Του Όμηρου Ταχμαζίδη *
Ο αντισημιτισμός της Αριστεράς είναι ένα φαινόμενο διαχρονικό και εμφανίζεται σχεδόν σε όλο το φάσμα της, με μεγαλύτερη ή μικρότερη χρονική πυκνότητα, με μεγαλύτερη ή μικρότερη ένταση. Και είναι εκπληκτικό πως στο πλαίσιο μιας στρεβλής αντίληψης πολιτικής αλληλεγγύης δεν επικρίνεται δημοσίως καμία αντισημιτική παρεκτροπή από τον ίδιο το χώρο της Αριστεράς.
Κάπως πρόσφατα και με αφορμή την δημοσίευση δύο γελοιογραφιών αντισημιτικού περιεχομένου του σκιτσογράφου Μιχάλη Κουντούρη ξέσπασε μια δημόσια αντιπαράθεση στην οποία ενεπλάκη με ένα άρθρο του στην “Εφημερίδα των Συντακτών” (21-22 Απριλίου 2018) και ο Περικλής Κοροβέσης. Ο τίτλος του άρθρου με τον οποίο επιχειρεί ο δημοσιογράφος να υπερασπιστεί τον συνάδελφό του γελοιογράφο είναι: “Ο μύθος του Ισραήλ”.
Κατά πρώτον ο Περικλής Κοροβέσης θεωρεί ως επιτυχία το γεγονός της αντίδρασης της ισραηλινής πρεσβείας: “Αυτό σημαίνει πως οι άοπλες γραμμές του σκιτσογράφου βρήκαν το στόχο τους και χτύπησαν διάνα. Και χαρήκαμε πολλοί εδώ από την “Εφ.Συν.” για την μεγάλη επιτυχία του εκλεκτού συναδέλφου μας Μιχάλη Κουντούρη”.
Και αφού διαπιστώσει την “επιτυχία” σημειώνει για τις αντιδράσεις της ισραηλινής πλευράς (“δύο επιστολές της κυρίας πρέσβη, Ιρίν Μπεν Άμπα και ένα άρθρο του δημοσιογράφου κ. Βίκτωρα Ισαάκ Ελιέζερ,…”) πως αυτές “μόνο ως έπαινοι μπορούν να εκληφθούν”, χωρίς, ωστόσο, να διευκρινίζει τι είδους επαίνους εννοεί. Από την άλλη τορπιλίζει κάθε πιθανότητα νηφάλιου και εποικοδομητικού διαλόγου επί του αντικειμένου (θα μπορούσα να ομιλήσω και για εποικοδομητικές πρακτικές πολιτισμικής συνεννόησης με τον λαό του Ισραήλ, αλλά αυτό είναι κάτι το οποίο ευρίσκεται έξω από τις προθέσεις του παρόντος άρθρου), θεωρώντας ότι: “Και οι δύο επιστολογράφοι αναμασούν την τετριμμένη προπαγάνδα, ενός επιθετικού-κατακτητικού κράτους που θέλει να σβήσει από τον χάρτη την Παλαιστίνη και όχι να βρει μια ειρηνική λύση”.
Με αυτή την φράση και τον χαρακτηρισμό “τετριμμένη προπαγάνδα” ένα περίπλοκο διεθνοπολιτικό ζήτημα, αποκόπτεται από την ιστορική του διάσταση και αποδίδεται απλουστευτικώς στη φύση ενός “κατακτητικού κράτους”: το κράτος του Ισραήλ. Ούτως το τελευταίο έρχεται να λειτουργήσει ως υποκατάστατο του γνωστού αντισημιτικού στερεοτύπου του “αιώνιου Εβραίου”. Και στην ρητορική διαφόρων εκδοχών της πολιτικής Αριστεράς τούτη είναι η μοναδική οπτική των πραγμάτων. Ο αντιιμπεριαλισμός της Αριστεράς, ο οποίος μεταπολεμικώς υποστήριξε και πριμοδότησε διεθνοπολιτικώς την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ – ένα στοιχείο το οποίο σήμερα αποσιωπάται επιμελώς από όλες τις αντισημιτικές εκδοχές της πολιτικής Αριστεράς – μετατράπηκε αργότερα σε ανοικτή εχθρότητα προς το συγκεκριμένο κράτους (για λόγους διεθνοπολιτικών προτιμήσεων της Σοβιετικής Ενώσεως στην αντιπαράθεση των δύο μεταπολεμικών πολιτικοστρατιωτικών συνασπισμών) και στη συνέχεια εξελίχθηκε για μεγάλο μέρος της ποικιλόχρωμης Αριστεράς σε ανοικτό αντισημιτισμό, υπό την πρόφαση ή και την πραγματική αλληλεγγύη προς τον Παλαιστινιακό λαό.
Το αρνητικό με όλες αυτές τις περιπτώσεις άκρατης ηθικολογίας – από πίσω κρύβεται εκείνη η “μεταφυσική υποκρισία” των φορέων τους, ότι ευρίσκονται από την σωστή πλευρά στην “κίνηση της ιστορίας” – είναι πως αρνούνται κάθε είδους διαλόγου. Η αναφορά του Π. Κοροβέση σε “τετριμμένη προπαγάνδα” στοχεύει σε δύο κατευθύνσεις, από την μία να καταστήσει “ύποπτη” κάθε φωνή – όχι μόνον των υπαλλήλων της ισραηλινής πρεσβείας – αντίδρασης σε αυτήν την μορφή αντισημιτισμού. (Ο τελευταίος, όπως όλα τα στερεότυπα και οι φοβίες, απλουστεύει και συρρικνώνει την πραγματικότητα στο ελάχιστο). Και από την άλλη να αμβλύνει κάθε είδους συμπάθειας για τα θύματα του Ολοκαυτώματος, εφόσον αυτό είναι πλέον εργαλείο στα χέρια ενός “επιθετικού-κατακτητικού κράτους”, αφήνοντας έτσι – εκουσίως ή ακουσίως, είναι αδιάφορο – το πεδίο ελεύθερο για την πλήρη αμφισβήτηση του.
Έτσι, το κύριο μέρος του άρθρου του – και ο τίτλος “Ο μύθος του Ισραήλ” παραπέμπει σε αυτό – αφορά τούτο το δεύτερο σκέλος, την αμφισβήτηση του Ολοκαυτώματος. “Αλλά έχω κάποια ερωτήματα”, γράφει ο Π. Κοροβέσης, ωστόσο, δεν ερωτά απλώς, αλλά σηκώνει το δείκτη του χεριού του προς το κράτος του Ισραήλ, αυτό το σύγχρονο σύμβολο του “αιώνιου Εβραίου”, και απειλεί τους κακούς μαθητές της ιστορίας – “Το Ολοκαύτωμα ήταν μόνο για τους Εβραίους; Δεν υπήρχαν Σλάβοι, Τσιγγάνοι, ομοφυλόφιλοι, ακόμη και Γερμανοί ΑμεΑ; Υπάρχει κανένα μνημείο για όλα αυτά τα θύματα του Ολοκαυτώματος στο Ισραήλ;”. Στα βασικά χαρακτηριστικά του “αιώνιου Εβραίου” συμπεριλαμβάνονται, φυσικώς, η εκμετάλλευση των άλλων και η υποκρισία. Ο “αιώνιος Εβραίος”, λοιπόν, και πάλι στο προσκήνιο της ιστορίας, τώρα υπό την συλλογική μορφή μιας κρατικής οντότητας, του κράτους του Ισραήλ, υποκρίνεται και απλώς εκμεταλλεύεται και εργαλειοποιεί το Ολοκαύτωμα – ο “διαλεκτικός” αντισημίτης δεν βλέπει άλλους λόγους για την πολιτική εργαλειοποίηση του συγκεκριμένου εγκλήματος από έναν κρατικό σχηματισμό. Δεν επεκτείνομαι περαιτέρω, διότι το ερώτημα είναι πέρα για πέρα άστοχο και το αντιλαμβάνομαι ως στοιχείο λανθάνοντος αντισημιτισμού. Ο Π. Κοροβέσης καλά θα κάνει να εντρυφήσει στις λεπτές διαφορές των εγκλημάτων του χιτλερισμού και να πάψει να σχετικοποιεί –ελπίζω ασύνειδα – το Ολοκαύτωμα.
Κλείνοντας να αναφέρω ότι η ακόλουθη φράση στο κείμενο –ελπίζω πάλι να δηλώνει άγνοια και όχι πρόθεση – είναι άκρως προσβλητική για το σύνολο της Αριστεράς: “Ο διωγμός των Εβραίων επί Χίτλερ δεν ήταν κάτι καινούργιο για την Ευρώπη”. Με αυτήν την “εγκληματική” πρόταση η μοναδικότητα του Ολοκαυτώματος υποβιβάζεται, οριστικώς, σε μια “κανονικότητα” της ιστορίας.
Αυτός είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να στείλει κάποιος μεγάλα τμήματα της νέας γενιάς στην αγκαλιά της αντισημιτικής ακροδεξιάς.
Υ.Γ.: Τα δύο σκίτσα του Μιχάλη Κουντούρη είναι αντισημιτικά και προσβλητικά. Το δηλητήριο του αντισημιτισμού, το οποίο ενσταλάζεται στους χώρους της ελληνικής Αριστεράς, εδώ και δεκαετίες, με πρόφαση την επιθετικότητα του κράτους του Ισραήλ και την αλληλεγγύη προς τους Παλαιστινίους, έχει δημιουργήσει συνθήκες μιθριδατισμού και απώλειας κάθε αίσθησης του κωμικού και του χιούμορ. Καμία μορφή αντισημιτισμού δεν μπορεί να συμβάλλει στον αγώνα για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια ενός λαού, στην προκειμένη περίπτωση του παλαιστινιακού λαού.
* Ο Όμηρος Ταχμαζίδης είναι μέλος του Ε.Γ. της “Σοσιαλιστικής Προοπτικής”