτη και το μουσικό συγκρότημα του Γιώργου Τριαντάφυλλου.
Την εκδήλωση διοργανώνει ο Δήμος Χανίων και η Κ.Ε.Π.ΠΕ.ΔΗ.Χ-ΚΑΜ.
Παρουσιάζει η Ζαχαρένια Μπούτζουκα.
Είσοδος ελεύθερη
Στον Πύρκο Αλικιανού
Η Εταιρεία Κρητικών Σπουδών – Ίδρυμα Καψωμένου, στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος συνεργασίας με το Emmanuel College της Βοστώνης, οργανώνει την Παρασκευή, 23 Ιουνίου 2017, ανήμερα του Άι Γιάννη, στην έδρα της, στον Πύργο Αλικιανού, αναπαράσταση της παραδοσιακής γιορτής του Κλήδονα, με τη συμμετοχή των φιλοξενουμένων φοιτητών.
Ο Κλήδονας είναι από τις αρχαιότερες εκφράσεις του λαϊκού μας πολιτισμού. Κατάγεται από τις αρχαίες τελετουργίες καθαρμού και μαντείας και βασίζεται στην πίστη για τη μαγική δύναμη του λόγου. Στη νεοελληνική εκδοχή του, συνδέεται με μαντικά έθιμα που αποκαλύπτουν στα νέα κορίτσια αν θα παντρευτούν αυτό το χρόνο. Είναι πανελλήνια γιορτή χαράς και κεφιού, όπου πρωταγωνιστεί ο ποιητικός λόγος, με τις αυτοσχέδιες μαντινάδες.
Η αναπαράσταση των μαντικών εθίμων θα περιλαμβάνει τα τρία κύρια επεισόδια της παραδοσιακής τελετουργίας, το «Αμίλητο νερό», τις «Φωτιές του Άι Γιάννη» και το «Άνοιγμα του κλήδονα» ή «τα ριζικάρια». Θ’ ακολουθήσει παραδοσιακό κέρασμα και κρητικό γλέντι. Ώρα έναρξης 19.30.
Η εκδήλωση είναι ανοιχτή στο κοινό.
Ποιο είναι το έθιμο
Το προσωνύμιο «Κλήδονας» προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «κλήδων» που σημαίνει προγνωστικός ήχος και χρησιμοποιούνταν για να περιγράψει τον συνδυασμό των τυχαίων και ασυνάρτητων λέξεων κατά τη διάρκεια μαντικής τελετής.
Ουσιαστικά ο «Kλήδονας» σχετίζεται με μια λαϊκή μαντική διαδικασία, η οποία λέγεται ότι αποκαλύπτει στις άγαμες κοπέλες την ταυτότητα του μελλοντικού τους συζύγου.
Σύμφωνα με το έθιμο, την παραμονή του Αϊ-Γιαννιού, οι ανύπαντρες κοπέλες μαζεύονται σε ένα από τα σπίτια του χωριού και μία από αυτές πηγαίνει στο πηγάδι να φέρει το «αμίλητο νερό» και στη διαδρομή μέχρι το σπίτι δεν πρέπει να μιλήσει σε κανέναν.
Στο σπίτι το νερό μπαίνει σε πήλινο δοχείο, στο οποίο η κάθε κοπέλα ρίχνει ένα προσωπικό της αντικείμενο, τα λεγόμενα ριζικάρια και στη συνέχεια σκεπάζουν το δοχείο με κόκκινο ύφασμα και το δένουν ενώ παράλληλα προσεύχονται στον Αϊ Γιάννη και τοποθετούν το δοχείο σε ανοιχτό χώρο, όπου μένει όλη νύχτα. Την ίδια εκείνη νύχτα λέγεται ότι τα κορίτσια θα δουν στα όνειρά τους το μελλοντικό τους σύζυγο.
Παράλληλα, την παραμονή της γιορτής του Αϊ Γιάννη Ιωάννη, αναβιώνει και το γνωστό έθιμο με τις φωτιές: Στη πλατεία του χωριού στήνεται μια μεγάλη φωτιά πάνω από την οποία πηδάνε όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Σύμφωνα με την παράδοση, η φωτιά, επιφέρει την κάθαρση και οι άνθρωποι απαλλάσσονται από το κακό
Ο Άι-Γιάννης λέγεται και Ριζικάρης αφού η παράδοση λέει ότι φέρνει τύχη και γι’ αυτό έπρεπε από την παραμονή οι κάτοικοι του χωριου να έχουν τακτοποιήσει όλες τις οικιακές δουλειές τους.
Επίσης ο Αϊ Γιάννης αποκαλείται και Ριγανάς, επειδή την ημέρα αυτή έβγαιναν και μάζευαν ρίγανη, η οποία έπρεπε να συλλεχθεί πρωί πρωί, πριν από την ανατολή του ηλίου, αφού πίστευαν, ότι έτσι είχε μαγική δύναμη.