Η κυβέρνηση αποδίδει μεγάλη σημασία στην επίτευξη των στόχων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Θεωρούμε εξαιρετικά σημαντική τη «Συμφωνία του Παρισιού» και αποδίδουμε μεγάλη σημασία στην επίτευξη φιλόδοξων και δεσμευτικών περιβαλλοντικών στόχων που τίθενται από την Ε.Ε. με ορίζοντα το 2030:
- η ενέργεια που καταναλώνουμε να είναι λιγότερη κατά 30% σε σχέση με σήμερα
- το μερίδιο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό μείγμα να φτάσει από το περίπου 30% που είναι σήμερα στο 50%.
Στο πλαίσιο αυτό, οι πολιτικές εξοικονόμησης ενέργειας και οι πρακτικές βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης κατέχουν ξεχωριστή θέση στο νέο ενεργειακό μείγμα που σχεδιάζουμε. Αποτελούν τον σημαντικότερο «ενεργειακό πόρο» της χώρας, γι’ αυτό βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα.
Στην Ελλάδα η εξοικονόμηση ενέργειας είναι πολύ περιορισμένη και αυτό οφείλεται στο ότι δεν έγιναν σοβαρά βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση τα τελευταία χρόνια.
Για μας η πλέον καθαρή μορφή ενέργειας είναι η… μη χρήση ενέργειας. Στη βάση αυτής της λογικής, μία από τις καθοριστικές παρεμβάσεις που υλοποιούμε αφορά το ιδιαίτερα παλαιό και ενεργοβόρο κτιριακό απόθεμα, δημόσιο και ιδιωτικό.
Σήμερα, ο κτιριακός τομέας ευθύνεται για το 40% της κατανάλωσης ενέργειας.
Το πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον ΙΙ» που ξεκίνησε τον Μάρτιο αφορά αποκλειστικά τις κατοικίες. Πρόκειται για ένα μεγάλο πρόγραμμα, ποσοτικά και ποιοτικά.
Το νέο πρόγραμμα περιλαμβάνει σημαντικές καινοτομίες για τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και κατά συνέπεια του ενεργειακού κόστους των νοικοκυριών, με ιδιαίτερη μέριμνα για τα μεσαία και χαμηλότερα εισοδήματα που λαμβάνουν αυξημένα ποσοστά επιχορήγησης. Ταυτόχρονα, αντιμετωπίζει ζητήματα όπως η υπερκάλυψη των πόρων, η γραφειοκρατία στη διαδικασία υποβολής και αξιολόγησης των αιτήσεων και «γκρίζες ζώνες» σε σχέση με ζητήματα διαφθοράς.
Συγκεκριμένα:
- Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι στο «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον ΙΙ» οι ενδιαφερόμενοι έχουν τη δυνατότητα να υποβάλουν την αίτησή τους έως ότου καλυφθούν τα προβλεπόμενα κεφάλαια του προγράμματος ανά περιφέρεια. Με αυτόν τον τρόπο αντιμετωπίζουμε ένα μεγάλο πρόβλημα που μας κληροδότησαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις, των εκκρεμών εγκεκριμένων αιτήσεων, οι οποίες δεν καλύφθηκαν, καθώς δεν είχαν εξασφαλιστεί τα απαιτούμενα κονδύλια.
- Επιπλέον, στο νέο πρόγραμμα οι αιτήσεις γίνονται μόνον ηλεκτρονικά. Με την απλούστευση της διαδικασίας υποβολής διευκολύνονται οι πολίτες, περιορίζεται σημαντικά η γραφειοκρατία και αποκλείονται φαινόμενα διαφθοράς.
Το σύστημα λειτουργεί αυτόματα και ο μόνος έλεγχος από ανθρώπινο παράγοντα γίνεται από τον επιθεωρητή ενεργειακής απόδοσης, που εκδίδει τα απαραίτητα πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης πριν και μετά την υλοποίηση των παρεμβάσεων.
Οι παρεμβάσεις στις κατοικίες θα επιλέγονται σύμφωνα με τα αποτελέσματα της επιθεώρησης, με στόχο την επίτευξη της μέγιστης εξοικονόμησης ενέργειας και τη μέγιστη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων.
Προκειμένου να ενισχυθούν όσοι έχουν περισσότερη ανάγκη εισάγονται εφτά κατηγορίες, βάσει των κοινωνικών και εισοδηματικών κριτηρίων των ωφελουμένων. Σημαντική τομή είναι ότι η επιδότηση κλιμακώνεται ανάλογα με το εισόδημα του νοικοκυριού.
Προτεραιότητα παρέχεται στην ένταξη οικογενειών με παιδιά (5% για κάθε ανήλικο μέλος, έως και 2 παιδιά) και νοικοκυριών με χαμηλά εισοδήματα.
Επίσης, δίνεται η δυνατότητα συμμετοχής των ωφελουμένων με ίδια κεφάλαια. Δεν είναι υποχρεωτικό, πλέον, να πάρει ο δικαιούχος δάνειο από την τράπεζα, όπως ίσχυε στο προηγούμενο πρόγραμμα το οποίο ήταν ταυτισμένο με την τραπεζική δανειοδότηση.
Παράλληλα, προσφέρεται ως κίνητρο το άτοκο δάνειο. Συμμετέχουν οι συστημικές τράπεζες και οι συνεταιριστικές, άρα διαμορφώνεται ένα πλήρες φάσμα όλων των χρηματοδοτικών φορέων.
Πρόκειται για μία από τις πιο σημαντικές δράσεις που υλοποιούμε στην κατεύθυνση της τροποποίησης του ενεργειακού υποδείγματος παραγωγής και κατανάλωσης στη χώρα. Οι συνέπειες θα είναι ιδιαίτερα θετικές τόσο στο επίπεδο της ενεργειακής απόδοσης και της ποιότητας ζωής των πολιτών, όσο και στην τόνωση του κλάδου της οικοδομής και της οικονομίας συνολικότερα.
Εκτός από την ενίσχυση των νοικοκυριών, σημαντικό ρόλο στον σχεδιασμό μας έχει, επίσης, η ενεργειακή αναβάθμιση σε δημόσια κτίρια και συνολικότερα η αναβάθμιση της λειτουργικότητας του δημόσιου κτιριακού αποθέματος σε κομβικούς τομείς, όπως σχολεία, νοσοκομεία.
Στην κατεύθυνση αυτή, προχωράμε άμεσα στην αξιοποίηση πόρων ύψους 2 δισ. ευρώ που έχουν εξασφαλιστεί από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για την ενεργοποίηση μιας πρώτης σειράς ώριμων έργων.
Παράλληλα, προχωράμε σε αλλαγές προκειμένου να υπάρξει επιτάχυνση των διαδικασιών στον τομέα των μεταφορών, ως αναπόσπαστο τμήμα της μετάβασης στο μέτωπο της εξοικονόμησης ενέργειας.
Η ναυτιλία είναι στο επίκεντρο, όπως και τα μέσα μετακίνησης στις συγκοινωνίες, με τη χρήση προωθημένων τεχνολογιών οι οποίες είναι συμβατές με τα νέα περιβαλλοντικά δεδομένα.
Η εξοικονόμηση ενέργειας αποτελεί για μας κεφάλαιο τεράστιας σημασίας, το οποίο ενσωματώνουμε στον ενεργειακό μας σχεδιασμό, ως «καύσιμο» ισοδύναμο με τις ΑΠΕ. Είναι το πεδίο στο οποίο αναμένεται να γίνει ο μεγάλος μετασχηματισμός την επόμενη δεκαετία.