Με κείμενό της η Κίνηση Χειραφέτησης Αναπήρων: “Μηδενική Ανοχή” εκφράζει την αντίθεσή της στο “μήνυμα” της φωτογράφησης του Χανιώτη παραολυμπιονίκη Αντώνη Τσαπατάκη. Σύμφωνα με την Κίνηση, “από αυτή τη στρεβλή εικόνα απουσιάζει παντελώς ο μέσος όρος, ο άνθρωπος, δηλαδή, που δεν κινείται στα άκρα, δεν είναι ούτε μίζερος, αλλά ούτε και super ήρωας, αλλά ένας μέσος πολίτης με αναπηρία”.
Και προσθέτει:
“Θυμηθείτε αν έχετε δει στην τηλεόραση ή έχετε διαβάσει στην εφημερίδα για κάποιον άνθρωπο με αναπηρία που έχει διαπρέψει σε ένα τομέα χωρίς να επικεντρωθεί η αναφορά στο γεγονός ότι είναι ανάπηρος.
Πόσες φορές έχετε δει ή διαβάσει για κάποιον ΑμεΑ που εκθειάζεται το όποιο κατόρθωμα του, ακόμα και αν ήταν ασήμαντο, ακριβώς επειδή δεν έχουμε πολλές προσδοκίες από κάποιον που βρίσκεται σε αυτήν τη θέση.”
Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο:
Η χειραφέτηση των αναπήρων είναι μια μακρά διαδικασία.
Όρθιος! Ανέκραξε ευτυχισμένος ο Αντώνης Τσαπατάκης. «Επιτέλους, η ζωή κάτι μου πήρε, αλλά το παίρνω πίσω με θυσίες».
Ποια είναι η κινητήρια δύναμη άραγε που προκαλεί τη φωτογράφιση σε όρθια θέση και τη δημόσια ανακοίνωση του επιτεύγματός του;
Στην 1η photo ο Αντώνης Τσαπατάκης στέκεται όρθιος μέσα στο νερό με σφιγμένες γροθιές, ενώ κοιτάει υποτιμητικά το αμαξίδιο.
Ντυμένος με ρούχα και παπούτσια, όχι με μαγιό (που είναι και κολυμβητής). ΣΑΝ να είναι όρθιος έξω στο δρόμο, στην “κανονική” ζωή. Σαν “κανονικός” άνθρωπος.
Στη 2η photo εκείνος πάλι όρθιος, σε μεσσιανική στάση ενώ το αμαξίδιο δίπλα πεσμένο/νικημένο.
Πέρα όμως από τη σημειολογία των φωτογραφιών και ο ίδιος προβαίνει σε μια σχεδόν μεσσιανική δήλωση: «Ήταν ανταλλαγή… Έδωσα την δύναμη του περπατώ και πήρα την υπερδύναμη του να βοηθάω τους άλλους να “περπατούν” μεταφορικά και κυριολεκτικά…»
Όμως όλα τα παραπάνω, δεν αφορούν πραγματικά τους ίδιους τους/τις ανάπηρους/ες. Δεν είναι τίποτα άλλο, παρά η κυρίαρχη άποψη περί «κανονικότητας», η οποία δε συμπεριλαμβάνει την ανθρώπινη ποικιλομορφία.
Δεν είναι τίποτα άλλο παρά η κυριαρχία του «μύθου της αναπηρικής δυστυχίας», η οποία αναπαράγει στερεότυπα περί καθήλωσης ενός ανθρώπου σε «καροτσάκι».
Σε παλιότερο κείμενο, από το 2008, ο Αντώνης Ρέλλας, σκηνοθέτης ανάπηρος ακτιβιστής, κλείνοντας απολογιστικά το Emotion Pictures αναφέρεται χαρακτηριστικά στην επίδραση των ΜΜΕ στην κοινή γνώμη:
Ο τρόπος που παρουσιάζονται οι άνθρωποι με αναπηρία από τα ΜΜΕ δεν είναι αντικειμενικός και αντιπροσωπευτικός.
Εκφράζει την κυρίαρχη άποψη, αλλά όχι τους ΑμεΑ.
Όσες φορές επιχείρησα να δημιουργήσω είδηση με αντικειμενικά κριτήρια, η απάντηση «ήταν δεν πουλάει…».
Συνήθως η είδηση που αφορά ΑμεΑ πρέπει να έχει πικάντικα ελατήρια, πρέπει να ιντριγκάρει τη μάζα, πρέπει να πουλάει…
Και αυτό που πουλάει είναι ο πόνος. Το δάκρυ, η εξαθλίωση…
Ένας πόνος μοναχικός, τόσο μοναχικός που καθιστά τον ανάπηρο πολίτη αναξιοπαθούντα…
Ο πόνος και η αναξιοπάθεια αποτελούν την πρώτη ύλη για την κατασκευή της είδησης.
Η ιστορία συνήθως εξελίσσεται, καταγγέλλεται η εκμετάλλευση από τον ανθρωπιστή δημοσιογράφο ή αναγγέλλονται φιλανθρωπίες.
(Η φιλανθρωπία βλέπει μόνο την ανάγκη και όχι την αιτία που τη δημιουργεί).
Έτσι ο μύθος της αναπηρικής δυστυχίας διαιωνίζεται.
Ο συντηρητικός αυτός μύθος που θέλει τον άνθρωπο με αναπηρία a priori δυστυχισμένο.
Το δυστυχισμένο πλάσμα εκμετάλλευσης από τη μία, τυχερό πάνω στην ατυχία του, που θα ανακουφιστεί από την άλλη.
Για τη διατήρηση του πρότυπου παρουσιάζονται ως παραδείγματα ελάχιστοι οι οποίοι έχουν υπερβεί τα όριά τους και έχουν κατορθώσει με ηρωικό τρόπο να αποδείξουν ότι αξίζουν.
Αυτοί είναι οι «ήρωες της ζωής». Τα άτομα με «ειδικές ικανότητες» και άλλα ευτράπελα…
Οι δύο αυτές αντίρροπες τάσεις υπονομεύουν κάθε κοινωνική απενοχοποίηση της αναπηρίας και παρουσιάζουν στην κοινή γνώμη μια ψευδή εικόνα των ατόμων με αναπηρία.
Από αυτή τη στρεβλή εικόνα απουσιάζει παντελώς ο μέσος όρος, ο άνθρωπος, δηλαδή, που δεν κινείται στα άκρα, δεν είναι ούτε μίζερος, αλλά ούτε και super ήρωας, αλλά ένας μέσος πολίτης με αναπηρία.
Θυμηθείτε αν έχετε δει στην τηλεόραση ή έχετε διαβάσει στην εφημερίδα για κάποιον άνθρωπο με αναπηρία που έχει διαπρέψει σε ένα τομέα χωρίς να επικεντρωθεί η αναφορά στο γεγονός ότι είναι ανάπηρος.
Πόσες φορές έχετε δει ή διαβάσει για κάποιον ΑμεΑ που εκθειάζεται το όποιο κατόρθωμα του, ακόμα και αν ήταν ασήμαντο, ακριβώς επειδή δεν έχουμε πολλές προσδοκίες από κάποιον που βρίσκεται σε αυτήν τη θέση.
Ή τα δακρύβρεχτα ρεπορτάζ που παρουσιάζουν έναν κακομοίρη καθηλωμένο σε αναπηρικό αμαξίδιο (ενώ στην πραγματικότητα θα ήταν καθηλωμένος αν δεν το χρησιμοποιούσε) που η μοίρα του έπαιξε ένα τραγικό παιχνίδι… εστιάζοντας στο δάκρυ του με υπόκρουση μουσικής για κλάματα… ή την εμμονή των αρχισυντακτών που όταν αραιά και που παρουσιάζουν αθλητές με αναπηρία, αυτό το κάνουν στα κοινωνικά θέματα και όχι στα αθλητικά!
Γενικά η εστίαση γίνεται στο έλλειμμα και όχι στο όλον.
Οι άνθρωποι με αναπηρία στην Ελλάδα σε αριθμούς είναι περίπου ένα εκατομμύριο. Υπολογίστε τους συγγενείς και τους φίλους, τους ανθρώπους που εργάζονται στο χώρο της αναπηρίας. Είναι λοιπόν ένας σεβαστός αριθμός πολιτών που ενδιαφέρεται για την ορθή και αντικειμενική προβολή της εικόνας των αναπήρων.
Η αναπηρία συνήθως παρουσιάζεται ως περιθωριακό φαινόμενο και γίνεται καθημερινά όλο και πιο επιτακτική η ανάγκη της απομυθοποίησης της αναπηρίας ως πηγής δυστυχίας και της προβολής ως μια (ακόμη) ανθρώπινη εμπειρία προκειμένου να αποκαλύψει ο θεατής/αναγνώστης αυτό που πραγματικά υπάρχει πίσω από αυτό που φαίνεται..